Dowlad goboleedyada Jubbaland iyo puntland ayaa lagu soo waramayaa in aanay ka qeybgali doonin shirka caalamiga ah ee maanta oo Talaado ah ka furmaya magaalada Muqdisho. Wararka ayaa sheegaya in dowladda federaalka ay casuuntay madaxweynaha dowlad goboleedka Puntland, Saciid C/laahi Dani, balse uu isna shuruud uga dhigay in la casuumo madaxweynaha Jubbaland Axmed Maxamed Islaam Madoobe. Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa horey u sheegtay in aanay aqoonsaneen madaxweynaha Jubbaland Axmed Madoobe oo mar kale loo soo doortay xilkaasi. Maamullada K/galbeed, Hirshabelle iyo Galmudug ayaa ka qeybgali doona shirkan, balse waxaa muuqanaya durba khilaaf siyaasadeed hareeyey shirka. Warkaan wixii kusoo kordha kala soco wararkeena kale Goobjoog News Source: goobjoog.com

Ciidamada dowladda federaalka Soomaaliya ayaa saakay waxa ay xireen qaar ka mid ah waddooyinka magaalada Muqdisho, waxaana la ogoleyn isku socodka gaadiidka dadweynaha. Waxaa xiran dhammaan waddooyinka soo gala wadada Makka Al-mukarrama ee magaalada Muqdisho iyo jidad kale oo muhiim u ah isku socodka dadweynaha. Waxaa la arkayaa dadweyne u badan arday iyo shaqaale oo cagta maalaya, kuwaasi oo kuu sheegaya inaanay kusoo talogelin xirnaanshiyaha waddooyinka, maadaama aanay jirin digniino hore. Sababta loo xiray waddooyinka ayaa la sheegayaa iney tahay Shirka Madasha Iskaashiga Soomaaliya oo maanta ka furmaya magaalada Muqdisho. Warkaan wixii kusoo kordha kala soco wararkeena kale Goobjoog News Source: goobjoog.com

Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa ka si horudhac ah uga hadashay shirka iskaashiga caalamiga ah oo maanta lagu wado inuu ka furmo magaalada Muqdisho. Qoraal kasoo baxay wasaaradda warfaafinta ee xukuumadda federaalka Soomaaliya ayaa lagu soo dhoweeyay shirkan, waxaana lagu sheegay inuu yahay mid aad muhiim u ah. Shirkan ayaa looga hadli doonaa arrimaha horumarinta Soomaaliya, arrimaha bulshada, dhaqaalaha, amniga, siyaasadda iyo cadaaladda. Halkaan hoose ka akhriso: Goobjoog News Source: goobjoog.com

Wararka naga soo gaaraya gobolka Galgaduud ayaa sheegaya in kulamo looga hadlayo doorashada Galmudug ay ka socdaan magaalada Dhuusamareeb ee xarunta gobolkaasi. Kulamada oo ah kuwa xasaasi ah ayaa intooda diirada lagu saarayaa soo xulista xildhibaanada cusub ee baarlamaanka dowlad goboleedka Galmudug. Shirarkan ayaa waxa ay u dhexeeyaan odayaasha dhaqanka ee soo xulaya baarlamaanka iyo siyaasiyiin xil doon ah oo ku sugan gudaha magaaladaasi. Dhowaan ayaa la filayaa in lagu dhawaaqo guddiga doorashada Galmudug, si loo guda galo doorashada baarlamaanka iyo mida Madaxweynaha ee maamulkaasi. View the full article

Magaalada Muqdisho ayaa lagu wadaa in maanta oo Talaado ah uu ka furmo shirka madasha iskaashiga Soomaaliya, waxaana ka qeybali doona in ka badan 50 dowladood, kuwaasi oo taageera Soomaaliya. Sidoo kale, shirkan waxaa ka qeybgalaya mas’uuliyiin ka tirsan dowladda federaalka iyo maamul goboleedyada dalka ka jira qaarkood. Mahdi Maxamed Guuleed, Ra’iisul wasaare ku xigeenka dalka ayaa daah-furi doona shirkan, oo soconaya 1-da illaa 2-da bishan October 2019. Maalinta labaad ee Shirka ayaa waxaa ku soo biiri doono Madaxweynaha dowladda federaalka Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Kheyre, iyaga oo halkaasi khudbado ka jeedin doonaan. Shirkan ayaa noqonaya kii ugu horreeyey ee noociisa ah oo lagu qabto magaalada Muqdisho, waxaana shirkan kii ka horreeyey lagu qabtay magaalada Brussels 16-kii Luulyo sanadkii 2018. Warkaan wixii kusoo kordha kala soco wararkeena kale Goobjoog News Source: goobjoog.com

Taliska Mareykanka ee qaaradda Afrika ayaa wuxuu faah faahin ka bixiyey weerar dhanka cirka ah oo uu Isniintii ka fuliyey gobolka Shabeelaha Hoose. War qoraal ah oo ka soo baxay AFRICOM ayaa lagu shaaciyey in howlgalka ay qaadeen, kadib weerarkii Al-Shabaab ku ekeysay saldhigga Balidoogle. Bayaanka ayaa lagu sheegay in duqeynta oo ay uga jawaabayeen weerarka oo qaraxyo ku bilowday ay ku dileen 10 Al-Shabaab ah, kuna burburiyeen hal gaari. War-saxaafadeedka ayaa waxaa meesha looga saarey in waxyeelo rayid soo gaarey ay ka dhalisay duqeynta oo laba aheyd. Dhinaca kale, ma jiro wax war ah oo ku saabsan sheegashadan oo illaa iyo hadda ka soo baxay dhanka dagaalameyaasha Al-Shabaab. Al-Shabaab ayaa dhankeeda horay u shaacisay in weerarkii Balidoogle ay ku dishay illaa iyo 100-askari oo ka tirsanaa ciidamadii ku sugnaa saldhiggaasi. View the full article

Waxaa saacadaha soo socda ee maanta lagu wadaa in M/ Muqdisho uu ka furmo shirka iskaashiga Soomaaliya, kaas oo ay ka qeyb galayaan in ka badan 50 dowladood. Shirka oo ah mid xasaasi ah ayaa waxaa looga hadli doonaa arrimaha Dhaqaalaha, Amniga, Siyasadda iyo Cadaaladda. Sidoo kale ammaanka ayaa aad loo adkeeyey, iyadoona saaka inta badan ay xiran yihiin waddooyinka muhiimka ah ee magaalada Muqdisho. Ciidamada dowladda, gaar ahaan kuwa Booliska ayaa la soo dhoobay waddooyinka waa weyn, kuwaas oo xoojinayo amniga Caasimadda. Waa markii ugu horreysay oo shirka iskaashiga Soomaaliya uu ka dhacayo magaalada Muqdisho, iyadoo markii hore lagu qaban jiray dalalka Yurub. Dhinaca kale dowladda federaalka oo warsaxaafadeed soo saartay ayaa soo dhaweysay shirka caalamiga ah ee iskaashiga Soomaaliya. Halkan hoose ka akhriso: View the full article

Muqdisho (SMN) – Halkaan ka Dhageyso Warka Subax ee Idaacadda Shabelle. Hoos riix si aad u dhageysato. https://www.radioshabelle.com/wp-content/uploads/2019/10/Warka-Subax-1102019.mp3 View the full article

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha degmada Garbahaarey ee gobolka Gedo, Iimaan Cadow Karshe oo sheegay in maalmahanba uu ku sugnaa Magaalada Muqdisho oo uu hawla caafimaad u joogay ayaa BBC-da u xaqiijiyay in loo diiday in uu ka dhoofo caasimadda. Guddoomiye Iimaan ayaa sidoo kale sheegay in uu hawlo u joogay Muqdisho oo ay kamid yihiin sidii uu dowladda, xildhibanaada iyo waxgaradka uga la hadli lahaa abaaraha ka jira magaaladii uu ka yimid ee Garbahaarey, wuxuuna intaa raaciyay in laga soo celiyay garoonka diyaaradda ee Aadan Cadde. “Waa run, in garoonka la iga celiyay, waxaa dhacday markii aan garoonka galayay in wiilal askar ah ii diidaan in aan diyaaradda raaco, oo ay iga soo celiyaan, waxay ay ii sheegen oo dembi ah oo aan galay oo i qanciyana wali ma hayo, haddii aan iri yaa I heystana waxay igu yiraahdeen anagu waxaan nahay xafiiska nabadsugida ee garoonka, amarkana waxaa nalaga siiyay xafiiska naga sareeya ee nabadsugida, in aad bixin oo bixitaanka aadan u fasaxnayn baa la nalagu amray ee Magaalada ku noqo”, sidaas waxaa BBC-da u sheegay guddoomiyaha. Guddoomiyaha ayaa intaa raaciyay in uu isku dayay in uu ogaado cida heysata, balse wuxuu sheegay in ilaa iyo hadda uusan garaneyn sababta loo xayiray, kiiska loo heysto iyo cida ka dambeysa arrintan lagu sameeyay. Walaaca uu qabo guddoomiyaha Guddoomiye Iimaan Cadow oo aan xirneyn, balse lagu xanibay Magaalada Muqdisho ayaa sheegay in qofka la xiri karo, oo xeerka iyo sharciga uu qabo, balse ay tahay in laga qanciyo sababta loo xiray. “Xorriyadeyda, safarkeygii iyo mas’uuliyadeydii aan hayay intaba in lagu xadgudbay ayaa ii muuqata, nabadgelyadeydii iyo noolasheydii aysan ahayn mid caadi ah oo khatar ay tahay, oo dharkeygii iyo boorsadeydi hadda aan heysanin oo aan garaneynin halka ay jiraan”, ayuu sii raaciyay gudoomiye Iimaan Cadow. BBC-da ayaa la xiriirtay dowladda Soomaaliya, si ay wax uga weydiiso xayaraadda uu sheegay guddoomiyaha Garbaharey, balse nooma aysan suurtagelin in aan wax jawaab ah ka helno. Khilaafka u dhaxeeya dowladda federaalka iyo mamaulka Jubaland ee ka dhashay doorashadii dhawaan ka dhacday Magaalada Kismayo ayaa sii kala fogeeyay labada dhinac, waxaana taas ay keentay in dowladda federaalka ay xayiraad kusoo rogto duulimaadyada taga Kismayo, inkastoo haatan ay tagaan oo go’aankaas ay dowladda ka laabatay. Mar guddoomiyaha Garbaharey wax laga weydiiyay in xayiraadiisa ay arrintaas la xiriirto, maadaama uu ka tirsan yahay dowlad goboleedka Jubaland ayaa waxaa uu sheegay in inkastoo uu ka tirsan yahay maamulka Jubaland, hadana khilaafka ka dhaxeeya federaalka iyo Jubaland uusan isaga garsoore ka ahayn, balse uu yahay mas’uul Jubaland ah oo wixi khalad oo u dhaxeeya dhinacyada ay tahay in lagu xaliyo nidaamka, dastuurka iyo goleyaasha barlamaanka. “Aniga muwaadin ummad shaqo u haya oo shaqadiisa iyo xafiiskii uu u socday ayaan ahay, marka cudur daar uma noqon karto waxa ka dhaxeeya dowladda dhexe iyo dowlad goboleedka in aniga la I xanibo”, ayuu raaciyay. Ma ahan markii ugu horreysay oo dowladda fedeeraalka ee Soomaaliya ay mas’uul ka tirsan maamulka ay is-hayaan ee Jubaland ay falkan oo kale ay ku sameyso oo waxaa guddoomiyaha ka horeeyay wasiirkii amniga ee Jubaland, Cabdirashiid Janan oo haatan ku xiran Magaalada Muqdisho. Dowladda Federaalka ee Soomaaliya ayaa horay shaacisay inay xabsiga dhigtay Cabdirashiid Janan, wasiirka amninga ee Jubaland oo ay sheegtay in loo haysto “dambiyo culus” oo uu galay. Balse Jubbaland ayaa dhalleeceysay xiritaankiisa, kuna tilmaantay mid siyaasadeysan. Hay’adda Amnesty International oo u dooda xuquuqda aadanaha ayaa iyaduna horay u sheegtay in Cabdirashiid Janan “looga shakisan yahay in uu masuul ka ahaa dembiyo ka dhan ah shuruucda caalamiga ah iyo xadgudubyo halis ah oo ka dhan ah xuquuqda aadanaha”. Xigasho: BBC. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho caasimada@live.com

Tributes paid after BBC News journalist Hanna Yusuf dies aged 27 30 September 2019 UK BBC journalist Hanna Yusuf, whose recent work included an investigation into working [...] Source

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidamada ammaanka ee dowladda ayaa saaka si weyn u xoojiyey amniga magaalada Muqdisho oo uu maanta ka furmayo shirweyne caalami ah. Ciidamo ka tirsan kuwa Booliska Soomaalya oo la soo dhoobay inta badan gudaha magaalada ayaa xiray qaar ka mid ah waddooyinka muhiimka ah ee Caasimada. Sidoo kale ciidamada ayaa dib u celinaya gaadiidka dadweynaha iyo kuwa gaarka loo leeyahay, iyadoona shacabka ay u adeegsanayaan cagahaooda. Saacadaha soo socda ayaa lagu wadaa in Muqdisho uu ka furmo shirka iskaashiga Soomaaliya, kaas oo ay ka qeyb galayaan in ka badan 50 dowladood. Shirkan oo socon doonto muddo 2 cisho ayaa waxaa diirada lagu saari doonaa arrimaha Bulshada, Dhaqaalaha, Amniga, Siyasadda iyo Cadaaladda. Waa markii ugu horreysay oo uu shirkan ka dhacayo gudaha magaalada Muqdisho, iyadoo markii hore lagu qaban jiray dalka dibaddiisa. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho caasimada@live.com

Dowladda Puntland ayaa gebi ahaanba qaaddacday shirka caalamiga ah ee Iskaashiga Soomaaliya oo maanta ka furmaya magaalada Muqdisho. Ilo’ xog-ogaal ah ayaa warbaahinta Puntland Post u xaqiijiyay in madaxweynaha dowladda Puntland Siciid Cabdullaahi Deni oo lagu casumay shirkaasi uu ka baaqsaday kadib markii laga diiday shuruud uu watay oo ahayd in madaxweynaha Jubaland isna lagu casumo shirka. Xukuumadda Federaalka ayaa madaxweynaha Jubaland ka reebtay shirka Iskaashiga Soomaaliya maadaama aan weli la xallin khilaafkii ka dhashay doorashadii uu mar kale madaxweynaha ku noqday Axmed Madoobe taasi oo Villa Somalia sheegtay in aysan aqoonsan. Shirka caalamiga ah ee Iskaashiga Soomaaliya ayaa ku soo beegmay xilli aysan wanaagsaneyn xiriirka dowladda Puntland iyo Villa Somalia oo isku maan-dhaafsan arrima ay ku jirto doorashadii ka dhacday Jubaland. PUNTLAND POST The post Dowladda Puntland oo qaaddacday shirka Iskaashiga Soomaaliya oo maanta Muqdisho ka furmaya appeared first on Puntland Post.

Baadhitaan ay sameysay hay’adda Amnesty International ayaa lagu shaaciyay in sedex nin oo lagu dilay duqeyn cirka ah oo Mareykanku ka geystey Soomaaliya bishii Maarso, ay ahaayeen dad rayid ah oo aan xiriir la laheyn kooxda Alshabab. Amnesty waxay aaminsan tahay in weerarkaasi uu ku xadgudbay sharciga caalamiga ee xuquuqda aadanaha – waxayna ugu baaqday dowladda Mareykanka inay sameyso baaritaan buuxa isla markaana ay dajiso nidaam ay dadka Soomaaliyeed ku soo sheegi karaan dhibaatooyinka shacabka ee weerarada Mareykanka. Weerarkaan ayaa wuxuu ka dhacay 18-kii Maarso meel u dhow degaanka Abdow Dibile ee gobolka Shabeellaha Hoose. Waxaa duqaynta lagu burburiyey gaari nuuca Toyota Surf SUV oo ay la socdeen saddex beeraley ah oo kasoo laabtay beertooda kuna wajahnaa guryahooda oo ku yaalay Muqdisho, Leego iyo Yaaq Bariwayne. Laba ka mid ah dadkii gaariga la socday ayaa isla markiiba ladilay , kuwaas oo kala ahaa darawalkii gaariga, Cabdiqaadir Nuur Ibraahim oo 46 jir ahaa Iiyo braahim Maxamed Xiirey oo 30 jir ahaa. Ninka saddexaad oo lagu magacaabo Nuur Ibraahim oo 46 jir ah, ayaa si xun u gubtay wuxuuna ku dhintay isbitaal ku yaal Muqdisho ku dhawaad seddex toddobaad, kadib markii jirkiisu gubtay 50% “Dowladda Mareykanka waa inay hubisaa oo ay sameysaa baaritaan buuxa, oo aan eex laheyn oo ku saabsan dhamaan eedeymaha lagu kalsoonaan karo ee ku aadan waxyeelada soo gaartay dadka rayidka ah, iyadoo lala xisaabtamayo kuwa masuulka ka ah xadgudubyada iyo in magdhaw lasiiyo dhibanayaasha,” ayaa lagu yidhi warkaan. saddexdaas nin ayaa ka ka tegay 19 carruur ah. Puntland Post The post Hay’adda Amnest oo Maraykanka ku eedeysay inuu dad rayid ah ku dilay Soomaaliya appeared first on Puntland Post.

Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, ayaa ka warbixisay shirka caalamiga ah ee Iskaashiga Soomaaliya oo maanta ka furmaya magaalada Muqdisho, kaasi oo looga hadli doono arrimaha horumarinta dalka. War-saxaafadeed ka soo baxay wasaaaradda Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, oo looga warbixiyay shirkaasi, ayaa lagu sheegay in uu socon doono mudda laba maalmood ah, inta u dhexaysa 1-da iyo 2-da bishan October, islamarkaana diiradda lagu saari doono; arrimaha bulshada, dhaqaalaha, amniga, siyaasadda iyo caddaaladda waddanka, iyadoo ay ka qeyb-galayan in ka badan 50 dowladood. Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay soo dhowaysay in gudaha waddanka lagu qabto shirkan oo hore loogu qaban-jiray dalalka yurub, iyadoo ku tilmaantay guul wax ku ool ah oo u soo hoyatay siyaasadda dalka, gaar ahaanna siyaasadda arrimaha dibadda. dowladdu waxa kale oo ay shacabka Soomaaliyeed ugu baaqday in ay qeyb libaax ka qaatan xasilinta iyo dib u-dhiska dalka. Hoos ka eeg war-saxaafadeedka PUNTLAND POST The post Dowladda Federaalka oo ka warbixisay shirka Iskaashiga Soomaaliya oo maanta Muqdisho ka furmaya appeared first on Puntland Post.

Kismaayo (Caasimada Online) – Warar lagu kalsoonyahay oo ay heshay Caasimada online, ayaa Xaqiijinaya in hogaamiyaha maamulka Jubaland, Axmed Maxamed Islaam Axmed Madoobe uu qarka u saaranyahay kacdoon ciidan oo ka dhan ah maamulkiisa. Kooxdii labaad oo ka tirsan ciidamada gaarka u tababaran ee Jubaland, ayaa sameeyay amar diido bareer ah, amarkaas oo ka soo baxay madaxtooyada magaalada Kismaayo ee maamulks Jubaland. Ciidamadaan amar diidada sameeyay ayaa lagu amray in ay soo qabtaan ciidan ku dhow 60 askari oo ka gadooday Jubaland, kuwaas oo la wareegay degaano kamid ah gobolka Jubbada Hoose. Sidoo kale waxaa jira warar sheegaya in dowladda Soomaaliya ay dhaxgashay ciidamada Jubaland islamarkaana laga cabsi qabo in maamulkaasi uu wajaho kacdoon ciidan oo taalada looga qaadayo Axmed Madoobe. Lama oga sida uu xaalka ku dambeyn doono hase yeeshee waxaa taagan walaac laga qabo kacdoon ciidan oo ka bilaawda kismaayo iyo degaanada kale. Dowladda Soomaaliya ayaa dagaal toos ah iyo mid xeeladeysan ku haysa Axmed Madoobe, si ay uga tuurto awoodda maamulka Jubaland, uguna beddesho qof taageersan. Caasimada Online Xafiiska Kismaayo caasimada@live.com

Turkey is once again the world's top donor in global humanitarian assistance according to a new report that shows the country spent $8.4 billion last year alone Source: Hiiraan Online

An investigation by Amnesty International has revealed that three men killed in a US military air strike in March after being targeted as “Al-Shabaab terrorists” were in fact civilian farmers with no evidence of links to the armed group. Source: Hiiraan Online

Qaran News

Canada's Moh Ahmed stumbled after being clipped by an opponent late in the men's 5,000-metre final at the track and field world championships but recovered to reach the podium, earning a bronze medal in a time of 13 minutes 1.11 seconds on Monday in Doha, Qatar. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiiro ka tirsan xukuumadda Soomaaliya ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay in wasaaradda maaliyadda Soomaaliya ay bilaawday qorshe mushaarka looga dhimayo shaqaalaha ku meel gaarka ah ee dowladda Soomaaliya. Xogta aan helnay ayaa sheegaysa, in wasiirka maaliyadda uu dalbaday in 20% laga jaro shaqaalaha, waxayna arrintaasi ay muran xoogan ka dhax dhalisay golaha wasiirada. Arintaan ayaa bisha October lagu billaabi doonaa shaqaalaha wasaaradda warfaafinta soomaaliya oo ah kuwa ugu badan ee wasaaradaha dowladda. Wasiirada warfaafinta soomaaliya, gaar ahaan wasiirka iyo wasiir ku xigeenka ayaa la sheegay in arintaan ay isku khilaafeen islamarkaana aad looga dareemayo gudaha wasaaradda. Lama oga sababta keentay in mushaarka shaqaalaha aan rayidka aheyn looga jarayo mana jirto wax war ah oo ka soo baxay dowladda Soomaaliya. Shaqaalaha ku-meel gaarka ah ee Soomaaliya oo aan ka yareyn 2 kun ayaan qaadan mushaar ku filan, waxaana gunno ahaan loo siiyaa lacag u dhaxeyso, 150$ ilaa 300$ oo dollar. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho caasimada@live.com

The BBC's Fran Unsworth, director of news, said Hanna was a "talented young journalist who was widely admired" and her death was "terrible news". Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee amniga Qaranka, Xildhibaan Cabdirisaaq Cumar Maxamed ayaa ka hadlay xaaladda amaan ee dalka, gaar ahaan dagaalka lagula jiro Al-Shabaab, kadib wareysi uu siiyey laanta afka Soomaaliga ee VOA. Ugu horreyn waxa uu sheegay in weeraradii ugu dambeeyey ee ay fulisay Al-Shabaab ay u muuqdaan kuwa ay uga faa’iideysaneyso khilaafka siyaasadeed ee ka jira dalka. “Markasto oo uu jiro khilaaf siyaasadeed Kooxda Al-Shabaab waa ay ka faa’iideysataa.” ayuu yiri Cabdirisaaq Cumar Maxamed. Sidoo kale wuxuu tilmaamay in weerarkii maanta lagu qaaday saldhigga Balidoogle uu muujinayo inay xoogeysaneyo awooda Al-Shabaab. “Shabaab in maanta ay ku dhiiraadaan Balidoogle oo ciidamo si adag loo tababaray oo Danab ay joogaan inay weerar ku qaadaan waxaan isleeyahay waxay ka tarjumeysaa in awooda Al-Shabaab ay xoogeysaneyso la dagaalankii lala dagaalamayeyna Al-Shabaab ay dowladdu uga weecatay dhinaca siyaasadda.” ayuu markale yiri wasiirkii hore ee amniga. Dhanka kale wuxuu dowladdu ugu baaqay inay la timaado qorshe cad oo ay ku wajaheyso dagaalka Al-Shabaab, ama ay wadahadal la gasho, si loo heshiiyo. Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyadoo maalmihii dambe Al-Shabaab ay kordhisay weerareeda oo ay ugu dambeeyeen labo weerar oo ay maanta ka fulisay gudaha magaalada Muqdisho iyo garoonka Balidoogle ee gobolka Shabeelaha Hoose. Halkan hoose ka dhageyso Wareysiga. https://www.caasimada.net/wp-content/uploads/2019/09/cod.mp3 Caasimada Online Xafiiska Muqdisho caasimada@live.com

Qaran News

Shacabka Soomaaliyed dal iyo dibadba waxaa murug iyo walbahaar ku haya maqnaanshaha qorshe ku habboon xilliga kala-guurka 2020, islamarkaana fursad usiiya in ay codkooda siiyaan Xisbiga ay u arkayaan in uu ka jawaabayo baahiyahooda, waxaana jirta kala duwanaansho aragtiyaha siyaasadda ee ka dhaxeysa dowlad gobolleedyada iyo dowladda dhexe ee federaalka, iyadoo lawada ogsoon yahay duruufaha siyaasaddeed, amni, iyo dhaqaaleba, waxaa waajib dastuuri ah in lahelo shuruucda qeexeysa nimaadka kala-guurka xilliyada inta aysan dhammaan muddo-xilleedka hoggaanka talada haya. Haddaba waxaa lagama maarmaan ah in bulsho weynta Soomaaliyed iyo daneeyeyaasha arrimaha siyaasadda Soomaaliya in ay dul-istaagaan qormadan kooban ee aan ku tilmaamayno qorshaha ku habboon xilliga kala-guurka 2020-ka, annagoo kawarhayna caqabadaha geedi-socodka qaran-dhiska dalka iyo wacyiga siyaasadda dalka, waxaan halkan ku gudanaynaa waajibaadka naga saaran ilaalinta jiritaanka qarannimada dalka, waxaan soo jeedinaynaa, habka ugu fudud ee ku habboon ee looga gudbi karo HALISTA kala-guurka 2020-ka ee foodda nagu soo haysa. Nidaamka Matalaadda Wadarta Isu-dheellitiran ee liiska D/Gobolleedyada Xiran. Habka doorashada ee loogu magac-daray (Propotional Represention Closed-List State-Constituency. (PR CL SC) ama Nidaamka Matalaadda Wadarta Isu-dheellitiran ee liiska Dowlad Gobolleedyada xiran,. hannaankan ayaa macnihiisu yahay in waddanka oo dhan laga dhigo 7 deegaan doorasho oo kala ah, Jubaland, Koonfur Galbeed, Hirshabeelle, Galmudug, Puntland, Somaliland iyo Gobolka Banaadir, (7 State – Constituency) taas oo ka dhigan in deegaan doorashooyinka dalka ay noqonayaan wadar kala xiran, deegaan walba ee loo qoondeeyo in ka badan hal kursi, ayaa noqonaysa deegaan doorasho ay xisbiyadu ku tartamayaan.Dadka isu diiwaangaliyay in ay codadkooda dhiibtaan si ay u doortaan Xisbiga ay doonaan, Nidaamka (PR CL SC) qofka cod bixiyaha ah ma dooranayo Musharax ee wuxuu dooranayaa Xisbi kaliya, waxaa kaloo Xisbiyada laga doonayaa in ay soo gudbiyaan xafiiska doorashada Dowlad Gobolleedyada liiska Musharaxiinta Xildhibaannada Federaalka Xisbiga oo ay ku dhan yihiin saami-qaybsiga beelaha ku dhaqan deegaan doorashada (Dowlad Gobolleedka) ay ka tartamayaan, islamarkaana ilaalinaya qoondada 30% ee dumarka ay ku leeyihiin matalaadda. Dowlad Gobolleedyada ayaa samaynaya xafiiska doorashada Federaalka ee dowlad gobolleedyada, iyagoo kaashanaya Guddiga Madaxa Banaan ee Doorashooyinka Qaran, GMDQ iyo Xafiiska doorashada Federaalka ee Dowlad gobolleedyada ayaa si wada jir ah u maamulaya hannaanka doorashada Federaalka ee ka dhacaysa dowlad gobolleedyada, Xisbiyada doonaya in ay ka qaybgalaan doorashada Federaalka ee lagu qabanayo dowlad gobolleedyada, ayaa iska diiwaangalinaya xafiiska doorashada Federaalka ee deegaannada dowlad goboleedyada, islamarkaana buuxinaya shuruudaha diiwaangalinta Xisbiyada D/Gobolleedyada, guddiga Doorashada D/G iyo GMDQ ayaa shacabka ku dhaqan deegaannada dowlad gobolleedyada u diyaarinayaa in ay ka qaybgalaan doorashada federaalka ah ee ka qabsoomeysa deegaannadooda waxaana la diiwaangalinayaa dhammaan shacabka ku dhaqan goobaha ay suurtagal ka tahay in ay ka qabsoonto doorashada federaalka ah ee ka midka ah deegaannada dowlad . goboleedyada, sida qaadashada kaararka codbixinta, barashada habka codbixinta, fahamka waraaqaha codbixinta iyo dhowrista anshaxa safka codbixinta. FG: Qorshaha wacyigalinta & diyaargarowga AMNIGA doorashooyinka Federaalka ee D/Gobolleedyada waxaa siwadajir ah u samaynaya D/Gobolleedyada iyo GMDQ. Marka dowlad gobolleed walba oo ay doorashada dhacdo oo dadka codadkooda dhiibtaan, waxaa la xisaabinayaan guud ahaan tirada codadka dadku dhiibteen ee ansaxay inta ay noqoto, Xisbi walba codadka uu helay waxaa laga doonayaa in ay gaaraan codad ka kabadan (threshold) 7% guud ahaan tirada codadka ay dadku dhiibteen si ay uga mid noqdaan Xisbayada ka qaybgalaysa saami qaybsiga xubnaha Baarlamaanka Federaalka dowlad- gobolleed walba, tirada deegaan doorashada wadarta ah ee dalka waxaa ay noqonaysaa 7 dowlad-gobolleed ee dalka oo kala xiran isla markaana midkiiba lagu tartamayo tirada kuraasta Baarlamaanka Federaalka ee halkaas taalla. Dowlad gobolleedka Galmudug 36 Kursi (Xildh Federal) iyo 8 Senator (Aqalka sarre) kooban beelaha dega Galmudug si dheelitiran, waxaa tusaale ahaan ku tartamay doorashada 7 Xisbi ee buuxiyay shuruudaha ka qayb qaadashada doorashada Galmudug (bixinta qidmada diiwaangalinta iyo isku-dheellitirnaanta liiska musharaxiinta Xildhibaanada beelaha Galmudug) tirada dadka dhiibatay codka guud ahaan Galmudug waxaa ay noqotay 90,000 cod, Xisbiyada guuleystay waxaa ay noqdeen 5 Xisbi, waxaana Doorashada looga adkaaday 2 xisbi ee aanan helin codad ku filan oo udhigma 7% codadka guud ee 90,000 codka ah ee reer Galmudug dhiibteen. Habka loogu baddelo codadka 5-ta Xisbi ay heleen tiro u dhiganta kuraasta Baarlamaanka ay ku guuleysteen ayaa ah, in dhammaan codadka guud oo ay dadku dhiibteen ee ansaxay lagu salleeyo qoondada tirada kuraasta ee Xisbi walba uu helayo ayaa u dhiganta tirada codadka Xisbi walbaa helay, iyadoo lagu jaan-goynayo habka saamiga qaybsiga loogu magac daray (Sainte Lague) tirinta codka ayaa lagu kala saarayaa xisbiyada guuleystay codad ka badan 7% iyo xisbiyada heli waayay tirada codadkooda 7% ee ka haray saami qaybsiga kuraasta Baarlamaanka Federaalka. Marka aan isticmaalno habka xisaabta qaybinta kuraasta ee Saint Lague waxaa 7-da Xisbi ee ku tartamay doorashada Galmudug ku soo guuleystay 5-ta Xisbi ee helay in kabadan 7% codadka guud, waxaana ka haray doorashada 2-da Xisbi ee helay (4,815+4,815 = 9,630) cod kana yar 7% ayaanan ka qaybgaleyn saami qaybsiga kuraasta Xubnaha Baarlamaanka, qaabka qaybinta saamiga Xubnaha wuxuu noqonaya habka (Sainte Lague) ee tirada kisiga tixan ah ayaa loo qaybinayaa codadka (90,000-9,630) = 80,370 cod ee 5-ta Xisbi guuleystay ayaa loogu qaybinayaa saami u dhiganta codadka ay ka heleen 36-ka Xubnaha Baarlamaanka Federaalka iyo 8 Xubin ee Aqalka Sarre ee Galmudug ka imaanaysa, kuraasta ay saami ahaan u kala helayaan Xisbi walbaa ayaa noqonaysa sida hoos ku qoran, Xisbi walba magacyada ku qoran 2 liis (Liiska Xildhibaannada iyo Liiska Senoterada) uu la yimid ayaa noqonaya Xildhibaannada Baarlamaanka Federaalka, tirada kuraasta ay Xisbiyadu ku guuleysteen waxaa laga bilaabayaa tirada 1-aad ee liiska illaa laga gaaro 36-aad ee tixda Musharaxiinta Xildhibaannada iyo liiska Senoterada 1,aad ilaa 8,aad oo kala ah liiska xubnaha Baarlamaanka iyo Aqalka Sarre ee deegaankaas loo cayimay, haddii Xisbi uu helaa 4 kursi oo kaliya waxaa lasiinayaa 4-taas kursi 4-ta qof ee ugu horreysa liiska Xisbigu soo gudbiyay ka hor inta aysan dhicin tartanka doorashada. (habka xisasbts ee jaan-goynta saami qaybsiga ku salaysan Sainte Lague ma noqonayo boqolleyda rasmiga ah ee fadhiya, waxana rajaynaynaa in qoraallo kale aan ku sharaxno) Gobollada Waqooyi (Somaliland) Shacabka kunool Gobollada Waqooyi waxaa ay iyana xaq u leeyihiin in ay doortaan Xubnaha Baarlamaanka Federaalka ku matalaya in doortaan si lamid ah bulshada Soomaaliyed ee ku dhaqan deegaannada Dowladda Federaalka kataliso, iyadoo lawada ogsoon yahay xaqiiqda ka jirta Gobollada Waqooyi ayna suurtagal ka ahayn in lagu qabto doorasho federaal ah oo weliba raali ka yihiin maamulka u dhisan Gobolladaas, waxaa laga maarmaan ah in la helo xal kumeel gaar ah isla markaana fursad u siinaya siyaasiyiinta doonaysa in ay u tartamaan xubnaha Baarlamaanka Federaalka ee Soomaaliland. Xalka kalaguurka ah ee ugu habboon ayaa ah hab lagu dimoqraadiyadeynayo hannaanka matalaadda beelaha kasoo jeeda deegaannadaas, iyadoo la tixraacayo habki doorashada ergada ee 2016-kii loo asteeyay isla markaan ka duwan qaabka doorashada beelaha ku dhisan ayaa loo badelayaa isku-dhafka dhammaan ergada beelaha iyo xubnaha u tartamaya xubnaha kuraasta Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya. wakiillada shabacka deegaannada Waqooyi (Somaliland) ayaa ah 47 xildhibaan iyo 11 Senoter isu-dheellitiran beelaha kunool gobolladaas, waxaana doortay ergo gaaraysa 2,397 ruux, ergadan kasocota beelaha deggan Somaliland ayaa noqon kara hal deegaan doorasho. (tirada Ergada 2,397 waxaa lagu salleeyay doorashadi dadban ee 2016, wadarta 2,397 waxay ka timid 58 wakiilada labada gole lagu dhufta 51 Ergo oo noqonaysa 2,397 ama (58 x 51 = 2,397). Ergada 2,397 qof ayaa noqonaya shacabka u codeynaya 58 Xubin ee matalaysa beelaha deegaannadaas, isla markaana lagu salaynayo nidaamka Matalaadda Saami-qaybsiga Wadarta ah ee ku dhisan Liiska Xiran, iyo Musharaxiinta kasoo jeeda deegaannadaas ayaa ku tartamaya magac Xisbi waxaana loo tartamayaa si wadar ah, shuruudaha ka qaybgalka tartan doorashada waxaa ugu muhiimsan isu-dheellitirka beelaha kasoo jeedaha deegaannada Soomaaliland iyo bixinta qidmadda diiwaangalinta musharaxiinta xubnaha Baarlamaanka ee Matalaysa Soomaaliland. Xisbi walbaa waxaa laga doonayaa in uu la yimaado 47 qof ee u taagan doorashada xubnaha Baarlamaanka Federaalka ah, iyo 11 qof ee utaagan Musharaxnimada Senatorada, isla markaana ay ku dhan yihiin qoondada dumarka iyo isu-dheellitirka beelaha, marka ay xisbiyada buuxiyaan shurudaha loo asteeyay waxaa ay ka qayb galayaan doorashada, waxaana xisbiyada kala dooranaya 2,397 ergo ee hore usoo dooratay xubnahaas hannaankii kala guurka 2016-ka. Gobolka Banaadir Sida ku cad qoondadii sanaddii 2016-ka waxaa Gobolka Banaadir lagu qabtay doorashada ergooyinka 7 Xubnood kaliya, balse waxaa adag in wakiilada Somaliland iyo Muqdisho loo sameeyo qorshe doorasho lamid ah habka Doorashada Dowlad Gobolleedyada kale loo sameeyay, maadaama ay kayar yihiin tirada ergada kala dooranaysa Xisbiyadooda, waxaa ay qasab ka dhigaysaa in iyaga lagu dhexdarayaa doorashada matalaadda Soomaaliland. Isku darka ergooyinka dooranaya Xildhabaannada iyo Musharaxiinta Xildhibaannada ayaa noqonaya wadarta guud sida hoos ku qoran, 357 ergo Banaadiri ah lagu daray 2397 ergo Soomaaliland ah wadarta guud ee ergada ayaa noqonaysa 2754 (357+2397=2754), Xubnaha Musharaxiinta Baarlamaanka Federaalka ayaa kala ah, 47 Musharax Somaliland ah, 7 Musharax Banaadir ah, wadarta guud 54 Musharax, (47+7=54), ergooyinkan isku daran ayaa si wada jir ah u kala dooranayo Xisbiyada tartamaya si lamid ah hanaanka doorashada Federaalka ee Dowlad Gobolleedyada ka dhacaysa. Gunaanad Soomaaliya waxaa doorasho qof iyo cod ah ugu dambeysay sanaddii 1968-dii, waana muddo laga joogo 51 sannadood, waxaa kaloo xusid mudan in bulshada Soomaaliyeed ay yihiin dhalinyaro badankooda dhalatay wixi kadanbeeyay sideetameeyadii islamarkaana aanan weligood fursad ay uga qaybgalaan doorasho dalka ka dhacdo, iyo nidaam dowli fadhiya oo ay ka helaan qibrad dhaxalgal u noqota. Sidaas darteed waxaa lagama maarmaan ah in lagu baraarugo fahamka iyo barashada shuruucda aas aaska u ah dhismaha qarannimada oo ay ugu horreyso sharciga doorashooyinka, si loo helo garaad ku mideysan yagleelidda ha’adaha dastuuriga ah isla markaana loo maray wado dimoqraaddi ah si bulsho weynta Soomaaliyeed ay u hesho faham dhammeystiran kuna dhisan ku dhaqanka shuruucda dalkeenna u taalla, waxaan soo jiidinaynaa isla markaana ku adkeynaynaa siyaasiyiinta u dhuun-duleesha arrimaha siyaasadda qaranka ee doonaysa in ay ka mid noqoshadaan maamulada dalka ka jira illaa heer qaran in ay si taxadar leh u darsaan shuruucda aas-aaska u ah dhismaha qaran dimoqraaddi ah oo bulshada Soomaaliyeed mahadiso isla markaana u siman tahay talada dalkeeda. Sidaas darraadeed waxaan go’aansannay in aan halkan kusoo bandhigno Nidaamka Matalaadda Wadarta Isu-dheellitiran ee liiska Dowlad Gobolleedyada xiran, (Propotional Represention Closed-List State-Constituency) nidaamkan oo noqon kara bilawga hanaanka dimoqraadiyeynta Dowlad Gobolleedyada ee gundhiga u ah Federaalleynta dalka, si loo helo xal caqabadaha ku gaadaaman ismariwaaga siyaasaddaha isdiidan ee u dhaxeysa Dowlad Gobolleedyada iyo Dowladda dhexe ee dalka, isla markaana u noqda heshiis siyaasaddeed kuboon xilliga kala-guurka 2020-ka, Waddankana u horseeda deganaansho siyaasadeed iyo hannaan ku yimid wadar-ogol iyo isla-guddoomin geeddi socodka kala-guurka ah. Mahadsanid W/Q: C/risaaq Sh Muxudiin Wasiirki Hore ee Wasaaradda Macdanta & Petroolka Soomaaliya. Mohedin@mail.com

Dagaallamayaasha Al-Shabaab ayaa shalay aroortii weerar ku qaaday saldhig ay ciidammada Mareykanka ku tababaraan militariga sida gaarka ah u tababaran ee Soomaaliya ee Baledogle. Xaqiiqda ah in Al-shabaab ay maareeysay in laba weerar ay la eegatay ajaaniib, maalin gudaheed, waxay muujineysaa awooddooda adkeysiga leh, 13 sano ka dib markii ay aasaasantay. Waxay muujineysaa sida ay u wada shaqeeyaan xoogaggeeda iyo isku xirnaanta adag ee shabakadda sirdoonkeeda. Weerarka saldhigga tababarada ee Mareykanka ee garoonka Baledogle waxay ceeb ku noqon doontaa Ameerikaanka, oo xoojiyay weerarada drones-ka ee ka dhanka ah Al-Shabaab tan iyo markii uu xilka madaxweynaha qabtay Donald Trump. Militariga Mareykanka waxay sidoo kale kaalin firfircoon ku leeyihiin ciidamada dhulka ee Soomaaliya, tababaridda ciidanka gaarka ah ee loo garanayo Danab, iyo ka qeybgalka howlgallada gaarka ah – markasta waa kuwo sir ah. Al-Shabab waxay u muuqdaan kuwo ay isugu tageen dhinacyo badan, laga billaabo Ciidamada Nabad Ilaalinta Afrika illaa Reer Galbeedka iyo ciidamo gaar ah oo ajaaniib ah, iyo ciidanka badan ee Soomaalida ah. Kooxda waxay fulisaa wax dhaafsiisan weerro ay la eegato xarumaha kuwa ay cadowga u aragto. Waxay soo rogtaan ganaaxyo, waxay qaadaan canshuur, xitaa meelaha ay dowladda maamusho. Waxay sameysaa adeegyo garsoor oo dhaqangala – xitaa haddi ay yihiin kuwa arxan daro ah – kuwaas oo aad ugu badan meelaha aysan maamulin marka loo eego dadka ku hoos nool amarkooda. Waa awood maamul oo muhiim u muuqata, taas oo ay u badan tahay in ay sii socoto illaa dowladda iyo xulafadeeda ay la imaanayaan qaab wax ku ool ah oo shaqeynaya kana duwan sida hadda. War qoraal ah oo uu soo saaray safiirka Mareykanka ee Soomaaliya Donald Yamamoto wuxuu ku bogaadiyay militariga Soomaaliya “sida ay u feejigan yihiin iyo jawaabta degdegga ah ee ay ka bixiyeen”. “Weerarka wuxuu markale muujinayaan in Al-Shabaab ay ka soo horjeedo horumarka nabadda iyo barwaaqada Soomaaliya,” ayuu yiri. Al-Shabab waxay qoraal ay soo saartay ku sheegtay “ka dib markii aan ka gudubnay dufeyska culus ee saldhigga, waxay mujaahediinta galeen dhismaha militari oo dagaal culus aan kula galnay”. Kooxda ayaa sidoo kale weerar qarax ah la eegatay kolonyo ciidamo Taliyaani ah oo ku sugan Muqdisho. Wasaaradda Difaaca ee Taliyaaniga waxay sheegtay in qasaare uusan ka soo gaarin weerarka. Waxaa qortay Mary Harper, Tafatiraha wararka ee BBC World Service