Dadka Soomaaliyeed waxay mudan yihiin in lala socodsiiyo arrimaha ku saabsan khayraad ka waddan kooda. Waxaa badatay ku-tiri ku-teen iyo mala badan oo aan cilmiyaysanayn. Maanta wa in la gaaraa dhabta iyo salka arrimahaan. Maxaa keenay sannado tiro badan oo la sahmiyay shidaal, la qoday in la waayo shidaal la ganacsi-geyn karo? Baaris Jiyofisikeed (Geophysical surveys): Hawsha ugu horrayso ee shirkad haysata ruqsado PSA da waxay tahay inay baaris sammayso, hubiso dhulka dhexdiisa inuu ku jiro shidaal. Hawshaas waa jiyofisika. Shaqo badan oo baaris ah: warbixinno jiyooloojik ah, baaris jiyofisikeed (gravimetric, magnetic iyo seismic) ayaa ka horraysay ceelal-qodidii laga sameeyay Soomaaliya. Adeegga seysmikada waxaa bixiyay shirkado badan kooda ahaa Ameerikaan, haba ugu horreysee Schlumberger. Shirkada haasi waa kuwii sammeeyay jidad ka toosan, oo maanta loo yaqaan jid-Ameerikaan, dhab ahaan na ah xariiqyo saysmikeed (seismic lines). Hirar jabaq ah (sound waves) ayaa baabuurro taayarro waaweyn leh oo gariir abuuri kara ayaa dhulka lakabyadiisa kala hooseeya dhex-marinaya hirar. Hirar kaasi way soo noqonayaan ayagoo ku socda xawaare kala duwan, oo calaamad u ah lakabyada dhulka dhex diisa ah. Waxaasi dhammaan ahaan waa la baroosees gareenayaa, oo ka gadaal la turjumayaa. Waxaa soo baxaya dhulka qaab-dhismeed kiisa: dagaxda dhali karta shidaalka, dhagaxda kaydin karta, dhagaxda dabooli karta shidaalka. Waxaa soo if-baxayaa meelaha laga raadin karo shidaalka iyo moolnimadiisa. Shirkadaha noocaan ah ujeedadooda waxay tahay inay caawinaan shirkadaha qaatay concessions ka ama Hashiiska Shidaal Raadinta iyo Soo-saarka Shidaalka. Hawshooda waxaa loogu talo-galay in la meeleeyo barta ceelka laga qodi doono, ceelka dherer kiisa, iyo lakabyada hadaf ka ah. Ceelashii ugu dambeeyay ee la qodo waa kuwii Dharoor, Puntland ee Africa Oil. Ceelal Qodid (Well drilling): Shirkadaha heshiisyada ku jira waxay kensadaan shirkado ceelal-qodidda ku takhasusay. Soomaaliya waxaa laga qoday ceelal tiradoodu gaarayso ka badan 65 oo badan koodu berriga ah; kuwa tiro yarna badda ku yaallaan. 10 ceel way ka yar yihiin ceelaha badda laga dhex qoday. Marka laga darso dhanka Km2 inta ceel ku jirto, Soomaaliya cufnaanta tirada ceelasha aad iyo aad bay u hoosaysaa. Ceelashaas badan kooda waa laga waayay shidaal (dry), qaarna waxay lahaayeen wax muujinaya in batrool ama gaas (gas or oil shows). Ceelka Afgoi-1 ayaa 3 beri isku xigto la flare gareeyay oo laakiin damay; Coriolei-1 iyo Merca-1 xoogaa saliid (batrol) ayaa lagu arkay. Dhammaan tood mug ganacsi gali kara ma lahaynin. Dhinaca Waqooyiga (Somaliland ama Puntland) kala barkii 1980 mayadii shirkadaha shidaalka way ku soo xoomeen ka dib markii shidaal laga helay Yemen oo isku jiyooloji yihiin gobollada waqooyi ee Soomaaliya. Shirkadda Texaco (Chevron), Conoco, Amoco iyo kuwa la mid ah waxay durbadiiba ku degdegeen hawsha saysmikada; si dhaqso ahna ceel-qodid u gudbeen. Conoco labo ceel ayay ka qodday Sool, waxayna u gudubtay Nugal-1 oo Garoowe laga qodayay. Chevron waxaa u socday qodidda Ceelka Zaylac koofur tiisa ahaa, mid kale na waa ku xigi lahaa. Laakiin amni-darrada iyo SNM hawsheeda ayaa soo korodhay. Dhinaca koofurta, waxaa socday Ceelka Mudun-1 ee shirkadda Amoco ay wadday. Hawlahaas dhammaan tood waxay istaageen ka dib Soomaaliya markay gashay xasilooni-darro iyo qalaanqal siyaasadeed sannadkii 1990. Su’aal: Haddaba, su’aasha muuqato in lays weydiiyo waxay tahay, “Ceelasha la qoday maxaa looga waayay shidaal: saliid dareere ah ama gaas hawo ah oo gali kara ganacsi? Jawaabta su’aashaas waxay salka ku haysaa arrimahaan: Jiyoolojik model ka laga fahmay dhulka inuu ku sammaysmay. Sannadihii ugu horreeyay hadafyada inta badan waxay ahaayeen dhismooyin saabab (anticlines structures) ama meelaha qaar faults ah. Mar kasta ceelasha waxaa hadaf u ahaa in laga dul-qodo dhismayaasha saableyda ah (anticline ama faults). Sydney Barnes (Jiyoolojistihii ka mas’uulka ahaa hawlihii baarista shidaalka Shirkadda Sinclair) marku dib-u-eegid ku sammeeyay sababta ceelasho shidaal looga waayay wuxuu yiri, ‘Waxaa ka fiicnaan lahayd annagoo shidaalka ka raadina stratigraphic traps oo ah meelaha uu iska beddelo dhagaxa noociisa. Wuxuu ku qirtay qoraal kiisii AAPG 1976. Waxaa la qaatay jiyooloojik model khalad ah. Soomaaliya waxay ka sammaysan tahay shidaal-qabatiinno (petroleum basins) kala duwan oo dhismahoodna ku salaysan fikrado joolojiyeed kala duwan. Tusaale ahaan, shidaal-qabatiinka Mandheera-Luuq (Mandhera-Lugh Basin) waa rift basin; Shidaal-qabatiinka Xeebaha waa Passive Margin iyo wax la mid ah. Ceelal badan oo la qoday may gaaraynin dherer kii (moolnimada) loo baahnaa, waxaana ka mid ah Hobyo-1, oo aan gaarin Jurassic/Triassic – sida Adigrat Formation, oo lagu tuhmo inuu yahay lakab shidaaleed. Marar badan waxaa muuqday in la isticmaalay xogo saysmikeed (seismic data) oo khaldan. Waxaa kaloo muuqatay in laga qoday ceelasha qaarkood meelo khaldan, oo aan ku habboonaynin in lagu meeleeyo ceelka shidaalka. Soomaaliya shidaal la’aan miyaa? Caddayn kasta oo ah inuu shidaal ku jiro Soomaaliya ayaa la hayaa, marka laga fiiriyo dhinaca seeps (siimowga shidaal) ka, iyo jiritaanka petroleum system iyo waxa uu u baahan yahay. Hayeeshee fahamka tadhawurka dhulka iyo siduu ku sammaysmay ayaan la garanin sidii la rabay. Markii la baaray badda koofureed, ayaa joolojiyiinta xoogaa la fahmay. Weli way socotaa in la sii fahmo dhulkaan qaabka uu sammaysmay. Waxaa kaloo isbeddelay arrimaha shidaalka ee Geeska Afrika. Waxaa shidaal laga helay: Degmooyinka Wardheer-Shillaabo ee Ethiopia. Dhul kaasi waxay jiyooloji-wadaag yihiin Galmudug ee bartamaha Soomaaliya. Dhawaan waxaa shidaal laga helay Ceel Qoran, Ethiopia ee Bakool ka soo horjeeda. Dhinaca kale, badda koofureed iyo xeebaha waxay la wadaagaan qaab-dhismeedka badda Kenya ee Lamu ka koofursan. Taasna shidaal ayaa laga helay. Baaristii u dhexaysay 2015-2017 kii ee badda Soomaaliya waxay dabool ka qaadeen 3 shidaal-qabatiino (petroleum basins) oo ah kan Jubba (badda Kismayo), kan Barawe iyo kan Galmudug. Saddexda waxaa lagu qiyaasay inay ku jiraan 30 bilyan ee fuusto shidaal ah. Qiyaastaan waxaa lagu caddayn karaa oo kali ah in la qodo meelahaas oo batrool ka laga soo saaro. Rajo iyo yididiilo cusub: Shaqada casriga ah ee laga qabtay dhanka daraasaad ka badda koofureed ee Soomaliya waxay gelisay shacab ka Soomaaliyeed rajo cusub iyo yididiilo. Dhawaan waxaa la rajaynayaa in shidaal laga helo badda Soomaaliya, haddii shirkado lala galo heshiisyo PSA ah oo qoditaan billaabmo. Waxaa in badan isbeddelay dhawaanahan teknoolojiyada baarista iyo qodidda taasoo sababi karta in Soomaaliya shidaal laga helo. Midda kale waa arrin siyaasadda ku xiran: Soomaaliya waa in xasilooni siyaasadeed ku baahdaa taasoo shirkadaha maalgelinta sammaynaya aad ugu baahan yihiin. W/Q: Prof Cabdulqaadir Abiikar Xuseen; Hormuud (Dean), Kulliyadda Jiyosaynis & Bii’ada ; Jaamacadda Benadir, Muqdisho, Somalia; dean-geoscience@bu.edu.so; qaadir.abiikar@hotmail.co.uk; Goobjoog News Source: goobjoog.com

Muqdisho (Caasimada Online)-Ra’iisul wasaaraha dalka Xasan Cali Kheyre ayaa xalay kormeer ku sameeyay baraha ciidamada dowladda kaga sugan yihiin, isaga oo saraakiisha amaanka la wadaagay waxyaabaha uu lasoo kulmay. Xasan Cali Kheyre ayaa la sheegay inuu tagay wadada Warshadaha Bar koontaroolo ku yaalay oo ciidamada amaanka ay difaac kaga jireen, waxaana uu wasaaradda amniga iyo taliyaasha ciidamada u sheegay qaabka ay u shaqeeyaan ciidamada. Ra’iisul wasaaraha ayaa kormeerkiisa waxyaabaha uu ku arkay waxaa kamid ah qaabka ciidamada u shaqeeyaan iyo dhibaatooyinka ay qabaan, sidoo kale wuxuu arkay dadaalka ciidamada dowladda ay sameynayaan. Ujeedka waxa uu ku sheegay in uu qiimeeyo Askarta sugaya ammaanka ee ku sugan Baraha kontorolaada iyaga oo aan lagu wargelin ama ka war heyn socdaalkiisa. Intaas kadib waxa uu kulan gaar ah la qaatay mas’uuliyiinta ammaanka isaga oo kala hadlay sidii loo xoojin lahaa howlgalada, maadaama qaybaha dambe ee bisha Ramadaan lagu jiro, isla markaana ay soo dhawdahay munaasabadda Ciidul fidriga. C/Naasir Saciid Muuse Wasiir ku xigeenka amniga gudaha ayaa sheegay in Kormeerka kadib saraakiisha amaanka lagu wargeliyay dhamaan waxyaabaha ciidamada ka dhiman iyo waxyaabaha ay heystaan. “Xasan Cali Kheyre wuxuu kormeerkaan uu ahaa mid uu si gaar ah u aadayay meelaha ciidamada ay joogaan, isaga oo u kuur galayay xaalada amaanka, wuxuu kormeerka kadib uu la kulmay saraakiisha amaanka iyo Hay’adaha amaanka, isaga oo la wadaagay waxyaabaha uu kusoo arkay kormeerkiisa” “Waxyaabaha uu arkay waxaa kamid ah caqabadaha ay qabeen ciidamada uu soo arkay, waxaa la doonayaa in ka hor ciida in aad loo sii adkeeyo amaanka magaalada Muqdisho, Waana lasii xoojinayaa xaqiijinta amaanka”ayuu yiri Wasiirka. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (SMN) – Howlwadaag ayaa noqotay degmadii ugu horreysay ee u gudubta wareega Sama-Finalka ee taratnka Shabelle, kadib markii xalay aY guul ka gaartay deegaanka Bargaan ee gobolka Galgaduud. Tartamayaasha labada dhinac ayaa muujiyay dadaal dheeraad ah, hayeeshee waxa ay guusha raacday degmada Howlwadaag ee gobolka Banaaadir. Todobo su’aal oo la weydiiyay waxa ay ka jawaab celisay lix ka mid ah, sidaasina waxa ay ku keensatay 12 Buundo. Bargaan oo iyana la weydiiyay todobo su’aal waxa ay tartamayaasha matalayaY ka jawaabeen 5 ka mid ah, sidaasina waxa ay ku heleen 10 dhicood. Guud ahaan waxaa tartanka isag haray deegaanka Bargaan, sida uu ku dhawaaqay natiijada guddoomiyaha tartan aqooneedka Shabelle Maxamed Axmed Jimcaale. Caawa waxaa tartanka bisha barakeysan ee Ramadaan ku madlan degmooyinka Shibis iyo Kaxda oo ka wada tirsan gobolka Banaadir. Degmada badisa waxa ay iska xaadirin doontaa wareega afar dhamaadka ee tartanka Shabakadda Warbaahinta Shabelle. Taaba gelinta sanadkan ee tartanka waa shirkadaha ganacsiga ee Beco iyo Coca-Cola, halka su’aal diyaarintuna uu yahay Adult Commercial Secondry School. View the full article

Muqdisho (SMN) – Mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya ayaa kormeer ku sameeyay Arday uu maalintii saddexaad Muqdisho uga socdo Imtixaanka Shahaadiga ah ee dugsiyada sare. Wasiirka Wasaaradda Waxbarashada, Hidaha iyo Tacliinta Sare Mudane C/laahi Goodax Barre iyo taliye ku xigeenka Ciidanka Xoogga Soomaaliyeed Sarreeye Gaas Cabdi Xasan Maxamed ayaa booqasho ku tagay Iskuulka 15 May ee degmada Wardhiigley oo ka mid ah goobaha lagu galayo Imtixaanka dowladda. Mas’uuliyintan ayaa Ardayda u sheegay in ay farxad gooni ah u tahay booqashada Iskuulka, maadaama ay ka mid ahaayeen Ardaydii ugu horreysay ee todobaatameeyadii ka aflaxday dugsiga 15 May oo ka mid ah xarumaha waxbarasho ee qadiimiga ah. Sidoo kale xubno ka tirsan golaha shacabka, gaar ahaan guddiga arrimaha bulshada ayaa shalay kormeeray goobo ka mid ah meelaha ay Ardaydu ku galayaan Imtixaanka. Dowladda Soomaaliya, gaar ahaan Wasaaraddeeda Waxbarashada ayaa dadaal ku bixineysa Imtixaanada Mideysan ee dowladda, maadaama uu horay hakad ugu yimid, sababo la xariira xogtiisii oo dibadda u baxday. View the full article

Iyadoo xasaradda siyaasadeed ee ka dhex taagan Muqdisho iyo Nairobi ee salka ku haysa xudduud badeedda ay ka sii dareyso Kenyana ay mamnuucday duulimaadyadii sida tooska ah uga soo bixi jiray Muqdisho ee tagi jiray garoonka Jomo Kenyata ee magaalada Nairobi amartayna in duulimaadyada ay marka hore ku dagaan garoonka magaalada Wajeer. Waxay Kenya sidoo kale qaadday tillaabo kale oo cadaadis lagu saarayo Soomaaliya markii ay u diidday mas’uuliyiin ka socday dowladda Soomaaliya inay gudaha u galaan Kenya waxayna arrintaan mugdi gelisay hawlgallada milatari ee Kenya ka wadday Soomaaliya iyadoo labada dalba ay ka war sugayaan xukunka maxkamadda caalamiga ah ee caddaaladda si loo dhammeeyo muranka xudduud badeedda ee labada dal. Ciidamada dalka Kenya ayaa muddo todobo sano ah gacanta ku hayey garoonka iyo dekedda magaalada Kismaayo tan iyo markii Kismaayo lagala wareegay Xarrakada Alshabaab sannadkii 2012kii. Muranka u dhaxeeya labada dal ee Soomaaliya iyo Kenya ayaan saameyn ku yeelan iskaashiga milatari ee waddamada nabad ilaalinta u jooga Soomaaliya sida ay sheegeen saraakiil ka tirsan hawlgalka AMISOM ee Soomaaliya. Waxaa jiray warar sheegaya in ciidanka Kenya ay qorsheynayaan inay ka baxaan dalka Soomaaliya kaddib markii qilaafka labada dal uu sii xoogeystay. “Arrimaha siyaasadda la xiriira waxaa wax looga qaban doonaa heer siyaasadeed, annagana waxaan hadda ilaalineynaa sharciyaddeenna, hawlgalka iyo ujeedda waa 2018 illaa 2021.” Waxaa hadalkaan saxaafadda u sheegay Meshag Keshoyan oo ah taliyaha ciidamada lugta ee ku sugan magaalada Kismaayo. Su’aasha ku saabsan goorta ay ciidamada Kenya ka baxayaan Soomaaliya ma cadda ciidankuna waxay u muuqdaan kuwo aan daneyneyn inay arrimaha siyaasadda saameyn ku yeeshaan laakiin waxay si buuxda uga war-hayaan amarka ay u haystaan hawlgalka AMISOM ee soconaya sannadaha 2018 illaa 2021. Ciidamadu waxay sheegeen inay hadda kala talinayaan ciidamada Qaranka Soomaaliya hawgallada si wadajirka ah loo qabto ee lagu xaqiijinayo ammaanka dalka Soomaaliya. “Waxaan si aad ah u hubnaa innagoo aaminsan ujeedka hawlgalka kaasoo ku socda si tartiib ah ineynaan bixin AMISOM ahaan illaa ciidanka Soomaaliya ay awood u helaan sidii ay ula wareegi lahaayeen hawlgalka” ayuu yiri taliyuhu. Ciidamada Kenya ayaa lagu eedeeyaa inay Dekedda Kismaayo u isticmaalaan dhoofinta dhuxusha sida mas’uuliyiin Kenyan ah iyo ururro caalami ahba sheegeen laakiin arrintaan waxaa iska fogeeyey Meshag Keshoyan oo ah taliyaha ciidamada lugta ee Kismaayo jooga. “Amniga dekedda ayaan sugnaa laakiin dowladda Jubbalanad ayaa dekedda maamusha iyo xataa garoonka diyaaradaha, annaga amniga ayaan xaqiijinnaa iyaguna wey maamulaa.” ayuu yiri Keshoyan. KTN. Source: goobjoog.com

Muqdisho (SMN) – Xasan Cali Khayre Ra’iisul wasaaraha XFS ayaa xalay kormeer shaqo ku tagay qeybo badan oo ka mid ah magaalada Muqdisho. Ra’iisul wasaare Khayre ayaa booqday in ka badan 30 Isgoys oo ku yaalla waddooyinka Wadnaha, Sodonka iyo Warashadaha oo lagu sugo amniga Caasimadda. Isgoysyada uu Ra’iisul wasaaruhu tagay waxaa ka mid ah Sanca, Darjiinka, Siinaay, Howlwadaag, Bakaaraha, Black Sea,Baar-Ubax, Ex Koontarool Afgooye iyo kuwa kale. Intii uu booqashadan ku guda jiray Ra’iisul wasaaruhu waxaa la hadlay qaar ka mid ah dadka shacabka oo uu xog wareystay. Sidoo kale Ra’iiusul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Khayre ayaa intaasi kadib kulan deg deg ah la qaatay saraakiisha laamaha amniga iyo maamulka G/ Banaadir. Kulankan ayaa diirada lagu saaray xoojinta ammaanka magaalada Muqdisho oo ay haatan howlgallo ka wadaan Ciidamada dowladda Soomaaliya. DFS ayaa dadaal ugu jirta sidii loo xaqiijin lahaa amniga magaalada Muqdisho oo mararka qaar weeraro ay ka geystaan Al Shabaab, waxaana haatan Caasimadda ka socda baaritaamo lagu xaqiijinayo amniga guud ee degmooyinka gobolka Banaadir. View the full article

Muqdisho (SMN) – Wasiirka gaadiidka iyo duulista hawada, Maxamed Cabdullaahi Salaad (Oomaar), Maareeyaha hay’adda duulista rayidka Soomaaliyeed, Axmed Macallim Xasan iyo maareeya ku-xigeenkiisa, Sheekh Jaamac ayaa maanta kulan la qaatay mas’uuliyiin ka socota hay’adda caalamiga ah ee duulista Rayidka (ICAO) oo uu kamid yahay khabiir loo soo diray in dowladda uu ka caawiyo dib-u-dhiska iyo Qorista sharciga hay’adda duulista Soomaaliyeed. Kulanka dhex maray hay’adda caalamiga ah ee duulista rayidka, wasaaradda duulista iyo hay’adda duulista rayidka Soomaaliyeed ayaa aad looga dooday dedejinta qorista sharciga hay’adda duulista oo dowladda u ogolaanaya in ay diiwaan geliso diyaaradaha iyo duuliyaasha iyo in ay qabato dhammaan howlaha muhiimka u ah duulista. Hay’adda caalamiga ah ee duulista Rayidka ayaa dowladda ka taageeraysa Diyaarinta Shuruucda. Kulanka ayaa sidoo kale looga hadlay dhamystirka qorshaha ay dowladda Soomaaliya ugu soo wareegayaan shaqaalaha ka shaqeeya hay’adda duulista Soomaaliyeed oo markii hore hoos tegi jiray hay’adda maamuli jirtay hawada Soomaaliya kahor inta aan dowladda lagu soo wareejin. Wasaaradda gaadiidka iyo duulista hawada iyo hay’adda duulista rayidka Soomaaliyeed ayaa qorsheynaya in shaqaalaha hay’adda ee laga soo wareejiyay Nairobi ay si dhamaytiran dowladda Soomaaliya ugu wareegaan ugu dambayn July 31, 2019. Halkan hoose ka daawo Sawirrada:- View the full article

Muqdisho (SMN) – Halkaan ka Dhageyso Warka Subax ee Idaacadda Shabelle. Hoos riix si aad u Dhageysato:- https://www.radioshabelle.com/wp-content/uploads/2019/05/Warka-Subax-29052019-sx.mp3 View the full article

Magaalada Beledweyne ee ku taal bartamaha Soomaaliya ayaa yeelatay duqii ugu horreeyey oo gabar ah ee dalka waana Safiya Xasan Sheekh Jimcaale. Xilkaan taariikhda galay oo ay Safiya heshay ayaa ku yimid markii uu u magacaabay Maxamed Cabdi Waare oo ah hoggaamiyaha Maamulka Hir-Shabeelle oo Beledweyne ay u tahay caasimad. Warar ayaa sheegaya in Safiya xilka loo dhiibay uu yahay mid ku cusub iyadoo horey u soo noqotay guddoomiyaha degmada Shibbis ee magaalada Muqdisho. Iyadoo la hadleysay idaacadda VOA kaddib magacaabisteeda ayey carrabka ku adkeysay inaysan ka gamban doonin wax-ka-qabashada arrimaha horyaal oo ay awoodda u leedahay. Magaalada Beledweyne ayaa ah caasimadda gobolka Hiiraan. Magaaladu waxay ku taal dooxada Shabeelle waxayna 210 mile uga beegan tahay magaalada Muqdisho dhinaca woqooyi. Wabiga Shabeelle ayaa u kala qeybiya dhinaca bari iyo kan galbeed. Dad Soomaaliyeed ayaa aad ugu tixgeliya haweenka dhammaan dhinacyada nolosha, haweenka ayaa qeyb ka ah labada aqal ee baarlamanka Soomaaliya, Waxay ku jiraan militariga iyo boliiska, waxay sidoo kale hayaan xilal wasiirnimo. Africa News. Source: goobjoog.com

Addis Ababa (Caasimada Online) – Dowladda Itoobiya ayaa mar kale gef u weyn u gaystay qarannimada Soomaaliya una kala qeybisey saddex dal oo kala ah Somalia, Somaliland iyo Puntland. Bogga wasaaradda arrimaha dibedda dalkaas ayaa waxaa ku taxan dalalka ay ku leeyihiin safaaradaha iyo qunsuliyadaha, waxaana yaab leh in Somaliland iyo Puntland loo muujiyey dal ahaan. Waa dhacdaa in dal uu dhowr magaalo ku kala yeeshoo safiiro iyo qunsuliyado, hase yeeshee halkii ay ka ahayd in Hargeysa iyo Garoowe u dhigaan laba magaalo oo Soomaaliya ka tirsan oo ay qunsuliyado ku leeyihiin, waxay u dhigeen in Hargeysa tahay dalka Somaliland, halka Garowe tahay dalka Puntland. In arrintan aysan ahayn qalad qoraal oo ay tahay ku talo-gal iyo waxa Itoobiya aaminsan tahay waxaa caddeynaya in dhammaan dalalka kale ee ay ku leeyihiin safaaradaha iyo qunsuliyadaha ay magacaabeen kaliya hal dal iyo dhowr magaalo, sida China, India, Saudi Arabia, Turkey iyo dalal kale. Eeg sawirka hoose. Soomaaliya waa dalka kale oo ay dhowr magaalo ku leeyihiin qunsuliyado balse ay saddex dal ku kala sheegeen. Waxaa la sugayaa jawaabta ay arrintan ka bixiso dowladda Soomaaliya. http://www.mfa.gov.et/home/Missions

Kenya remains key to Somaliland’s quest for international recognition, the Horn of Africa country's Ambassador to Kenya Bashe Omar has said. Source: Hiiraan Online

Two brothers slain within two years. One family’s immeasurable loss. Source: Hiiraan Online

A woman found guilty of drug trafficking has been sentenced to serve six years imprisonment. Source: Hiiraan Online

The deal is valued at $150 million over four years, the Israeli business news website Calcalist reported, citing an unnamed source. Source: Hiiraan Online

Const. Daniel Montsion’s defence lawyers are claiming “unacceptable state negligence” in a charter motion to stay all charges as the Ottawa officer’s manslaughter and assault trial resumes Wednesday. Source: Hiiraan Online

The United States has removed Eritrea from the list of countries that are deemed not to be cooperating fully with its counterterror efforts. Source: Hiiraan Online

ADDIS ABABA (Xinhua) -- The Intergovernmental Authority on Development (IGAD), an East African bloc, on Tuesday urged east African countries to enhance the role of women in conflict prevention, management and resolution endeavors. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimada Online) – Siyaasiga Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame ayaa sheegay in sii-hayaha agaasimaha NISA, Fahad Yaasiin uu dalka Itoobiya u tagay qorshe ka dhan ah Jubaland iyo Galmudug. Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa sheegay in Fahad Yaasiin uu doonayo in ciidan Itoobiya Dhuusamareeb la geeyo, kuwa Kismaayo ku sugana ay afduubaan doorashada Jubaland sidii Baydhabo oo kale. Hoos ka aqriso qoraal uu soo dhigay facebook. Wiilka Ku-simaha ka ah Taliska Nabadsugidda ayaa todobaadkii ugu danbeeyey dhowr jeer isaga daba noqday magaalada Addis Ababa ee dalka Itoobiya. Wuxuu kulamo la yeeshay saraakiil sare oo sirdoonka Milateriga Itoobiya ka tirsan. Wiilku wado musuq ah ayuu ku raadinayaa in ciidan Itoobiya Dhuusamareeb la geeyo, kuwa Kismaayo ku sugana ay afduubaan doorashada Jubaland sidii Baydhabo oo kale. Dowladda Itoobiy waxaan ugu baaqaynaa in ay arrimaha doorashooyinka Soomaaliya faraha kala baxdo. Shacabka Soomaaliyeed waxaa dhib ugu filan fara gelintii qaawnayd ee ay kula kaceen doorashadii madaxtinino ee 2017-kii iyo tii Maamul Goboleedka Koonfur Galbeed ee ay Baydhabo 2018 ka gaysteen. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho caasimada@live.com

A Ndola businessman of Somali origin has obtained an order for the demolition of Old Regiment Community School in Ndola allegedly constructed on his piece of land. Source: Hiiraan Online

The Australian teenager dubbed "Egg Boy" after he smashed a raw egg on the head of far-right Senator Fraser Anning has donated $100,000 toward helping those affected by the Christchurch mosque attacks. Source: Hiiraan Online

The city of Beledweyne in central Somalia has produced the country’s first female mayor in the person of Safiya Hassan Sheikh Ali Jimale. Source: Hiiraan Online

Kenya ayaa arrin muhiim ah u aragta dadaalka Somaliland ugu jirto inay hesho aqoonsi calami ah, Safiirka u fadhiya Somaliland dalka Kenya Bashe Cumar ayaa sheegay hadalkaan kaddib kulan ay la yesheen mas’uuliyiin ka tirsan dalka Kenya. Usbuucii hore mas’uuliyiin ka socota Somaliland ayaa la kulmay hoggaamiyaal sare oo Kenyan ah iyo ganacsato si ay uga wada-hadlaan qaabkii loo xoojin lahaa dhaqaalaha iyo iskaashiga Kenya iyo Somaliland. Hoggaamiyaasha Somaliland ka socday oo la kulmay Ra’iisul-wasaarihii hore ee Kenya Raila Odinga ayaa ka wadahadlay xoojinta ganacsiga u dhaxeeya labada dal. Kulankan oo uu qeyb ka qaatay fududeyntiisa safiirka Somaliland ee Kenya ayaa diiradda lagu saaray sidii labada dhinac ay u adkeyn lahaayeen xiriirka ganacsi iyo amniga. Ra’iisul-wasaare hore Raila Odinga ayaa xusay muhiimadda ay Somaliland u leedahay xasilloonida geeska Africa. Sidoo kale hoggaamiyaha asxaabta badan Aadan Ducaale ayaa ku casuumay labada xisbi ee Somaliland UCID iyo Kulmiye baarlamanka dalka Kenya halkaas oo looga hadlay xoojinta danaha labada dhinac iyo sidii loo sii wadi lahaa xiriirka wanaagsan ee labada dal. Kenya ayaa qeyb ka ah taageerada ay Somaliland ku raadineyso aqoonsi caalami ah marka laga reebo fursadaha ganacsi ee labada dal. Somaliland ayaan helin aqoonsi caalami ah muddo 28 sano ah oo ay jirtay kaddib markii ay si iskeed ah ugu dhawaaqday inay ka go’day Soomaaliya sannadkii 1991dii. Nation. Source: goobjoog.com

The National Union of Somali Journalists (NUSOJ) has today called for the immediate and unconditional release of a journalist Ali Aden Mumin arrested in Mogadishu after posting comments on his Facebook account. Source: Hiiraan Online

Dafle ma in masaajid lagu maamuusaa, mise in maxkammadda caalamiga (ICC) la horgeeyaa? Bishii 1aad, 23 keedii 1975 waxaa Xamar lagu toogtay 10 culimo oo ka dhiidhiyey mabaadi’da shuuciyadda oo la qorsheeyey in dalka xeer looga dhigo. Culimadaa waxaa soo qabtay heyadda NSS ta oo uu madax ka ahaa Axmed Saleebaan Dafle. Culimadaa qaarkood waxaa laga soo qabtay masaajidda Xamar ayagoo ama salaad ku jira ama tafsiir Quraan jeedinaya. Culimadaa la laayey waxey kala yihiin: 1. Cali Xasan Warsame 2. Cali Jaamac Xirsi 3. Aadan Cali Xirsi 4. Sheekh Axmed Iimaan 5. Sheekh Axmed Sheekh Maxamed 6. Xasan Ciise Iley 7. Maxamed Siyad Xirsi 8. Sheekh Muuse Yusuf 9. Saleebaan Jaamac Maxamed 10. Yaasiin Cilmi Cawl Goortii la toogtay culimadaa, waxaa meydkoodii lagu urushay gaari qashinka ka qaado magaalada. Waxaa lasoo dirqiyey iney daawadaan toogashadaa shacab badan oo degganaa Xamar. Sida foosha xun oo loo dilay haddana loo aasay culimadaa waa nabar aan bogsooneeyn oo ku yaal qalbiga dadka Somaliyeed oo 100% ah Muslimmiin. Waxaa xannuunkaa soo nooleeyey magacaabidda Dafle lagu magacaabay masaajid laga dhisay Xamar, gaar ahaan xarunta Nabad-Sugidda. Waa sida kii kufsiga geystay oo guursaday tuu kufsaday. Waxaase layaab leh RW Kheyre oo ah qof og taariikhda dalka iyo dadka inuu ku dhiirado falkaan. Ujeeddadu maxey tahay? Bal adba. Waa ayo Axmed Saleebaan Dafle? Axmed waxuu ahaa asaasayaashii kooxdii afgambisay dawladdii dastuuriga aheeyd oo uu dalka lahaa. Kooxdaasi waxey ku tunteen dastuurkii ummadda Somaliyeed laheeyd. Kooxdaasi oo la baxday ‘Golaha Sare ee Kacaanka’ oo uu hoggaaminayey Maxamed Siyad Barre waxey bilaabeen cabburis, xarig, dhac iyo dil. Waxey xireen dhammaan warbaahinta gaar ah ee uu dalku lahaa, sida wargeysyada. Waxey awoodda ka qaadeen garsoorka dalka oo madaxbannaanna. Waxey kaloo xireen dhammaan axsaabti siyaasadeed iyo hoggaamiyayaashoodi. Hawlahaa xariga iyo jaajuuseeynta waxaa qaabilsanaa Axmed Saleebaan Dafle. Waxuu ka madax ahaa heyaddii la magac baxday NSS (National Security Service). Waa heyadda ku galisay bulshada Somaliyeed argagax, baqdin, naxdin, tuhun iyo kala shaki. Heyaddu waxey ku leheyd dalka oo idil xabsiyo tiro badan oo qofkii lagu ridaa uu badbaado laheyn. Waxaa tababar siin jiray saraakiil ka socotay Jarmalka Bari oo wagaa shuuciyad aheyd. Qalabka dadka lagu ciqaabo sida korontada, middiyaha, ileys baaxad weyn, katiinadooyin iwm yaa waxaa deeq u bixin jiray Jarmalka Bari heyaddooda cabburiska iyo kadeedka bulshada oo la oran jiray STAZI. Maanta aannu joogno waxaa lasoo qufayaa xadgudubyadii STAZI u geysteen shacabka Jarmalka Bari. Dafle waa gacan ku dhiigle. Waxuu ka mid yahay shakhsiyaadka geeystay xadgubyo foolxun oo tira badan. Dafle oo ka mid ah inta yar oo ka nool maanta ‘Golaha Sare ee Kacaanka’, waxey aheyd in la horkeeno maxkamad si looga jaasiyo dambiyaduu ka galay ummadda Somaliyeed. Maanta waxuu ku noolyahay dalka Belgium. Godobtuu ka galay dalka iyo dadka Somaliyeed waa in lasoo diiwaan geliyaa oo dacwad lagaga soo oogaa maxkamadda caalimaga ee adduunka (ICC – International Criminal Court). Waddamada Bosnia, Rwanda, East Timor, Haiti, iyo Ciraq waxey maxkamadeeyeen dadkii la midka ahaa Dafle. Sidoo kale waa in loo hawlgalaa sidii Dafle abaalkiisa loo marin lahaa. Waa nasiib darro inuu maanta ku ceesho asagoo xor ah dalka Belgium, ama laga mid dhigo raggii iyo dumarkii usoo halgamay dalka oo lagu maamuuso magaciisa meel iskaba daa masaajid Alle. Dawladda Federaalka madaxdoodana waa iney ka fiirsadaan tallaabo kastoo eey qaadayaan oo la xiriirta dawladdii Siyaad Barre iyo kooxdiisi. Haddaan laga foojignaan waxey kala geyneysaa dadka Somaliyeed oo weli aan si buuxda uga bogsoon colaadddii dagaalki sokeeye oo uu u sabab ahaa dawladdii Siyaad Barre. W/Q: Cusmaan Cumar Heelleey cusmaancumar@gmail.com Afeef: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada caasimada@live.com Mahadsanid

Gaalkacyo (Caasimada Online)-Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya howlgalo ciidamada amaanka ee magaalada Gaalkacyo ay ka sameeyeen bartamaha magaalada, kaasi oo lagu baadi goobayay dhalinyaro Tooreey ku dilay Gabar kasoo baxday Salaadii Taraawiixda. Wararka soo baxaya ayaa sheegaya in ciidamada ay gacanta ku dhigeen hal ruux oo lagu tuhmayo inuu ka dambeeyay falkii lagu dilay gabadha dhalinyarada aheyd ee kasoo baxday Masjid ku yaala xaafadda Garsoor. Ruuxaan ayaa la tuhunsan yahay inuu qeyb ka ahaa dilka Nicmo Cumar Shire, oo habeen hore lagu dilay meel ku dhow masaajidka ay kasoo baxday, iyadoo Tooreey loo adeegsaday dilkeeda. Saraakiisha amaanka ee Puntland ayaa sheegay inay baaritaan ku wadaan ruuxa losoo qabtay inuu qeyb ka ahaa dilka Nimco loo geystay, waxaana hadda lagu hayaa xabsi ku yaala waqooyiga magalada Gaalkacyo. Marka laga soo tago qabashada Shaqsiga ku eedeysay dilka Gabadha Dhalinyarada aheyd,hayeeshee majirin cid sheegatay dilkaas ama cadeysay sababta loo dilay. Magaalada Gaalkacyo ayaa noqotay Sanadkaan mid lagu dhibaateeyo Gabadhaha, iyada oo sanadkaan gudihiisa lagu kufsaday laguna dilay Gabar lagu Magacaabi jiray Caaisho Ilyaas Aadan. Caasimada Online Xafiiska Mudug Caasimada@live.com