-
Content Count
211,261 -
Joined
-
Last visited
-
Days Won
13
Content Type
Profiles
Forums
Calendar
Everything posted by Deeq A.
-
Muqdisho (Caasimada Online) –Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed ayaa ka hadlay arrinta hub ka dhigista mucaaradka ee guuxa badan uu ka taagan yahay iyo sida loo qaban karo doorasho qof iyo cod ah. Sheekh Shariif ayaa sheegay in madaxda qaranka ay magaalada ku dhex wataan Dhashiikayaal iyo weliba AMISOM, taasi oo aan suurtagelineyn in mucaaradka gaar loo beegsado. Sidoo kalel Sheekh Shariif ayaa cadeeyey in doorasho qof iyo cod ah aysan diidaneyn, balse ay doonayaan in la qabto doorasho la iska ogolyahay oo heshiis lagu yahay. Wuxuu tusaale u soo qaatay shacabka Muqdisho oo 3 Milyan uu ku qiyaasay, kuwaas oo aan diiwaan-gashaneyn, dowladana aysan hadda u qorsheysneyn inay diiwaan geliso, si xiliga doorashada ay u codeeyaan. “Hadii qof iyo cod la’aadayo sabab aan ku diideyno ma jirto, laakiin Muqdisho waxaa joogta 3 Milyan oo qof, intaas kaliya xitaa uma diiwaan gashana guddiga been-beenta ah ee xukuumaddu sameysatay,” ayuu yiri Sheekh Shariif Sheekh Axmed. Sidoo kale Shariif ayaa sheegay in labo dowlad goboleed ay maqan yihiin, la’aantoodna aan doorasho laga qaba karin dalka, maqnaashaha Puntland iyo Jubbaland ayaa saldhig u ah dooda mucaaradka. “Doorasho aysan qeyb ka aheyn labadaas maamul goboleed hadey dhacdo, waxaa imaaneysa in la kala go’o aan u istaagno inaan doono labada maamul ee maqan, hadii doorasho la aadayo waxaa muhiim ah dalkoo mideysan in la aado,” ayuu yiri Sheekh Shariif. Sidoo kale Shariifka ayaa sheegay in dalka iyo dastuurka oo ugu muhiimsanaa dowladnimada Soomaaliya midna la tuuray (Dastuurka) midna la qeybiyey (Dalka) “Seen u aaminaa madaxweynaha? Dastuur iyo Dal ayaa loo dhiibay, midna ma hayo, see loogu aaminaa doorasho marka?” Ayuu hadalkiisa ku sii daray Shariif Sheekh Axmed. Hoos ka daawo
-
Maxkamadda Sare ee Mareykanka ayaa Janaayo 17, 2025, taageertay sharci federaal ah oo shirkadda ByteDance, oo ah milkiilaha TikTok ee Shiinaha, ku amraya inay iibiso hawlgallada TikTok ee Mareykanka kahor Janaayo 19, haddii kale laga mamnuuci doono guud ahaan dalka. Qodobada Muhiimka ah: Amniga Qaranka: Waxaa jira cabsi ah in xogta ay TikTok ka uruuriso dadka Mareykanka loo adeegsan karo sir-doon ahaan, taas oo loo soo jeediyey inay halis gelin karto amniga qaranka. Saamaynta Bulshada: TikTok oo ay adeegsadaan in ka badan 170 milyan oo qof oo Mareykan ah, ayaa ah madal muhiim u ah hal-abuurka, ganacsiyada yaryar, iyo xiriirka bulshada. Mamnuucidda waxay saamayn weyn ku yeelan kartaa dadka isticmaala iyo bulshada guud ahaan. Horumarka Siyaasadeed: Maamulka Madaxweyne Joe Biden ayaa sheegay inuusan fulin doonin mamnuucidda inta uu xilka haysto. Dhanka kale, Madaxweynaha la doortay, Donald Trump, ayaa sheegay inuu dib u eegi doono xalka arrintan, oo ay ka mid tahay xal dhexdhexaad ah. Maxaa Dhici Doona? Haddii ByteDance aysan iibin TikTok kahor Janaayo 19, barnaamijka waxaa laga mamnuuci doonaa Mareykanka. Tani waxay la micno tahay in dadka isticmaala aysan awoodi doonin inay soo dejistaan ama cusboonaysiiyaan app-ka, taasoo ugu dambeyn sababi karta inuu joojiyo shaqeynta. Waxaa la sugayaa tallaabooyinka xiga ee shirkadda ByteDance iyo dowladda cusub ee Mareykanka. Source: goobjoog.com
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaarihii hore ee Soomaaliya Cumar Cabdirashiid Cali Sharma’arke ayaa ka digay deked la siiyo oo ay maamulato Itoobiya, oo uu sheegey in aan la xakameyn karin siyaabaha ay u adeegsaneyso. Cumar Cabdirashiid oo wareysi siiyey VOA, ayaa sidoo kale sheegey in loo baahan yahay xasilooni siyaasadeed oo ay wadagaaraan dowladda dhexe iyo maamul goboleedyada Soomaaliya, si arrintaan mowqif mideysan looga yeesho. Hadalka ra’isul wasaarihii hore ee dalka ayaa imaanaya xilli dowladda federaalka ay difaacdey go’aankeeda heshiiskii Itoobiya, iyadoo sheegtey in ay u taagan tahay difaaca dalka iyo dadka. Cumar Cabdirashiid ayaa la weydiiyey sida uu u arko heshiiskii labada dal iyo booqashadii u danbeysey ee uu madaxweyne Xasan Sheekh ku tegay Addis Ababa. “Madaxweynaha kaligiis go’aan kama gaari karo arrintaan, halaga wadatashto go’aan Soomaali u dhantahana ha lagu wajaho, hadii Xasan Sheekh uu deked siiyo Itoobiya maxaa diidaya inay qaab militeri u isticmaasho, yaase ka hor istaagi kara?” Ayuu yiri Cumar Cabdirashiid. Wuxuu sheegay in adduunka ay ka jiraan wadamo aan bad laheyn, kuwaas oo hadana si ganacsi ah dekedaha dalal kale u isticmaala, balse adduunka aysan ka jirin in la isku xiro saldhig militeri iyo deked ganacsi. “Arrinta Itoobiya khatar weyn ayaan ka dhex arkaa, yaan loo ogolaan deked cusub oo ay dhisanayaan ee hadii wax loo ogolaanayo dekedaha hadda shaqeeya ha adeegsadeen, iyagoo hanaanka ganacsiga u maraya, waxaan waa mustaqbalka umadda Soomaaliyeed ee talo mideysan halaga yeesho,” ayuu hadalkiisa ku sii daray Cumar Cabdirashiid. Hoos ka dhageyso wareysiga https://www.caasimada.net/wp-content/uploads/2025/01/Cumar.mp3
-
Islamabad (Caasimada Online) – Maxkamad ku taal Pakistan ayaa Jimcaha maanta ah ku heshay ra’iisul wasaarihii hore ee Pakistan Imran Khan iyo xaaskiisa Bushra Bibi kiis musuq-maasuq oo taariikhi ah, waxayna Khan ku xukuntay 14 sano oo xarig ah. Khan ayaa xabsiga lagu hayay tan iyo bishii Agoosto 2023, waxaana lagu eedeeyay ku dhawaad 200 oo kiis balse xisbigiisa ayaa ku andacoonaya in xukunkii ugu dambeeyay loo adeegsaday in lagu cadaadiyo inuu ka baxo siyaasada. “Ma samayn doono wax heshiis ah mana raadin doono wax gargaar ah,” Khan ayaa u sheegay suxufiyiinta isaga oo ku sugan gudaha qolka maxkamadda ka dib markii lagu xukumay. Maxkamadda la-dagaalanka musuq-maasuqa ayaa isugu timid xabsiga uu Khan ku xiran yahay ee ku dhow caasimadda Islamabad, waxaana ay ku xukuntay lamaanahan dambiyo lagu soo oogay oo xiriir la leh hay’ad samafal oo ay si wadajir ah u aas-aaseen oo lagu magacaabo Al-Qadir Trust. “Xeer ilaalinta ayaa cadeysay kiiskeeda, Khan waa la xukumay,” ayuu yiri garsoore Nasir Javed Rana, isagoo ku dhawaaqay 14 sano oo xariga Khan ah iyo toddobo sano oo Bushra Bibi ah. Bushra Bibi, oo dhawaan dammaanad lagu sii daayay, ayaa lagu xiray maxkamadda xukunka kadib, sida ay sheegtay afhayeenkeeda Mashal Yousafzai. Xisbiga Khan ee Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI) ayaa sheegay inay ka doodi doonaan xukunka. Xukunkan ayaa imanaya maalin kadib kulan naadir ah oo dhex maray madaxda PTI iyo dowladda kaas oo looga gol lahaa in lagu qaboojiyo xiisadaha siyaasadeed. Khan ayaa ku adkeysanaya in dhammaan kiisaska ka dhanka ah ay yihiin kuwo siyaasadeysan oo loogu talo-galay in looga ilaaliyo inuu ku soo laabto xukunka. Afar jeer ayaa horay loo xukumay tan iyo markii la xiray, labo ka mid ah waa la laalay, halka xukunkii labada kiis ee kale la hakiyey. Laakin waxa uu xabsiga ugu sii jiray dacwadda Al-Qadir Trust oo ah kii ugu dheeraa ee isaga lagu soo oogo iyo eedeymo kale oo la xiriira kicin dadweyne. Go’aanka maxkamadda ayaa saddex jeer dib loo dhigay, iyadoo falanqeeyayaasha ay sheegeen in uu si hoose u socday wada-xaajood. Horaantii bishan, Khan ayaa ku sheegay hadal ay kooxdiisu soo dhigtay baraha bulshada in si dadban loo gala soo xiriiray suurta-galnimada in xabsi guri lagu guliyo gurigiisa oo ku yaalla duleedka caasimadda. Hase yeeshee 72-jirkan ayaa weli dhiifanaan muujinayey, isaga oo baahiyey hadallo ka dhan ah dowladda, wuxuuna ballan qaaday in uu dagaalladiisa ka wadi doono maxkamadaha. Caannimada Khan ayaa sii wadday inay wiiqdo dawladda wadaaga ah ee jilicsan, taasoo PTI ka ilaalisay awoodda, doorashooyinkii sannadkii hore. Tan iyo markii laga tuuray xukunka 2022, xiddigii hore ee cricket-ka ayaa billaabay olole aan horay loo arag oo uu si cad ugu dhaleeceeyay Jeneraalada awoodda badan ee dalkaasi. Guddi khubaro ah oo ka socda Qaramada Midoobay ayaa sannadkii hore ogaaday in xariga Khan “uusan lahayn wax sharci ah, uuna u muuqda mid la doonayey in looga saaro inuu u tartamo jago siyaasadeed”. Khan ayaa laga mamnuucay inuu istaago doorashadii bishii Febraayo, waxaana xisbigiisa PTI dhaawac u geystay olole baahsan oo dowladda ay ku beegsatay. PTI ayaa ku guulaysatay kuraas ka badan xisbiyada kale doorashada, laakiin isbahaysiga xisbiyada oo loo arko in ay u nugul yihiin saameynta milatariga ayaa ka hor-istaagay xukunka.
-
2025 started with a weeklong trip to my hometown, Buuloburte. The last time I was in the town was in August 2023, when I took leave from work and stayed for a week. This time, I accompanied my mother, who had stayed with me in Mogadishu for over a month and was now returning home. Source: Hiiraan Online
-
Hargeisa (HOL) — On February 10, Netflix will debut Surviving Black Hawk Down, a three-part docuseries that revisits the harrowing events of the 1993 Battle of Mogadishu, a watershed moment in modern history immortalized by Ridley Scott’s Academy Award-winning 2001 film Black Hawk Down. Produced by RSA Films and directed by Jack MacInnes, the series sheds new light on one of the deadliest urban battles in recent history through a lens of unfiltered authenticity. Source: Hiiraan Online
-
An influential US-China subcommittee in the US House of Representatives is calling for the State Department to open a representative office in Somaliland, the breakaway state in Somalia, to counter rising Chinese influence in the region. “Such a move is critical for advancing US strategic interests in the Horn of Africa and countering the growing influence” of China, wrote John Moolenaar, chairman of the House Select Committee on the Chinese Communist Party, in a letter dated Jan. 15 and addressed to outgoing Secretary of State Antony Blinken. “Without US engagement, [China] may succeed in shifting Somaliland’s interests in its favor, further consolidating its influence in the Red Sea and beyond,” it said. The United States, along with the rest of the international community, does not recognize Somaliland as a country. Last month Semafor reported that Somaliland will be much closer to being recognized by the US as the world’s newest country when Donald Trump returns to the White House. While foreign affairs committees often send letters to the State Department, this one has significance because it has moved discussions around the future of Somaliland into the much more potent US-China sphere, said Cameron Hudson, an analyst with the Center for Strategic and International Studies. “If the Somaliland issue is embraced by China-hawks to push back against China’s influence then that is a serious departure from past discussions and increases the likelihood that it will be actively pursued,” he said. Know More The call comes as Somalilanders, who declared independence in 1991, are hoping that the incoming Trump administration will greatly improve their chances of international recognition with support from the US. Several of Trump’s incoming Africa officials have been publicly much more willing to consider some form of recognition for the state of 4 million people. Somaliland is strategically located in geopolitical and trade terms with key global military and shipping interests in the region that could help the US counter China. In particular, the Bab-el Mandeb strait in the Gulf of Aden between Somaliland’s Berbera port, Djibouti, and Yemen is widely seen as a critical shipping choke point for moving goods and military wares in the sub-region. SEMAFOR Qaran News
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa soo saartay bayaan dheer oo ka kooban 33 qodob, kaasi oo inta badan looga hadlay tallaabooyinkii u dambeeyay ee madaxweyne Xasan Sheekh iyo ra’iisul wasaare Xamza Cabdi Barre. Bayaankan oo ah warbixinta toddobaadlaha ee dowladda ayaa waxaa lagu soo qaatay shirkii uu madaxweyne Xasan Sheekh uga qeyb-galay Kampala iyo heshiiskii Addis Ababa. Sidoo kale waxaa lagu soo qaatay dhaq-dhaqaaqyadii u dambeeyay ee ra’iisul wasaaraha iyo waxyaabihii u qabsoomay xukuumadda, iyo weliba kulamaddii dhacay toddobaadkan ee mas’uuliyiinta dowladda Soomaaliya. Hoos ka aqriso qoddobada; 1- Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo furay Shirweynaha 7-aad ee Garsoorka dalka ayaa sheegay in dib-u-eegista iyo dhameystirka Cutubka 9-aad ee Dastuurka ay aasaas u yihiin helidda nidaam garsoor oo la jaanqaadaya baahiyaha bulshada iyo dib u kabashada dalka. 2- Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa soo dhaweeyay heshiiska xabbad-joojinta Gaza, isaga oo bogaadiyay dadaallada ay sameeyeen dalalka Qatar, Masar iyo Mareykanka si loo xaqiijiyo heshiiskan. 3- Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa magaalada Kampala ee dalka Uganda kaga qeybgaley Shir Madaxeedka Barnaamijka Horumarinta Beeraha Afrika (CAADP), isla markaana khudbad ka jeediyay, lana kulmay qaar ka mid ah madaxdii ka qeybgashey. 4- Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa kulan kula qaatay qaar ka mid ah ururrada bulshada rayidka Soomaaliyeed, kana dhageystay aragtiyadooda iyo talooyinkooda la xariira xaaladda dalka gaar ahaan arrimaha doorashooyinka iyo amniga dalka . 5- Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa dalka dib ugu soo laabtey kadib wadahadal uu Addis Ababa kula soo yeeshay Ra’iisul Wasaaraha Ethiopia Abiy Axmed, wadahadalkaasna ku qotomay xoojinta xiriirka labada dal. 6- Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre, Ayaa Muqdisho ku qaabilay Agaasimaha Guud ee Sanduuqa Horumarinta Boqortooyada Sucuudi Carabiya, Mudane Sultan Abdulrahman Al-Marshad, iyagoo ka wadahadley xoojinta iskaashiga labada dhinac gaar ahaan arrimaha maalgashiga iyo horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha Soomaaliya. 7- Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre ayaa kulan la yeeshay Wakiilka Gaarka ah ee Midowga Afrika u qaabilsan Soomaaliya, Ambassador Maxamed El-amine Souef oo ay ka wada hadleen arrimo la xiriira Hawlgalka Midowga Afrika. 8- Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre ayaa si rasmi ah u soo xiray Shirweynaha 7-aad ee Garsoorka dalka. 9- Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre ayaa sheegay in xukuummadda ay tallaabooyin adag ka qaadi doonto mas’uul kasta oo isku daya inuu xad gudub ku sameeyo haweenka Soomaaliyeed. 10- Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre oo ka qeybgaley munaasabad qalin jebin oo ka dhacdey Jaamacadda Muqdisho, ayaa sheegay in DFS ay waddo qorshayaal lagu horumarinayo waxbarashada dalka, si ay ubadka Soomaaliyeed u helaan tacliin tayo sare leh. 11- Ra’iisul Wasaare Ku-Xigeenka Soomaaliya Mudane Saalax Axmed Jaamac, ayaa kulan la yeeshay Agaasimaha Guud ee Sanduuqa Horumarinta Boqortooyada Sucuudi Carabiya, Mudane Sultan Abdulrahman Al-Marshad. 12- Ra’iisul Wasaare Ku-Xigeenka Labaad ee Soomaaliya Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali, ayaa guddoomiyey kulankii ugu horreeyey ee ay yeeshaan Guddiga Fududeynta Arrimaha Ganacsiga Soomaaliya (NTFC) oo ka kooban 18 xubnood oo isugu jira wasaarado iyo hay’ado kale oo dowladeed. 13- Ra’iisul Wasaare Ku-Xigeenka Soomaaliya Mudane Saalax Axmed Jaamac ayaa kormeer shaqo ku tagey xarumaha Wasaaradda Amniga Gudaha iyo Hey’adda Socdaalka Jinsiyadda. 14- Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ah, Danjire Axmed Macallin Fiqi, ayaa khadka taleefanka kula hadlay dhigiisa dalka Ukraine, Andrii Sybiha, iyagoo ka wadahadley xoojinta xiriirka diblomaasiyadeed iyo iskaashiga labada dal. 15- Wasiirka Warfaafinta Mudane Daa’uud Aweys Jaamac ayaa sheegay in Jaamacadda Muqdisho iyo wasaaraddu ay yeelan doonaan wada shaqayn ballaaran oo ku aaddan horumarinta dalxiiska, wacyigelinta, warbaahinta iyo adeegyada kala duwan ee ay bulshadu u baahan tahay. 16- Wasiirka Arrimaha Dibadda Danjire Axmed Macallin Fiqi ayaa la kulmay dhiggiisa dalka Masar Dr. Badr Abdel Atty, iyagoo ka wadahadley horumarinta xasiloonida gobolka iyo kaalinta dowladda Masar ee hawlgalka Midowga Afrika ee AUSSOM. 17- Wasiirka Warfaafinta Daa’uud Aweys Jaamac ayaa xafiiskiisa ku qaabilay Wakiilka Midowga Afrika ee Soomaaliya ahna Madaxa Hawlgalka AUSSOM, Ambassador Mohamed El-Amine Souef. 18- Wasiirka Arrimaha Dibadda Danjire Axmed Macallim Fiq ayaa ka qaybgalay shirkii labaad ee Guddiga Saddex-geesoodka ah ee Wasiirrada Arrimaha Dibadda ee Soomaaliya, Masar, iyo Eritrea oo ka dhacay magaalada Qaahira. 19- Wasiirka Arrimaha Dibadda Mudane Axmed Macallim Fiqi ayaa magaalada Nairobi kula kulmay Madaxweyne Ku-Xigeenka Kenya, Kithure Kindiki. 20- Wasiirka Amniga Mudane Cabdullaahi Sheekh Ismaaciil oo safar shaqo ku jooga magaalada Baqdaad ayaa booqday xarumaha Taliska Guud ee Ciidanka Booliska iyo Taliska Ciidamada Xuduudaha Ciraaaq. 21- Wakiilka Midowga Afrika ee Soomaaliya ahna Madaxa Hawlgalka AUSSOM, Ambassador Mohamed El-Amine Souef, ayaa soo dhaweeyay dib u soo laabashada xiriirkii diblomaasiyadeed ee Soomaaliya iyo Itoobiya. 22- Wasiirka Hawlaha Guud Mudane Dr. Cilmi Maxamuud Nuur ayaa magaalada Nairobi ugu qeybgalay shirka Guddiga Hagista Mashruuca Isku-Xirka Kaabayaasha Dhaqaalaha Geeska Afrika. 23- Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ayaa gacanta ku dhigay gaari laga soo buuxiyey walxaha qarxa oo la rabay in lagu dhibaateeyo shacabka Soomaaliyeed ee ku nool caasimadda Muqdisho. 24- Garoonka Diyaaradaha ee Aadan Cadde ayaa lagu soo dhaweeyay kalluumeysato Soomaaliyeed oo laga soo badbaadiyay xeebaha dalka Seychelles. 25- Wasiirka Qoyska iyo Hormarinta Xuquuqul Insaanka Amb. Khadiija Maxamed Al-Makhzoumi, ayaa magaalada Muqdisho kulan isbarasho iyo soo dhaweyn ah kula qaadatay haweenka Soomaaliyeed. 26- Bayaan kasoo baxay Hay’adda Sirdoonka iyo Nabadsugidda ayaa lagu sheegay in lagu raad-jooga horjooge Yusuuf Maxamed Xuseen oo loo yaqaano (Jeeri Carab) oo ka tirsan Khawaarijta Al Shabab. 27- Wasiirka Qoyska iyo Horumarinta Xuquuqda Aadanaha Khadiija Maxamed Al-Makhsuumi ayaa kulan la yeelatey George Conway oo ah Ku-Xigeenka Ergeyga Gaarka ah Xoghayaha Guud ee QM ee arrimaha Banii`aadinimadda. 28- Wasiirka Arrimaha Gudaha, Federaalka Iyo Dib-u-Heshiisiinta Mudane Cali Yuusuf Cali -Xoosh ayaa kulan la yeeshay Wakiilka Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabbilsan Arrimaha Qaxootiga (UNHCR), Charles Mballa. 29- Dowladda Soomaaliya oo bogaadisey Ciidanka Dowlad Goboleedka Puntland ee burburiyay ilaa shan talis oo kooxda argagixisada Daacish ku laheyd deegaanno dhaca buuralayda Cal-miskaad ee Gobolka Bari. 30- Akadeemiyada Cilimiga, Dhaqanka iyo Suugaanta ayaa magaaladda Muqdisho ku qabatay barnaamij looga hadlay saameynta baraha bulshadu ku leeyihiin dhaqanka iyo hiddaha Soomaaliya. 31- Taliye Ku-Xigeenka Ciidanka Dhulka ee Xoogga Dalka Soomaaliyeed oo ay wehliyeen saraakiil ka socotay Midowga Yurub ayaa tababar ugu soo xiray Dugsiga Jeneraal Dhegabadan cutubyo ka mid noqonaya Booliska soomaaliyeed. 32- Ilaa 11 kalluumeysato Soomaali ah oo muddo ka badan bil lagu la’aa biyaha Badweynta Hindiya ayaa laga helay xeebaha dalalka Singapore, Maldeves iyo Sri Lanka. 33- Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho Mudane Maxamed Axmed Amiir ayaa kulan la yeeshay Danjiraha Talyaaniga u fadhiya Soomaaliya Amb. Pier Mario Daccò Coppi.
-
Mogadishu (HOL) — Three senior officers from Uganda's People's Defence Forces (UPDF) have been charged with negligence following a military helicopter crash in Somalia in September 2024. The incident, which occurred shortly after takeoff from Mogadishu, involved a chopper deployed under the African Union Transition Mission in Somalia (ATMIS) and left four peacekeepers injured but alive. Source: Hiiraan Online
-
Mogadishu (HOL) — A new report from ENACT Africa, an EU program dedicated to combating transnational organized crime across the continent, has revealed how illegal fishing devastates Somalia’s fisheries, threatens the nation’s yellowfin tuna stocks, and exposes critical weaknesses in maritime governance. Source: Hiiraan Online
-
Boosaaso (Caasimada Online) – Maamulka Puntland oo haatan dagaal culus kula jirta kooxda Daacish ayaa sheegay inuu ka sameeyay horumar ballaaran. Maamulka ayaa shaaciyay in Daacish laga saaray 60% goobihi ay ka haysteen dhulka buuraleyda, kadib dagaal qaraar oo lala galay kooxda. Saraakiisha Puntland ayaa dhankooda xaqiijiyay qabsashada goobo muhiim ah oo Daacish ku sugneyd, kuwaasi oo loogu tagat waxyaabo lama filaan ah. Saraakiisha ayaa maalmihii u dambeeyay waxay faafinayeen sawiro ay sheegeen in ay yihiin goobo ay la wareegeen oo Daacish laga qabsaday, kuwaas oo laga arkayey diyaarado nooca aan duuliyaha lahayn oo xajmi ahaanna aan wayneyn, kana mid ah waxyaabo ay ciidamadu soo bandhigeen. Godadka ayay saraakiishu sheegeen inay ahaayeen kuwa aad u waaweyn, islamarkana si wanaagsan looga shaqeeyay. Tan ayaa lama filaan ku noqotay, maadaama godadkan qaarkood ee Daacish qodatay ahaayeen dabaqyo is dul-saaran, sida uu sheegay wasiirka warfaafinta ee Puntland Maxamuud Ceydiid Dirir. “Runtii lama filaan ayay ahayd waayo god yar oo la yaqaano oo xaraar daanyeer ahayd in la sii qodo oo saddex dabaq laga dhigo oo doonyo raashiin ah lagu keydiyo oo qasaalado la dhigto oo biyihii iyo shaawaradii lagu sameysto gudaheeda oo qasaaladihii dharka lagu dhaqanayay gudaheeda la dhigto oo daro-niskii la dhigto iyo qaraxyadii gudaheeda lagu keydsado waxay ahayd wax la yaab leh oo anan la filayn,” ayuu yiri wasiirka. Goobaha illaa haatan ay qabsadeen ciidamada Puntland ayaa waxaa kamid ah Dib-qalooc, Ceel-ileed, Haadi-xanaan, Al-dacwah, sidoo kalena waxaa ku jira dugsigii tababarka oo ahaa kii u weynaa ee ku tababari jireen dagaal-yahaanada.
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa doonaysa in ay Cabdixakim Maxamed Axmed u magacawdo safiirka cusub ee u fadhiya dalka Yemen, halkaas oo uu saldhig ka dhigan doono caasimadda ku-meel-gaarka ah ee Cadan. 30-kii Diseembar, Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ayaa warqad u dirtay mas’uuliyiinta Yemen oo arrintan ku saabsan, taasoo ay aragtay majaladda Africa Intelligence, waxaana ay sugayaan ansixintooda. Tallaabadan ayaa ku soo beegmaysa xilli Saciid Cabdullaahi Deni, madaxweynaha maamul-goboleedka Puntland, uu ku dhibtoonayo sidii uu isugu keeni lahaa beelo-hoosaadyada kala duwan ee maamulkiisa si ay uga qeyb qaataan dagaalka kooxda Daacish. Deni uma badna in uu ku farxo qorshaha Muqdisho, maadaama Cabdihakim Axmed uu yahay nin ay muddo dheer xafaaltamayeen. Safiirka cusub ee la magacaabay oo sidoo kale loo yaqaano Dhoobo-Daareed, ayaa ka soo jeeda beesha Warsangali oo ka tirsan beel-weynta Harti-Daarood, taasoo si weyn uga dhex muuqata guud ahaan waqooyiga Soomaaliya, ilaa cirifka Puntland. Xafiiltanka labada nin ayaa soo bilowday xilligii Maxamed Cabdullaahi Maxamed Farmaajo uu ahaa madaxweynaha Soomaaliya. Daareed, oo markaas ahaa guddoomiyaha baarlamaanka Puntland, ayaa xilka laga qaaday sanadkii 2019-kii ka dib markii uu la shaqeeyay Muqdisho isagoo ka soo horjeeda danaha Deni, kaasoo dhowr bilood ka hor xilligaas la wareegay hoggaanka maamulka Puntland. Tan iyo markaas, Daareed wuxuu isku dhoweynayay maamulka hadda jira iyo Ra’iisul Wasaaraha Federaalka, Xamza Cabdi Barre, isagoo ujeedkiisu yahay inuu xakameeyo saamaynta siyaasadeed ee madaxweynaha Puntland. Haddii loo xaqiijiyo safiirka Yemen, tani waxay dhibaato ku noqon kartaa Deni, maadaama Daareed uu door muhiim ah ka ciyaari doono inuu mas’uuliyiinta Soomaaliya la socodsiiyo dariiqyada sahayda iyo isgaarsiinta ee ay isticmaalaan Xuutiyiinta iyo taageerada ay siiyaan Daacishta Soomaaliya. Magacaabista dowladda federaalka Soomaaliya ee nin ay si aad ah isku hayaan, wuxuu sidoo kale Saciid Deni u arkaa daan-daansi iyo in ay Villa Somalia sii xoojineyso dagaalka ka dhanka ah madaxweyaha Puntland. Kooxda Daacish, oo u muuqata inay heshay lacag adag, ayaa sidoo kale xoojisay joogitaankeeda Puntland dhawaanahan. Lixdii bilood ee la soo dhaafay, waxay wararku sheegayaan inay kordhisay mushaaraadka dagaalyahanadeeda cusub, waxayna soo iibsatay hubka fudud iyo xitaa diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee sahanka, kuwaasoo ay horay u isticmaali jirtay Al-Shabaab.
-
Hargeysa (Caasimada Online) – Somaliland iyo Itoobiya ayaa yeeshay wada-hadal cusub, kaasi oo ku qotoma iskaashiga dhanka milateriga iyo amniga. Wasiirka gaashaandhiga Somaliland Maxamed Yuusuf Cali iyo Wakiilka Itoobiya u fadhiya Hargeysa Amb. Teshome Shunde Hamito oo ay wehliyaan saraakiil sare oo kamid yahay Jeneral Gabadhi iyo Col. Abara, ayaa ka wada-hadlay kor u qaadista iskaashiga ciidamada. “Wasiirka wasaaradda gaashaandhiga JSL iyo Amb. Itoobiya u fadhiya Somaliland ayaa ka wada-hadlay xidhiidhka iskaashi ee dhanka millateriga iyo amniga ee u dhaxeeya Somaliland iyo Itoobiya,” ayaa lagu yiri bayaan kasoo baxay wasaaradda gaashaandhigga Somaliland. Sidoo kale waxaa qoraalka lagu yiri “Waxaa kulanka labada masuul u daaranaa sidii Loo xoojin lahaa iskaashiga xidhiidh ee Somaliland iyo Ethiopia dhinacyada amniga iyo milateriga.” Somaliland iyo Itoobiya ayaa la’leh xiriir wanaagsan, waxaana ka ehaxeeya iskaashi dhinaca amniga ah, iyada oo xuduudda u dhaxeysa ay tahay tan ugu xasilloon marka la eego xuduudaha ay Itoobiya la wadaagto Soomaaliya. Dowladda Itoobiya ayaa sidoo kale waxay Somaliland ka caawisa dhismaha ciidamada, iyadoo kumanaan askari oo iskugu jira millateri iyo boolis u tababarta sanadkiiba Iyadoo xusid mudan tahay in sanadkii tegay ee 2024 ay Somaliland u dirtay dalka Itoobiya ciidamadii ugu badnaa, xilligaasi oo labada dhinac ay gaareen is-afgaradkii badda ee ka careysiiyay dowladda federaalka Soomaaliya.
-
For Immediate Release East Africa, Horn: Civilian Suffering in Armed Conflict Crackdowns on Dissent, Civic Space; Impunity for Abuse (Nairobi, January 16, 2025) – Civilians in East Africa and the Horn bore the brunt of armed conflicts between government forces and opposition armed groups in 2024, Human Rights Watch said today in its World Report 2025. Throughout the region, the authorities have harassed activists and government critics and suppressed dissent. For the 546-page world report, in its 35th edition, Human Rights Watch reviewed human rights practices in more than 100 countries. In much of the world, Executive Director Tirana Hassan writes in her introductory essay, governments cracked down and wrongfully arrested and imprisoned political opponents, activists, and journalists. Armed groups and government forces unlawfully killed civilians, drove many from their homes, and blocked access to humanitarian aid. In many of the more than 70 national elections in 2024, authoritarian leaders gained ground with their discriminatory rhetoric and policies. “Armed forces and armed groups in Sudan and Ethiopia have deliberately targeted civilians and critical infrastructure with near total impunity,” said Mausi Segun, Africa director at Human Rights Watch. “Regional and international bodies should urgently take concrete measures to help protect civilians and increase scrutiny of those responsible for serious violations.” Atrocities by warring parties in Sudan and Ethiopia killed and injured thousands of civilians, with 12 million displaced in Sudan alone, and damaged or destroyed considerable civilian infrastructure. The warring parties’ willful obstruction of humanitarian assistance exacerbated famine in Sudan. Ethiopian government forces in the Amhara region committed widespread attacks against medical professionals, patients, and health facilities. In Kenya, the authorities abducted and killed dozens of peaceful anti-finance bill protesters with impunity, and threatened to shut down civil society and donor organizations for allegedly supporting the protests. In Ethiopia, the authorities suspended human rights organizations and intensified the harassment, intimidation, and arrests of journalists, human rights defenders, and opposition figures, forcing many into exile. In Eritrea, the government continued to subject its population to indefinite forced conscriptions, and increased repression of its citizens abroad. South Sudan’s transitional government postponed elections and failed to carry out meaningful reforms, further entrenching impunity for abuses. Historically marginalized communities faced further erosion of their rights. Uganda’s Constitutional Court upheld the discriminatory 2023 Anti-Homosexuality Act. In Tanzania, the government forcibly relocated Indigenous Maasai communities from their ancestral lands in Ngorongoro. Authorities in Tanzania arbitrarily arrested hundreds of opposition supporters, restricted on social media access, banned independent media, and were implicated in the abduction and extrajudicial killing of at least eight government critics in the lead-up to local elections in November. “Governments in East Africa and the Horn have flagrantly disregarded their international legal obligations by cracking down on peaceful dissent and other basic rights,” Segun said. “Regional organizations and concerned governments should take stronger action to press those responsible to end repressive policies and conduct.” Qaran News
-
Doha (Caasimada Online) – Ra’iisul wasaaraha Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani ayaa ka dalbaday Israa’iil inay si deg-deg ah ula baxdo ciidamadeeda ku sugan gudaha dalka Suuriya. Mohamed Al Thani oo ka hadlayay shir jaraa’id oo uu ku qabtay magaalada Dimishiq oo uu wehliyo hoggaamiyaha cusub ee Suuriya Axmed al-Sharaa ayaa wuxuu dhalleeceeyay dhaq-dhaqaaqyada Israa’iil ay ku qabsanayso dhulka u dhow buuraha Golan ee koonfurta Suuriya. “Ciidamada Israa’iil ay geysay aagga difaaca ee Suuriya waa fal ka fiirsasho la’aan ah, waana inay si degdeg ah uga baxdo,” ayuu yiri ra’iisul wasaaraha Qatar. Israa’iil ayaa cutubyo milateri geysay bishii hore aagga difaaca, kaas oo dhaca buuraha Golan Heights oo kala qaybiya Suuriya iyo Israa’iil, tan iyo markii xukumadda Bishaar Alasad ay dhacday. Goobta ay ciidamada Israa’iil yimaadeen waxa uu ahaa mid ka ka caagan Militeriga, tan iyo xabbad joojintii 1974 ay Qaramada Midoobay dhex-dhexaadisay Suuriya iyo Israa’iil. Dowladda Qatar ayaa dhawaan ku guuleysatay inay heshiis dhex dhigto Israa’iil iyo Xamaaz, kaasi oo ahaa mid xabad-joojin ah oo ka kooban saddex weji, kaddib 15 bilood oo colaad ah. Heshiiskan ayaa wejigiisa koowaad waxaa ku lug yeelan doono is-dhaafsiga maxaabiista iyo ku soo noqoshada “xasillooni waarta”, iyadoo ujeedadu tahay in la gaaro xabad-joojin rasmi ah.
-
Firdhiye wuxuu soo jeediyay in shirweyne aan loo baahnayn iyo in arrinta Ceerigaabo aan lagu koobin SSCK. Laascaanood (Faallo) — Hoggaamiye ku xigeenka maamulka ku meelgaarka ee Sool, Sanaag, Cayn iyo Khaatumo (SSCK) Maxamed Cabdi Ismaaciil (Shiine) wuxuu soo jeediyay in loo baahan yahay shirweyne dastuur lagu qorayo si “ dad iyo dal ay ugu soo biraan maamulka SSCK.” Haddii ereyga dal uusan yeelanin “macne” cusub, way caddahay in hoggaamiye ku xigeenku qaldan yahay. Sababaha shirweyne aan loogu baahnayn waxaa ka mid ah: 1- SSCK weli xaalad dagaal ayay ku jirtaa. 2- Maamulka SSCK weli ma soo bandhigin sida uu maamul ahaan uga madaxbannaanayo Puntkand oo ah maamulka keliya oo aqoonsan SSCK. Sidaas darteed uguma baaqi karo beelo Puntland ka tirsan inay ku soo biiraan SSCK. 3- Ceerigaabo ma aha arrin u taalla SSCK oo keliya. Waxay u taallaa beelaha degmada deggan oo dhan. Marka laga hadlo Harti, codka ugu weyn ee siyaasadda waxaa leh East Sanaag Clan. Intaas Firdhiye wuu gartay oo wuxuu ku dooday in heer Harti looga arrinsado Ceerigaabo, laakiin hoggaamiye ku xigeenku wuu garan la’ yahay arrintaas oo wuxuu doonayaa inuu Ceerigaabo ku ololeeyo. Shiine wuxuu ku baaqay shirweyne si “dal iyo dad ugu soo biiraan SSCK..” Badhtamihii 2022 Xaglatoosiye ayaa Laascaanood soo booqday isagoo watay urur siyaasadeed waraabe-u-taag ahaa oo magaciisu ahaa Shacabka. Wuxuu la tartamayay Cataash oo sitay urur kaas la mid ah oo la yiraahdo Waaberi. Horgale Caaglesare Mahad Cambaashe ayay labadaba hoos tagayeen. Laascaanood oo shanta galabnimo la seexdo ayay Cataash iyo Xaglatoosiye doonayeen inay ururrro siyaasadeed ka soo saaraan. Xaglatoosiye isagu wuxuu 2013 la heshiiyay maamulka Somaliland isagoo ku dooday in “dadkiisu ku dhinteen dagaalkii Kalshaale”. Sababta Puntland ku badbaadday siyaasad ahaan waa inay iska dhowrtay taageerista hal dhinac oo SSCK ah halka Somaliland ay xoogga saartay taageerada hal koox oo la shaqaynaysay tan iyo 2003 markii Faratoon ciidanka Somaliland keenay Yagoori, hase haatee oo Madaxweyne ku xigeenkii hore ee Puntland marxuum Maxamed Cabdi Xaashi ka aamusay khiyaanada Faratoon sameeyay. Waxaa xigtay in 2007 Xaabsade oo wata Ina Caydiid Dhadhable uu ciidanka Somaliland ka soo galiyay Waqidari — duleedka Koonfurta Laascaanood. Horgale Mahad Cambaashe ayay Somaliland kaga maarantay Xaabsade. Somaliland aad ayay ugu hiillisay horgale Cambaashe oo miliishiyadiisii markii ay isku dheceen miliishiyada beesha Axmed Karaash. SSC iyo Khaatumo, oo ahaa labo isku day oo lagaga horjeeday maamulka Somaliland, waxay la kala heshsiiyeen Siilaanyo 2013 iyo 2017. Waxba kama faa’idin. Nin maalin dhoweyd Laascaanod ka kaftamay wuxuu yidhi “ Dr Shiine in yar oo fallaaganimo ah ayaa ku jirta, nin Nugaal fahmaya ma aha. Nugaal waxaa joogi jiray Sayid Maxamed Cabdulle Xasan oo dejiyay xeerka xujoobista. Canjeel talo waa’!” Dagaalkii 2023 Laascaanood ka dhacay wuxuu sababay qalalaasaha juqraafi-siyaasadeed (geopolitical) ka taagan Geeska Afrika. Isbahaysiyo badan ayaa ku burburay Goojacadde. In Itoobiya soo hunguriyeso bad Soomaaliyeed Soomaaliya oo dal madaxbannaan ah baa xigtay. © Puntland Post, 2025 The post SSCK Uma Baahna Shirweyne appeared first on Puntland Post.
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xamza Cabdi Barre ayaa shaaciyay in xukuumadda ay baaris ku sameysay halka uu ka jiro xalka dhibaatada gooni goosadka. Waxa uu sheegay in gooni goosadka uu halis ku yahay jiritaanka dalkeenna, ayna xalkiisa ka raadinayaan dadka wax bartay ee aqoonyahanka, si xal waara looga gaaro dhibaatadan. Ra’iisul Wasaaraha ayaa hadalkaan ka sheegay munaasabadda qalin jabinta arday dhameysatay barnaamijka daraasaadka sare ee Jaamacadda Muqdisho, oo xalay ka dhacday magaalada Muqdisho. Xamza ayaa tilmaamay in xukuumadda Dan-Qaran ay waddo qorshayaal lagu horumarinayo waxbarashada dalka, si ay ubadka Soomaaliyeed u helaan tacliin tayo sare leh, loona helo jiil aqoon iyo xirfad sare leh oo door muhiim ah ka qaata dib-u-dhiska iyo horumarka dalka. “Xukuumaddu waxay baaris ku samaysay kadibna ay oggaatay in waxyaabaha waaweyn ee halista galiyey jiritaanka dalkeenna ay ka mid tahay argagixisada oo dhibaato ku ah amniga, nafta iyo maalka,” ayuu yiri ra’iisul wasaare Xamza. Waxa uu intaas kusii daray “Waxaa kale oo ka mid ah dhibaatooyinka jira aragtida gooni u goosatada, maadaama ay tahay mid gurracan oo halis galinaysa jiritaanka dalkeenna, iyo nugaylka dowladnimadda, waxaannu isla qaadanay in xalka laga raadiyo dadka wax-bartay oo aad qeyb ka tihiin.” Mudane Xamsa, ayaa ugu hambalyeeyay ardayda qalin-jabisay dadaalka ay sameeyeen iyo guusha ay gaareen maanta, wuxuunna ku dhiirrigeliyay in ay aqoontooda ugu adeeggaan dalkooda, kuna dadaallaan hal-abuur cusub, isaga oo ku boorriyay in ay noqdaan kuwo kaalin mug leh ka geysta horumarka dalka iyo bulshada Soomaaliyeed. Hoos ka daawo muuqaalka
-
Dowladda Puntland ayaa markii u horraysay faahfaahin ka bixisay xogta ku saabsan dukumemtiyo sir ah oo laga helay talisyo ciidamadu ka qabsadeen kooxaha Argagixisada ah ee Daacish. Taliyaha Ciidanka Booliska Puntland S/Guuto Muumin Cabdi Shire iyo Taliyaha Hawlgelinta Ciidanka PMPF S/Guuto Cabdiraxmaan Maxamed Jaamac ayaa si wadajir ah uga warbixiyay xogta ku qoran dukumentiyo sir ah oo laga helay saldhigyadii laga saaray mileeshiyaadka Argagixisada ah ee Daacish. S/Guuto Muumin Cabdi oo faahfaahiyay dukumentiyada Sirta ah ee laga helay xarumihii kooxda Daacish ayaa sheegay in gacanta lagu dhigay liisas ay ku qoran yihiin dhammaan lacagihii ay qaadi jireen iyo shirkad kasta oo lacag u dirtay iyo sidoo kale akoonnadii lagu shubi jiray lacagaha baadda ah. “Waxaan helnay dukumentiyo caddaynaya liisaska dhammaan lacagihii ay qaadi jireen iyo shirkad kasta oo lacag u dirtay iyo sidoo kale akoonnadii ay ku diri jireen iyo akoon kasta lacagta ku dhacday” ayuu yiri Taliyaha Ciidanka Booliska Puntland S/Guuto Muumin Cabdi Shire oo ka warbixinayay dukumentiyo sir ah oo laga helay saldhigyadii Daacish. Gen. Muumin ayaa sidoo kale tilmaamay in dukumentiyada Sirta ah ay ku jiraan kuwa muujinaya in Daacish lacago been-abuur ah samaysay, islamarkaana macdanta ka guran jirtay buuraha Calmiskaad, waxaana uu intaasi ku daray in sida dukumentiyada ku qoran ay tacaddi ku samayn jireen haweenka, halka xayawaannada ay ugaarsan jireen. Taliyaha Hawlgelinta Ciidanka PMPF S/Guuto Cabdiraxmaan Maxamed Jaamac ayaa dhankiisa sheegay in dukumentiyada la helay ay ku jiraan baasaboorro iyo kaarar banki oo ay lee yihiin ajaanib Carab ah oo ku soo duulay dalka, isagoo sii raaciyay in gacanta lagu dhigay khariirado muujinaya dhammaan degmooyinka Soomaaliya iyo masaafooyinka u dhexeeya. PUNTLAND POST The post Puntland oo heshay dukumentiyo Sir ah iyo khariiraddii dagaalka ee Argagixisada Daacish appeared first on Puntland Post.
-
Hargeysa (Caasimada Online) – Dad badan oo reer Somaliland ah ayaa rumaysan in Maraykanka, marka uu muddo xileedkiisa cusub la wareego Donald Trump, uu noqon doono dalkii u horreeyey ee u aqoonsada dal ahaan Somaliland. Somaliland ayaa ku dhawaaqay madaxbannaanideeda 33 sano ka hor ka dib markii Soomaaliya ay ku burburtay dagaal sokeeye – tan iyo markaasna, siyaabo badan, waxa ay ahaayeen sidii waddan madax-bannaan “Donald waa badbaadiyahayaga. Waa nin caqli badan oo la isku hallayn karo. Ilaahay ha barakeeyo Mareykanka,” ayay tidhi Caasha Ismaaciil oo ah ardayad jaamacadeed, aadna u faraxsanayd markii ay ka warramaysay waxa ay naawilayaan. Waxay igala hadlaysaa iyada oo ku sugan Hargeysa, caasimadda Somaliland – magaalo u jirta 850 kiilomitir (530 mayl) waqooyina ka xigta Muqdisho, oo ah xarunta dowladda Soomaaliya. Dadka ku sugan Muqdisho, Somaliland waxa ay u tahay qayb aan ka go’i karin oo ka mid ah Soomaaliya. “Waxaa shaki ku jiraa in Donald Trump uu og yahay waxa Somaliland tahay, iska daa inuu garanayo meesha ay ku taallo e,” ayuu yidhi Cabdi Maxamuud, oo ah falanqeeye dhanka xogta ah oo ku sugan Muqdisho, xilli uu aad u cadhaysnaa “Waan xanaaqsanahay,” ayuu sii raaciyay, isagoo ka cadhaysan rejada weyn ee ay qabto Caasha Ismaaciil, taas oo aan ahayn riyo aan suurtagalnimadeedu adkayn, ugu yaraan marka loo eego mustaqbalka fog. Xubno awood leh oo ka tirsan xisbiga Jamhuuriga, oo uu ka mid yahay Xubinta Koonagareeska ee Scott Perry, ayaa sida oo kale u ololeynaya arrintan, iyada oo bishii hore uu soo bandhigay xeer soo jeedinaya in Mareykanku si rasmi ah u aqoonsado Somaliland. Arrintan ayaa daba socotay buug qorsheed-kii soo baxay bishii Abriil 2023 loona bixiyey Qorshaha 2025, oo ah khariidad cusub oo loogu talagalay madaxweynenimada marka labaad ee Trump, taas oo ay diyaariyeen hay’adda caanka ah ee garabka midig ee Heritage Foundation iyo in ka badan 100 hay’adood oo kale oo conservative-ka ah. Dukumentigan waxaa qaybta lagaga hadlayo Afrikada saxaraha ka hoosaysa lagu xusay laba deegaan oo keliya – Somaliland iyo Jabuuti – waxaana lagu soo jeediyey “in la aqoonsado madax-bannaanida Somaliland si looga hortago hoos u dhaca booskii Mareykanka ee Jabuuti”. Si kastaba ha ahaatee, xaqiiqda ah in Afrikada ka hooseysa Saxaraha ay ku leedahay wax ka yar laba bog oo ka mid ah qorshahan ka kooban 900 oo bog ayaa muujinaysa in qaaraddu ay dhanka mudnaanta ku jirto liiska ugu hooseeya. Sidoo kale, ma jirto damaanad ah in xukuumadda soo socota ay raaci doonto qorshahan, oo qaarkood Trump uu horeyba u diiday. Laakiin hal arrin ayaa cad: Mareykanka wuxuu durba bilaabay inuu beddelo mowqifkiisa ku aaddan Somaliland, isagoo ka sii fogaaday aragtida Muqdisho ku wajahan ee loo yaqaan siyaasadda ku dhisan ‘ Soomaaliya hal waddo ah’. Tan iyo sagaashamaadkii, Maraykanka waxa Soomaaliya kaga baxayey dhaqaale laxaad leh, agab, iyo dad ba. Taageeradaa dawlad ayaana daba socotay markii meydadka 18 askari oo Mareykan ah la jiid jiiday waddooyinka Muqdisho ka dib markii diyaaradaha qumaatiga u kaca ee Mareykanka ay soo rideen malleeshiyaad qabiil oo Soomaali ahi. Dagaalkaas, oo loo yaqaan “Black Hawk Down,” wuxuu ahaa kii ugu khasaaraha badnaa ee Mareykanka ka soo gaadha dagaal tan iyo dagaalkii Vietnam. “Tallaabo kasta oo ku aaddan aqoonsiga madaxbannaanida Somaliland keliya kama hor imanayso madaxbannaanida Soomaliya ee waa caqabad hor leh oo gobolka ah,” ayuu yidhi Wasiiru-dowlaha Arrimaha Dibadda Soomaaliya, Cali Maxamed Cumar. Midowga Afrika iyo awoodaha kale ee caalamka waxay aaminsan yihiin in xuduud dhuleedku yahay lama-taabtaan. Aqoonsiga Somaliland ayaana horseedi kara silsilad jawaab-celin ah oo dadka gooni u goosadka ah ee dunida oo dhan ay dalbadaan aqoonsi dhuleed. Cumar wuxuu sidoo kale muujiyay walaacyo ku saabsan suurtagalnimada in xukuumadda Trump ee cusub ay ku dhaqaaqdo go’aan la mid ah tii hore ee la bixidda inta badan ciidammada Mareykanka ee Soomaaliya, kuwaas oo la dagaallamayay kooxda al-Shabaab – oo si joogto ah loogu tilmaamo kooxaha xidhiidhka la leh al-Qaacida kuwa ugu guulaha badan. Xilligan Joe Biden madaxweyne yahay, qiyaastii 500 oo askari Mareykan ah ayaa ku sugan Soomaaliya – iyagoo fuliya howlgallo gaar ah iyo tababaridda ciidanka sida gaarka ah u tababaran ee Soomaaliya, Danab, kuwaas oo dhawr jeer muujiyey in ay ka waxtar badan yihiin ciidanka caadiga ah ee Soomaaliya marka loo eego la dagaallaankooda Al-Shabaab. Mareykanku wuxuu saldhig ciidan ku leeyahay Ballidoogle, waqooyi-galbeed Muqdisho, waxayna si joogto ah u fuliyaan duqeymo cirka ah oo ka dhan ah fallaagadan Islaamiyiinta ah. “Ka bixitaanku wuxuu abuuri doonaa firaaq weyn oo amni, isagoo dhiirrigelinaya in kooxaha argagixisada ah ay halis geliyaan xasilloonida Soomaaliya iyo sida oo kale guud ahaan Geeska Afrika,” ayuu Cumar ka digay. Erayada wasiirku waxay la mid yihiin kuwa Soomaaliya kaga jawaabtay heshiiskii dhexmaray Somaliland iyo Itoobiya, kaas oo lagu sheegay in aqoonsi la siin doono haddii ay bixiyaan marin badeed. Dad ayaa iga soo wacay habeekii heshiiskaasi soo baxay ku nool Soomaaliya oo sheegay inay seexan kari waayeen sababo la xidhiidha, heshiiskaas muranka leh. Wasiirkii Deegaanka ee xilligaas ee Soomaaliya, Aden Ibrahim Aw Hirsi, ayaa igu yidhi waqtigaas: “Mar walba waxaad baahisaa warar ‘bombooyin siyaasadeed’ ah warbixinahaaga” “Halkan waa Muqdisho e dadku waxa ay aad uga hadlayaan xaalad dhulgariir siyaasadeed. Ah” Tan iyo markaas, Turkiga ayaa dhex-dhexaadin ka sameeyay xallinta khilaafkaas. Halka dhan kale ay Soomaaliya dhawaan saxiixday heshiis $600,000 (492,000 ginni) sanadkii ah oo ay la galeen shirkadda galaangalka ka shaqaysa ee Washington ee BGR Group, kaas oo muujinaysa in ay ka walwalsan yihiin xidhiidh dhex mara maamulka Trump ee soo socda iyo Somaliland. Mareykanku wuxuu bishii hore ka aamusey codbixinta go’aanka Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ee ku saabsanaa maalgelinta qorshihii u danbeeyey ee faragelinta Midowga Afrika ee Soomaaliya. Mid ka mid ah naqshadeeyayaasha muhiimka ah ee fikirka Afrika ee xisbiga Jamhuuriga, gaar ahaan marka la eego arrimaha Soomaaliya, waa Joshua Meservey, oo dhawaan ka tegay Heritage Foundation una wareegay Hudson Institute oo garabka midig ku jihaysan. “Kiiska Somaliland ee Mareykanka waa mid aad u xoogan,” ayuu ku doodayaa. “Waxaan u maleynayaa in su’aasha aqoonsiga si dhab ah loo wada hadli doono, in kastoo xiddigta waqooyigu marka meelo badan laga eego ay tahay meel u fiican danta Maraykanka.” Sida Jamhuuriyaal badan oo Mareykan ah, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Somaliland Abdirahman Dahir Adan ayaa xidhiidhkan u arka mid faa’iido leh. “Haddii heshiisku noo fiican yahay, waan qaadaneynaa. Haddii Mareykanku ka rabo saldhig milateri halkan, waan siinaynaa,” ayuu yidhi. Dadka u ololeeya aqoonsiga Somaliland waxay ku doodayaan in Somaliland ay ku taallo goob muhiim ah oo kulmisay danaha Mareykanka ee dhinacyada dhaqaale, milateri iyo istiraatijiyadeed. Joshua Meservey wuxuu intaa ku darayaa in gobolkaas la “abaal-mariyo” maadaama uu ku dhagan yahay mabaadi’da dimoqraadiyadda, uusan ku tiirsanayn gargaarka shisheeye, islamarkaana uu leeyahay dowlad yar oo koraysa. Xeebta dheer ee Somaliland waxay ku dheggan tahay mid ka mid ah marin-biyoodyada ugu mashquulka badan caalamka. Inkastoo fallaagada Xuutiyiinta ee Yemen oo ay taageeraan Iran ay hadda beddeleen budjcad-badeedka Soomaaliyeed oo ahaa caqabad weyn oo saameyn ku leh ganacsiga caalamiga ah, haddana weeraradu waxay sii kordhinayaan xiisadda gobolka ee ku dhow dagaalka Bariga Dhexe. Loolanka saldhigyada shisheeye ee xeebaha Geeska Afrika wuxuu welwel ku hayaa Mareykanka, kaas oo 2002 ka aasaasay saldhiggiisa ugu weyn ee qaaradda Afrika, dalka Djibouti. Ruushka ayaa isha ku haya dekedda Port Sudan; Isu-tagga Imaaraadka Carabta (UAE) ayaa isticmaalay saldhigga Eritrea ee Assab si uu ula dagaallamo Xuutiyiinta, halka Djibouti ay buux dhaafieen xoogag shisheeye, oo ay ku jiraan Shiinaha, kuwaas oo aan kaliya haysan saldhig milatari oo muhiim ah, balse sidoo kale maamula deked weyn. Saldhigga ugu weyn ee Turkigu ku leeyahay dal shisheeye wuxuu ku fidsan yahay xeebta Soomaaliya, koonfurta Muqdisho. Xiisadda Mareykanka ee la xdhiidha kor u kaca Shiinaha ayaa Trump ka dhigaysa inuu xoogga saaro gobolka. Mareykanka wuxuu Shiinaha ku eedeeyay inuu faragelin ku sameeyay howlahooda Djibouti, isagoo xitaa shucaaca laser-ka ku beegsaday indhaha duuliyeyaashiisa. Dekedda Berbera ee Badda Cas, haddii lagu arko inay qayb ka tahay Somaliland ama Soomaaliya, waxay bixisaa beddel weyn. Somaliland waxa 2020 la samaysay xidhiidh Taiwan, taas oo Shiinaha ka cadhaysiisay. Imaraadka Carabta, oo ah xulufada muhiimka ah ee Mareykanka, ayaa maamula dekedda dhawaan la ballaadhiyay ee Berbera, iyaga oo rajeynaya inay Djibouti kula tartamaan. Intii lagu jiray maamulka Biden, saraakiil Mareykan ah oo uu ku jiro taliyaha Africom, ayaa booqday Berbera, oo leh jidad diyaarad ah oo 4km ah, kuwaasoo markii hore ay dhistay Midowgii Soofiyeeti intii lagu jiray Dagaalkii Qaboobaa. Sannadkii 2022, sharci loo yaqaan National Defence Authorisation Act ayaa wax laga beddelay si Somaliland loogu daro, taas oo xoojisay wada-shaqeynta amniga isla markaana abuurtay waddo loo maro xidhiidho diblomaasiyadeed iyo dhaqaale oo xooggan. Jamhuuriga taageersan aqoonsiga Somaliland waxay rabaan in ay usoo bandhigaan kiiskan sidii fursad ganacsi, iyagoo rajeynaya inay ka faa’iideystaan habka Trump uu uga helo heshiisyada noocan ah. Diblomaasi Somaliland u dhashay oo ku sugan Mareykanka ayaa sheegay: “In ay ku xidhan tahay sida ay ugu gadaab isaga. Waa inay ka dhigaan mid soo jiidasho leh; waa inay isku dayaan inay qanciyaan.” Geeska Afrika waa inuu is diyaariyo isbeddel xooggan oo ku iman kara. Isha: BBC Somali
-
Xiisaddii Colaadeed ee dhawaanahan ka taagnayd magaalada Ceerigaabo ayaa xoogaysatay saacadihii u danbeeyay, waxaana baraha bulshada laga arkay dhaq dhaqaaqyo ciidan oo dhinacyadu samaynayaan. Ciidamada Somaliland, oo ay weheliyaan mileeshiyaad hubaysan ayaa saaka dhaq dhaqaaqyo ka wada magaalada Ceerigaabo, oo dhawaan lagu kala qaxay, kaddib markii dagaal qabiil ka dhacay iyo sidoo kale degaanno ka tirsan Gobolka Sanaag oo u dhaw Ceerigaabo. Sidoo kale, Ciidamada SSC-khaatumo oo ku sugan degaanno ka baxsan Ceerigaabo ayaa la soo sheegaya in ay samaynayaan dhaq dhaqaaqyo oo ka horjeeda Somaliland, waxaana muuqata in labada dhinac ku jiraan diyaar-garow dagaal, xilli aysan jirin wax waan-waan nabadeed ah oo lagu qaboojinayo xiisadda taagan. Dhinaca kale, warar soo baxaya ayaa sheegaya in guddoomiye magac-u-yaal ah oo Somaliland ugu qornaa magaalada Badhan, oo ay u aqoosan yihiin gobol gaar ah uu kala goostay laba baabuur, islamarkaana ula soo baxsaday dhinaca degaannada Puntland. PUNTLAND POST The post Ceerigaabo oo qarka u saaran in dagaal dib uga qarxo iyo gaadiid laga la goostay Somaliland appeared first on Puntland Post.