-
Content Count
211,074 -
Joined
-
Last visited
-
Days Won
13
Content Type
Profiles
Forums
Calendar
Everything posted by Deeq A.
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa si adag u diiday suurtagalnimada in kooxda Al-Shabaab ay qabsan karto magaalada Muqdisho, iyadoo arrintaasi ku saleynayaysa horumar ay sheegtay in laga sameeyay dagaalka lagula jiro kooxdaasi. Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Axmed Macallin Fiqi ayaa sheegay in ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya iyo kuwa deegaanka ay si weyn u dhimmeyn awooddii kooxda. Wasiir Fiqi ayaa tilmaamay in dagaalka socda uu horseeday isbedel muuqda oo ku yimid dareenka shacabka Soomaaliyeed, isagoo xusay in dadku hadda ay kalsooni buuxda ku qabaan in la jebin karo Al-Shabaab, isla markaana ay sameeyaan tallaabooyin aysan horey ugu dhiiran jirin. Sida uu sheegay wasiirka, waxaa jirta faham qaldan oo ku saabsan awoodda kooxda, wuxuuna wax lala yaabo ku tilmaamay in xilligan la joogo ay jiraan dad wali rumeysan in Al-Shabaab ay qabsan karaan caasimadda. Wuxuu arrintaasi ku sifeeyay mid ka fog xaqiiqda dhabta ah ee dhulka ka jirta. Wasiir Fiqi wuxuu tusaale u soo qaatay sida dadka Soomaaliyeed ay uga falceliyeen guulaha laga gaaray Al-Shabaab, isagoo sheegay in dhawaan magaalada Baydhabo lagu arkay dad tiro badan oo isu soo baxay si ay u muujiyaan taageeradooda kadib markii halkaas la keenay meydadka xubno ka tirsanaa Al-Shabaab oo la dilay. Wuxuu sheegay in falcelintaas shacabka ay caddeyn u tahay sida dadku ugu dhiiradeen taageerada dowladdooda iyo sida ay u dareemeen in la joogo xilligii la ciribtiri lahaa kooxaha Khawaarijta ah ee dhibaateynaya shacabka. Intaa waxaa dheer, Wasiir Fiqi wuxuu si cad u sheegay in aanay jirin wax cabsi ah oo laga qabo kooxaha Daacish ama Al-Shabaab, inta ay jiraan ciidamada geesiyaasha ah ee difaaca dalka iyo shacabka u taagan. Sida uu hadalka u dhigay Wasiirku, Al-Shabaab waa koox carruurta u adeegsata falal naxdin leh sida isqarxin, taas oo ay tahay mid laga xumaado in dad waaweyn ay rumaystaan in koox sidaas ah ay qabsan karto dal dhan oo leh ciidan iyo shacab u diyaarsan difaacooda. “Waa wax suurtagal aheyn in ciyaal gaajeysan oo sidii bamkii isku qarxinaya in dad waaweyn ku fekaraan iney dalka qabsan karaan waa wax yaab leh,” ayuu yiri Wasiir Fiqi. Wasiirka ayaa hadalkan ka jeediyay munaasabad ballaaran oo lagu taageerayay ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed, taas oo lagu qabtay xarunta Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee magaalada Muqdisho, halkaasoo uu si gaar ah ugu bogaadiyay guulaha la gaaray iyo dadaalka ay ciidamada wadaan.
-
President Hassan Sheikh Mohamud used the rights of the sovereign Somalia to lawfully and successfully challenge the illegal maritime Memorandum of Understanding that Ethiopia signed with a secessionist entity in northern Somalia. Mogadishu (Commentary ) — The President of the Federal Republic of Somalia, Dr Hassan Sheikh Mohamud, recently commended the importance of learning social sciences at the tertiary level. His high-minded advocacy for a subject with which few Somalis associate any clear career pathway, especially those rewarded by the labour market, sheds light on what the President has been reading about the Horn of Africa. President Mohamud has surely read several history books on the Horn of Africa, particularly the modern history of Ethiopia. Alliances the President forged in 2024 remind many of the path taken by Emperor Haile Selassie in the early 1940s, when Ethiopia, liberated from fascism, was briefly labelled by Britain as the “Occupied Enemy Territory Administration.” “In [February] 1945, the emperor met President Franklin D. Roosevelt in Egypt and discussed issues of vital concern to Ethiopia at the time — Eritrea, the Ogaden and the railway. The granting of a concession to the American Sinclair Company to prospect for oil in the Ogaden was designed as much to reassert Ethiopia’s rights in the region as out of eagerness to exploit a lucrative natural resource,” writes Bahru Zewde in A History of Modern Ethiopia, 1855-1991. In 1945 Emperor Haile Selassie granted “a concession to the American Sinclair Company to prospect for oil in the Ogaden … to reassert Ethiopia’s rights in the region…” Ethiopia is an early beneficiary of the Westphalian system, both in its pre-UN days under the League of Nations and after the United Nations was founded in October 1945. President Hassan Sheikh Mohamud used the rights of the sovereign Somalia to lawfully and successfully challenge the illegal maritime Memorandum of Understanding that Ethiopia signed with the Somaliland administration, a secessionist entity in northern Somalia. The granting of oil prospecting concessions to Türkiye and other companies, and the invocation of pre-1991 agreements with American firms, all help Somalia reassert its sovereignty at a time when the rules-based global system appears somewhat jittery. Türkiye has not only helped Somalia rebuild its armed forces, it also maintains a base in Somalia, and supplied the Ethiopian army with drones that were used to repel the TPLF during the civil war in northern Ethiopia (2020-2022). In 2024, Türkiye facilitated an agreement between Ethiopia and Somalia, an agreement that commits Ethiopia to fully respect the sovereignty of the Federal Republic of Somalia. Ethiopia is a landlocked country. Its objections to respecting Somalia’s sovereignty have a long history, including its army’s invasion of the Somali districts of Galdogob and Balanballe in 1982. At that time, Ethiopia was allied with the Soviet Union and the Warsaw Pact, while Somalia was in the NATO sphere of influence. Ethiopia even defied the African Union Charter article on the sovereignty of member states, evidence that the communist bloc opposed African agency in resolving inter-country conflicts and adhering to rules agreed upon by member nations. History is a social sciences subject. President Hassan Sheikh Mohamud’s diplomatic lawfare to protect the sovereignty of the Federal Republic of Somalia underscores the truth of the well-known dictum: “History doesn’t repeat itself, but it often rhymes,” attributed to Mark Twain. Adan M. S. Hussein teaches history at a university in Mogadishu © Puntland Post, 2025 The post How History Informs Somalia’s Diplomatic Strategy appeared first on Puntland Post.
-
Bariiska ayaa ah cuntada ugu muhiimsan ee ay isticmaalaan balaayiin qof oo dunida ku nool, dadka qaarkiisna ay u isticmaalaan xitaa si ka badan qamadiga iyo galleyda, balse cilmi baaris cusub ayaa daaha ka qaaday in qiyaasta maaddada halista ah ee Arsenic ee bariiska ku jirta ay kordhi karto isbedelka cimilada darteed. Haddii aad u itsicmaasho bariiska nooca Biryani ama Pulao oo aad cuntid bariis ugu yaraan laba ama saddex jeer usbuucii, markaa maqaalkani adiga ayuu kugu saabsan yahay. Saynis yahano ayaa daaha ka qaaday daraasad cusub oo ku saabsan bariiska: Marka qiiqa kaarboonka iyo heerkulka caalamku kor u kaco, sidoo kale waxaa laga yaabaa in ay kor u kacaan qadarka walxaha arsenic ee bariiska ku jira. Ku jhiritaanka maaddada arsenic ee bariiska ayaa muddo dheer dhibaato ahayd, waxaana laga helaa ku dhawaad dhammaan noocyada bariiska. Arsenic waxay si dabiici ah ugu dhalataa ciidda iyo biyaha waxayna noqon kartaa sun. Xigashada Sawirka,Getty Images Inkasta oo xaddiga maadada arsenic ee ku jira bariiska laga yaabo inuu aad uga hooseeyo ama xitaa marar badan ka sarreeyo xadka ay dejiyeen hay’adaha sharcigu, xitaa xaddi aad u yar oo arsenic ah oo ku jira shay cunto ama biyaha la cabbo ah waxay keeni kartaa cuduro kale, oo ay ku jiraan kansarka iyo macaanka. Cilmi-baarayaasha adduunka ayaa ku hawlan sidii ay u yarayn lahaayeen xadiga arsenic-ka ee bariiska ku jira, laakiin waxa kale oo jira habab badan oo bariiska loo kariyo kuwaas oo meesha ka saaraya maaddadan waxyeelada leh. Laakiin daraasad cusub oo la sameeyay ayaa daaha ka qaaday in dhibaatadani ay sii weynaan karto isbeddelka cimilada awgeed. Cilmi-baarayaashu waxay koriyeen 28 nooc oo bariis ah afar goobood oo kala duwan oo Shiinaha ah muddo 10 sano ah. Waxay ogaadeen in kororka heerarka kaarboon laba ogsaydh iyo heer kulka jawiga ay sidoo kale kordhiyeen xaddiga maaddada arsenic ee bariiska. Cilmi-baarayaashu waxay ku qiyaaseen in kororka heerka arsenic ee bariiska uu keeni karo kororka kiisaska cudurka kansarka ilaa 20 milyan gudaha dalka Shiinaha oo keliya. Xigashada Sawirka,Getty Images Inkasta oo cilmi-baarayaashu ay diiradda saareen goobo ku yaal Shiinaha oo ay ku tijaabiyeen, haddana waxay sheegeen in saamaynta noocan oo kale ah ay sidoo kale u badan tahay in lagu arko bariiska laga beero Yurub iyo Maraykanka sababtoo ah maaddada arsenic ee aan dabiiciga ahayn ayaa ku badan bariiska laga beero adduunka oo dhan. Tani waxay sidoo kale ka dhigan tahay in arsenic ay ku jirto biyaha dhulka hoostiisa gobollo badan. Tusaale ahaan, 2.1 milyan oo qof oo ku nool Maraykanka ayaa caba biyo leh heerar halis ah oo maadada arsenic ah, halka qiyaastii 140 milyan oo qof oo adduunka ah ay cabbaan biyo leh heerar arsenic ah oo ka sarreeya tilmaamaha WHO ay ku talisay. Biyaha la cabo ka sokow, isha ugu weyn ee arsenic ee adduunka oo dhan waa bariiska. Xigashada Sawirka,Getty Images Welwelka khubarada caafimaadka ayaa ah, marka cilmi-baarisyo badan lagu sameeyo arsenic, waxa sii badanaya waxyeelada ay u leedahay dadka. “Dib-u-eegis cusub oo ay samayeen Maamulka Ilaalinta Deegaanka ee Maraykanka (EPA) ayaa muujisay in arsenic ay aad uga awood badan tahay inay keento kansarka si ka badan sidii horey loo rumaysnaa,” ayuu yiri Kevin Nechman, oo ah barfasoor wax ka dhiga jaamcadda Caafimaadka Dadweynaha ee Johns Hopkins Bloomberg. Hadda waxa jira caddayn ah in arsenic ay kordhiso khatarta kansarka maqaarka oo keliya laakiin sidoo kale kansarka sambabada iyo kaadi heysta. Kansarka ka sokow, arsenic waxa kale oo ay kordhisaa halista cudurrada wadnaha iyo macaanka. Qaadashada badan ee maaddada arsenic ee haweenka uurka leh waxay sidoo kale kordhisaa halista dhimashada dhallaanka, iyo sidoo kale khatarta ah in ilmuhu ku dhashaan miisaan yar. Khataruhu waa ay ku kala duwantahay dadka. Tusaale ahaan, dib u eegista EPA waxay ogaatay in soo-gaarista maalinlaha ah ee 0.13 micrograms ee maaddada arsenic ay tahay halkii kiilogaraam oo miisaan ah, ama 7.8 micrograms oo arsenic ah maalintiiba qofka 60-kg ah, waxay kordhisaa khatarta kansarka kaadi heysta qiyaastii boqolkiiba saddex iyo khatarta cudurka macaanka boqolkiiba hal. Haddaba ka sokow dhimista qiiqa kaarboonka iyo sare u kaca heerkulka, maxaa kale oo la samayn karnaa si aan uga fogaano khatarta arsenic? Xigashada Sawirka,Getty Images “Kaliya ma joojin karno cunista bariiska,” ayuu yiri Professor Nechman. “Suurtagalna ma aha.” “Intaa waxaa dheer, bariiska waa cunto aad muhiim ugu ah dadka saboolka ah, sababtoo ah qaarkood waxay ka helaan bariiska dhammaan kalooriinta, laakiin waxa aan u baahanahay in aan sameyno wax ka duwan sidii aan wax uga qaban lahayn dhibaatadan. Cilmi-baarayaashu waxay sidoo kale sameynayaan tijaabooyin ku saabsan heerarka biyaha iyo hababka isticmaalka ee loo baahan yahay in lagu beero bariiska. Tusaale ahaan, halkii si joogto ah looga waraabin lahaa beerta bariiska, habka biyaha qayb ahaan loo waraabiyo, ka dibna mark aay biyuu ka dhamaadaan oo ay engagto in dib loo waraabiyo ayaa la isticmaalaa. Habkani wuxuu sida muuqata hoos u dhigayaa heerka arsenic laakiin wuxuu kordhiyaa maaddada cadmium, taas oo ah khatar aad u weyn. Maaddada Cadmium waxay saameyn xun ku leedahay jirka bini’aadamka waxayna sababi kartaa kansarka naasaha, sambabada, iyo keliyaha, iyo sidoo kale cilladaha ku yimnaada beerka. Cilmi-baarayaashu waxay sidoo kale sameynayaan tijaabooyin ku saabsan heerarka biyaha iyo hababka isticmaalka ee loo baahan yahay in lagu beero bariiska. Tusaale ahaan, halkii si joogto ah looga waraabin lahaa beerta bariiska, habka biyaha qayb ahaan loo waraabiyo, ka dibna mark aay biyuu ka dhamaadaan oo ay engagto in dib loo waraabiyo ayaa la isticmaalaa. Habkani wuxuu sida muuqata hoos u dhigayaa heerka arsenic laakiin wuxuu kordhiyaa maaddada cadmium, taas oo ah khatar aad u weyn. Maaddada Cadmium waxay saameyn xun ku leedahay jirka bini’aadamka waxayna sababi kartaa kansarka naasaha, sambabada, iyo keliyaha, iyo sidoo kale cilladaha ku yimnaada beerka. Cilmi-baarayaashu waxay sheegeen in sidoo kale ay jirto xiisaha taranka noocyada bariiska ee nuugaya maaddada arsenic ee aan organic-ga ahayn. Maadaama noocyada bariiska qaarkood ay uruursadaan arsenic yar, waxaa sidoo kale jira xiiso loo qabo beeristooda. Xalka kale ayaa noqon karaa in lagu daro waxyaabo bacrimin ah biyaha, taas oo nuugi karta arsenic. Hab kale ayaa noqon kara in lagu daro noocyada bacriminta qaarkood beerashada bariiska. Hal waddo ayaa noqon karta in bariiska lagu beero biyaha roobka, ama meel ay ku yar tahay maadada arsenic ee biyaha. Xigashada Sawirka,Getty Images Bariiska ka yimaada Bariga Afrika oo lagu beero biyaha roobka ayaa si gaar ah ay ugu yartahay maaddada arsenic, halka bariiska laga keeno Maraykanka, Bartamaha iyo Koonfurta Ameerika, Koonfur Bari Aasiya, Yurub iyo Australia uu leeyahay heerar sare oo arsenic ah. Maamulka Cuntada iyo Dawooyinka ee Maraykanka ayaan hadda la socon xaddiga arsenic ee bariiska ku jira, balse waxa ay u dejisay 0.1 mg halkii kiilo oo bariis ah carruurta. Sannadka 2023, Midowga Yurub ayaa xaddiday 0.2 mg halkii kiilo ee arsenic ee bariiska ah, halka Shiinuhu uu soo jeediyay xad la mid ah. Laakin talooyinkani ma tixgelin in bulshooyinka qaar ay cunaan bariiska aad uga badan kuwa kale. Haddii aad rabto in aad cunto bariis oo aad sidoo kalena dooneysid in aad iska ilaaliso maaddada arsenic si shakhsi ah, waxa aad samayn kartaa adiga oo beddela habka aad u kariso bariiska. Hay’adda kormeerka Cunnada ee UK waxa ay ku talisaa in bariiska la dhaqo ka hor inta aan la karin, ka dibna lix jeer la karkariyo biyaha la isticmaalo marka la karinayo bariiska. Cilmi-baarayaal ka tirsan jaamacadda Sheffield ee dalka Ingiriiska ayaa sidoo kale dhawaan daah furay hab lagu karsado bariiska kaas oo 50% ka saari kara maaddada arsenic bariiska bunniga ah iyo 74% bariiska cad. Waxay ku taliyeen in bariiska lagu dhaqo biyo hore loo karkariyey shan daqiiqo ka dibna laga daadiyo, ka dibna lagu daro biyo cusub bariiska laguna kariyo kulayl yar ilaa uu ka gursado dhammaan biyaha. Bariiska laga keeno Maraykanka, Yurub, iyo Koonfur Bari Aasiya waxaa ku jira arsenic aad u badan, halka bariiska Bariga Aasiya ay ku jiraan wax ka yar Qaran News
-
In ka badan 500 oo askari oo Turki ah ayaa toddobaadkan soo gaaray caasimadda Soomaaliya, sida ay sheegeen ilo-wareedyo Soomaali ah iyo diblumaasiyadeed shisheeye, waxaana ciidamadan keentay diyaarad military oo ay leedahay dowladda Qatar. falanqeeyayaasha gobolka ayaa arrintan ku tilmaamay in Ankara ay xoogga saarayso in amniga Geeska Afrika ay saameyn xooggan ku yeelato, waxayna ilo xog-ogaal ahi sheegeen in ciidanka Turkigu Soomaaliya keenayo la filayo inay gaaraan ilaa 2000 oo askari, kuwaas oo ka qeyb-qaadanaya sugidda amniga mashaariicda uu dalkaasi Soomaaliya ka fulinayo oo ay ku jirto dhismaha goob laga diro dayax gacmeedyada. Sidoo kale xoogaggan ayaa taageero siin doona ciidanka dowladda ee dagaalka kula jira kooxda Al-Shabaab, balse dowladaha faraha kula jira arrimaha Soomaaliya sida Imaaraadka iyo Mareykanka ayaa walaac xooggan ka qaba dhaqdhaqaaqa militari ee Turkigu ka wado Soomaaliya. Turkigu wuxuu Soomaaliya ku leeyahay saldhig weyn oo lagu carbiyo ciidanka Soomaaliya, wuxuuna tababar iyo qalabaynta ku biritaaraa ciidanka GORGOR oo kamid ah cutubyada ugu tayada feecan xoogga dalka, halka Imaaraadku uu tababar iyo qalab siiyo xoogga PMPF ee Puntland iyo RRU-da Soomaaliland oo labaduba aan dowladda Soomaaliya ka amar qaadan. Source: goobjoog.com
-
Guddiga PEC Madaxtooyada Puntland ayaa dhawaanahan riixaysa olole ku saabsan in meesha laga saaro qaar kamid ah xubnaha guddiga doorashooyinka PEC,oo ay ku jiraan mas’uuliyiinta ugu sarreeya guddigaasi. Shakhsiyaad ka tirsan Madaxtooyada oo si weyn ugu dhaw Madaxweyne Deni ayaa gadaal ka riixaya in meesha laga saaro guddoomiyaha guddiga doorashooyinka Puntland ee PEC, Axmed Maxamuud Cumar (Keke) iyo xubno kale oo ka tirsan guddigaasi, sida ay muujinayaan ilo wareedyo kala duwan. Wararka ayaa sheegaya shakhsiyaadka riixaya ololahan in ay wakiil uga yihiin Madaxweyne Siciid Deni oo raadinaya in uu bartilmaameedsado xubno uu ku tuhmayo in aysan daacad u ahayn, si uu beddelkooda u keensado xubno si toosa uga amar-qaata xafiiskiisa. PUNTLAND POST The post Madaxtooyada Puntland oo riixaysa beddelka xubno ka tirsan guddiga PEC appeared first on Puntland Post.
-
Xukuumadda Puntland ayaa walaac xooggan ka muujisay hoos u dhaca ku yimid dhaqaalihii caalamku ku ka bijirey horumarinta adeegyada caafimaadka ee degaamada Puntland. Wasiirka wasaaradda caafimaadka Puntland Siciid Jaamac Qorsheel ayaa sheegay in dhaqaalihii lagu bixin jirey caafimaadka Puntland uu hoos u dhacay boqolkiiba 65%, taasina ay sababtay in la waayo adeegyada qaar. Wasiirka ayaa ugu baaqay khuburada arrimaha caafimaadka iyo cilmibaarista inay keenaan xal kama dambays ah oo lagu buuxinayo kabka dhaqaale ee maqan, si adeegyada caafimaadka loo gaarsiiyo goobaha u baahan. Madaxweyne ku-xigeenka Puntland ayaa shalay Garoowe ka furay shirweyne looga arrinsanayo maalgashiga adeegyada caafimaad ee Puntland, kadib markii ay kordheen cabashooyinka baahiyaha caafimaadka oo Puntland looga aado dalka dibaddiisa. PUNTLAND POST The post Dhaqaalihii lagu bixin jiray Horumarinta Caafimaadka Puntland oo hoos u dhacay 65% appeared first on Puntland Post.
-
Ciidamada Deegaanka Mabaax oo hoos taga degmada Moqokori ee gobolka Hiiraan ayaa weerar qorsheysan galabta Maqribkii ku qaaday koox Al-Shabaab ah oo isku uruursatay aagga degmada Aadan-yabaal ee gobolka Shabeellaha Dhexe, waxaana halkaas ka dhacay dagaal culus oo khasaare badan lagu gaarsiiyey Alshabaab. Saraakiisha hoggaamineysa howlgalka ayaa Warbaahinta u sheegay in xubno badan ay ku dileen howlgalka oo sidii loo qorsheeyey u dhacay, isla markaana ay ku guuleysteen inay ka hortagaan falal ay kooxdaasi maleegayeen. Waxaa socota qiimeynta khasaaraha Kooxda Alshabaab lagu gaarsiiyey howlgalkaan caawa ka dhacay inta u dhaxeysa Mabaax iyo Aadan-yabaal, waxayna saraakiishu noo sheegeen in meydad badan ay yaallaan goobta. Wixii ka soo kordha howlgalkaas kala soco Warbaahinta goobjoog Source: goobjoog.com
-
Pope Francis ayaa ku dhintay da’da 88 jir, sida ay shaacisay Kaniisadda Vaticanka. Cardinal Jorge Mario Bergoglio ayaa loo doortay inuu hoggaamiyo kaniisada Katooliga bishii Maarso ee sanadkii 2013-ka ka dib markii uu xilka ka degay ninkii isaga ka horeyay ee Pope Benedict XVI. Source
-
Shiinaha ayaa ka digay inay ka falcelin doonaan dalalka heshiisyada dhaawacaya danaheeda la galaya Maraykanka, iyada oo dagaal ganacsi oo u dhaxeeya labada dal ee ugu tunka weyn dhaqaalaha uu gooddin ku yahay dalalka kale ee caalamka. Falcelinta ayaa imaanaysa ka dib warbixinnada qorshayaasha Maraykanka ee uu ku cadaadinayo dowladaha inay adkeeyaan ganacsiga ay la leeyihiin Shiinaha si iyaguna u helaan in laga dhaafo canshuuraha Maraykanka. Maamulka Trump ayaa bilaabay wadahadal dhanka canshuuraha oo bahwadaagta ganacsiga, iyada oo wafdi ka socds Japan ay toddobaadkii aynu soo dhaafnay booqdeen Washington, iyada oo Kuuriyada Koonfureed lagu wado inay wadahadalo bilowdo asbuucan. Tan iyo ku soo laabashadiisii Aqalka Cad ee bishii Janaayo, waxaa uu Trump canshuuro xooggan saaray waxyaabaha Shiinaha u soo dhoofiyo dalkiisa, taasi oo si la mid ah dalal kale oo caalamka ay si xooggan u saameysay baddeecooyinkooda. Source
-
Mogadishu (HOL) — Former Somali Prime Minister and presidential candidate Abdi Farah Shirdoon Saacid held talks with President Hassan Sheikh Mohamud and Prime Minister Hamza Abdi Barre this week, focusing on Somalia’s upcoming elections and the country’s fragile security landscape. Source: Hiiraan Online
-
Garoowe (Caasimada Online) – Maamulka Puntland ayaa si adag uga jawaabay eedeyn ay maanta u jeedisay dowladda federaalka Soomaaliya, taasoo la xiriirtay aqoonsiga cusub oo uu maamulka bilaabay. Madaxweyne Saciid Deni ayaa dhawaan ku dhowaaqay dhismaha hay’adda aqoonsiga Puntland (PID), tan oo dowladda dhexe u aragto mid uu ka garab dhisay hay’adda qaran ee NIRA, ayna si weyn uga carootay Wasaaradda arrimaha gudaha dowladda federaalka Soomaaliya oo maanta war-saxaafadeed soo saartay ayaa sheegtay in tallaabada uu qaaday Deni ay tahay mid baalmarsan qaanuunka dowladnimada, uuna ku kacay xad-gudub qaran oo wayn. Ujeeddada dhismaha hay’adda Pantland ayey wasaaraddu ku sheegtay mid uu Saciid Deni ku carqaladeynayo aqoonsiga qaran ee dowladda federaalka oo uu haatan kala dhaxeeyo khilaaf siyaasadeed oo xooggan. Jawaabta Puntland Maamulka Puntland ayaa sheegay inuu xaq u leeyahay inuu sameysto nidaam aqoonsi u gaar ah, maadaama uu nidaamka federaalka u ogolaanayo arrintaasi. Puntland waxay sidoo kale dowladda dhexe ku eedeysay in shaqada hay’adda NIRA ay tahay mashruuc. “Dowladda Federaalka waxa u banaan in ay samayso Baasaboor keli ah kumana haysano, Aqoonsiyada kale waa shaqada dowlad-goboleedyada,” ayuu yiri Wasiiru-dowlaha Madaxtooyada Puntland, Cabdifataax Cabdinuur. Wasiirka ayaa waxa uu intaas kusii daray: “Aqoonsiga ay hadda Villa Somalia la wareegayso waa mashruuc iyo ganacsi shacabka lagu furanayo.” Wasiirka Warfaafinta Puntland, Maxamuud Dirir oo sidoo kale ka jawaabay bayaanka kasoo wasaaradda arrimaha gudaha Soomaaliya ayaa ku tilmaamay wax aan waaqic ku dhisneyn, isagoo xoojiyay in xaq u leeyahay maamulkooda bixinta aqoonsi. “Xamar labadii irridood baa laga fadhiyaaye, Soomaali ha isa soo gaadho. Puntland aqoonsigeeda wey samaysanaysaa oo xaq ayey u leedahay,” ayuu yiri wasiirka warfaafinta Puntland. Si kastaba, Maamulka Puntland ayaa horey diiday kaarka aqoonsiga hay’adda NIRA ee dowladda federaalka, iyada oo xittaa ka hortimid dhismaha hay’addan, waxayna kadib sameysatay hay’ad gaar ah, oo u qaabilsan bixinta aqoonsiga maamulka.
-
Maanta, Abriil 21, 2025, waxaa geeriyooday Pope Francis, oo ahaa hogaamiyaha Kaniisadda Katooliga ee Caalamka, isagoo 88 jir ah. Pope Francis wuxuu caan ku ahaa inuu ahaa Pope-kii ugu horreeyay ee Jesuit ah, kii ugu horreeyay ee ka yimaada Latin America, iyo kii ugu horreeyay ee aan Yurub ka imaan muddo ka badan 1,200 sano. Intii uu xilka hayay laga bilaabo 2013, Pope Francis wuxuu caan ku noqday dadaalkiisa ku aaddan isbeddelka, iyo daryeelka deegaanka. Wuxuu xoogga saaray arrimaha bulshada, isagoo difaacay dadka saboolka ah, qaxootiga, iyo kuwa la takooro. Sidoo kale, wuxuu si geesinimo leh u wajahday fadeexadaha ku saabsan tacaddiyada galmada ee ka dhex jiray kaniisadda. Source: goobjoog.com
-
Muqdishi (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaarihii hore ee Soomaaliya, Cabdi Faarax Shirdoon Saacid ayaa shaaciyay in kulankii shalay ka dhacay Madaxtooyada uu madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud kala hadlay arrimaha doorashooyinka ee lagu muransan yahay. Saacid ayaa sheegay in madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud iyo Ra’iisul Wasaare Xamza ay isla meel dhigeen sidii xilligaan adag Soomaaliya uga gudbi lahayd, taas oo uu sheegay inay ku imaan karto “in midnimo iyo wadatashi lagu hago siyaasadda guud ee dalka.” “Waxaan kala hadlay madaxda dalka in arrimaha cakiran ee amniga iyo siyaasadda loo furdaamiyo si wadatashi ku dhisan,” ayuu yiri ra’iisul wasaarihii hore ee Soomaaliya, Mr Saacid oo sidoo kale ah musharax madaxweyne. Wuxuu intaas kusii daray: “In si gaar ah arrimaha doorashooyinka iyo wax ka beddelka dastuurka lagu saleeyo wadar ogol iyo sidoo kale In ummadda Soomaaliyeed ay u midoobaan ciribtirka argagixisada dalka aafeysay, loona sameeyo dib-u-habeyn iyo dhiirrigelin ciidamada Qaranka.” Villa Somalia oo shalay qoraal kasoo saartay kulanka madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh uu la yeeshay Saacid ayaa xusin in labada masuul ka wada-hadleen arrimo la xiriira hanaanka doorasho ee lagu muransan yahay. “Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo ku guda jira latashiyada qaran ee uu la qaadanayo waxgaradka, masuuliyiinta iyo haldoorka bulshada Soomaaliyeed ayaa Madaxtooyada Qaranka ku qaabilay Ra’iisul Wasaare hore Mudane Cabdi Faarax Shirdoon,” ayaa lagu yiri qoraalka Villa Somalia kasoo baxay. Sidoo kale waxaa lagu yiri: “Madaxweynaha iyo Ra’iisul Wasaaraha ayaa ka wada hadlay xaaladda dalka iyo xoojinta dowlad-dhiska Soomaaliya, waxayna isla qaateen muhiimadda dagaalka ka dhanka ah argagixisada iyo garab istaagga Ciidamada Qalabka Sida ee naftooda u huraya shacabka Soomaaliyeed.” Saacid oo ka mid ah musharaxiinta Madaxweyne ee Soomaaliya, dhawaana kusoo laabtay dalka ayaa kulankan maalin ka hor jeediyey hadal si weyn loogu weeraray, kaasi oo ku sheegay in muddo kooban oo Muqdisho u joogay uu arkay in kooxda Al-Shabaab ay caasimadda qabsan rabaan. Wuxuu sheegay in Ex-control Balcad iyo Ex-control Afgooye ay Shabaab ku soo dhawaadeen difaaca ciidamada qaranka Soomaaliya ayuu sheegay in Muqdisho uu u muuqdo. Arrimahan ayaa imanaya xilli uu dalku galay xasaasi ah, isla markaana ay deegaano muhiim ah dib ugu laabtay xagmaha argagixisada Al-Shabaab, iyadoo halis ku jiraan degmooyinka hadda xorta ah, taas oo khasab ka dhigeysa in wax laga bedelo qorshaha dagaal ee dowladda.
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Xamza Cabdi Barre ayaa maanta daah-furay Hirgelinta Siyaasadda Qaran ee Darajooyinka iyo Mushaaraadka Shaqaalaha Rayidka ah. Ra’iisul Wasaare Xamza oo munaasabadda ka hadlay ayaa sheegay in siyaasaddani tahay mid xoojinaysa cududdada shaqaalaha Soomaaliyeed. Sidoo kale waxa uuu xusay in siyaasaddani ay beddeli doonto nidaamkii hore ee muddo dheer lagu maamulayey shaqaalaha dowladda, isla markaana ay horumarin doonto shaqo-gudashada, caddaaladda iyo kor-u-qaadista kartida Shaqaalaha Rayidka ah. “Maanta waa maalin muhiim u ah Qaranka iyo Shaqaalaha Dowladda, daahfurka siyaasaddan Qaran waa mid kamid ah qorsheyaashii ugu muhiimsanaa ee la ansixiyay, taas oo ah guul,” ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Xamza. Waxa uu intaas kusii daray “Waxa aan rabnaa in golaha wasiirrada iyo shaqaalaha dowladda dhammaantood si isku mid ah loo dhaariyo, si ay daacad ugu addeeggaan dalkooda.” Ra’iisul Wasaaraha ayaa tilmaamay in xukuumadda Dan-Qaran ay xoogga saartay ilaalinta xuquuqda shaqaalaha, siyaasaddanina ay ahmiyad weyn u leedahay dhanka maamul-wanaagga iyo caddaaladda shaqo ee dalkeenna. Tani ayaa qeyb ka ah Qorshaha Isbeddelka Qaranka oo dib loogu casriyeynayo hay’adaha dalka, laguna tayeynayo dowladnimada, sida uu sheegay Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya. Siyaasadan cusub waxay ku saleysan tahay qiimayn buundo-tirsi oo gaaraysa 1,000 dhibcood, iyadoo lagu eegayo afarta tiir ee kala ah: aqoon iyo khibrad, masuuliyad, dadaal (maskax iyo jir), iyo duruufaha shaqada. Waxay dajinaysaa 8 heer darajo ah (A ilaa G). Nidaamkan wuxuu meesha ka saarayaa eexda, wuxuuna xaqiijinayaa mushaar la jaanqaadaya waxtarka qofka shaqaalaha ah.
-
𝐌𝐚𝐝𝐚𝐱𝐰𝐞𝐲𝐧𝐞 𝐤𝐮-𝐱𝐢𝐠𝐞𝐞𝐧𝐤𝐚 𝐉𝐒𝐋 𝐚𝐲𝐚𝐚 𝐂𝐞𝐞𝐫𝐢𝐠𝐚𝐚𝐛𝐨 𝐤𝐚𝐠𝐚 𝐪𝐚𝐲𝐛-𝐠𝐚𝐥𝐚𝐲 𝐐𝐚𝐫𝐚𝐦𝐚𝐲𝐧𝐭𝐚 𝐂𝐢𝐢𝐝𝐚𝐦𝐚𝐝𝐢𝐢 𝐌𝐚𝐝𝐝𝐚𝐧𝐢𝐠𝐚 𝐚𝐡𝐚𝐚 𝐞𝐞 𝐮𝐠𝐮 𝐝𝐚𝐦𝐛𝐞𝐞𝐲𝐞𝐲 𝐆𝐨𝐛𝐨𝐥𝐤𝐚 𝐒𝐚𝐧𝐚𝐚𝐠 Madaxweyne Kuxigeenka Somaliland Mudane Maxamed Cali Aw Cabdi iyo weftigii u hoghaaminayey ayaa maanta ka qayb-galay Qaramaynta Ciidankii Maddaniga ahaa iyo gadiidkoodii dagaalka ee ugu dambeeyey Gobolka Sanaag. Munaasbaddan lagu Qarameynayey Ciidanka Maddaniga ah ayaa ka qabsoontay Madaxtooyada Ceerigaabo, taas oo ahayd mid ka duwan munasabaddii hore ee Qaramaynta Ciidanka Maddaniga, maadaama ay ahayd tii ugu dambaysay. Madaxweyne Ku-xigeenka JSL Mudane Maxamed Cali Aw Cabdi ayaa halkaasi ka jeediyey khudbad dhinacyo badan taabanaysa taasi oo uu kaga war-bixiyey qorshaha ballaadhan ee Qaramaynta Ciidanka Maddaniga waxana uu yidhi: “Waxa maanta halkaasi inoogu soo gebogaboobay Qaramayntii Ciidamada Maddaniga ah ee Gobolka Sanaag. Horay waxa inoogu soo dhammaaday Saraar iyo Sool, Togdheerna iyadna meel fiican bay maraysaa.” Geesta Kale Madaxweyne ku-xigeenka JSL Mudane Maxamed Cali Aw Cabdi ayaa sheegay in aanu Madaxweyne ku-xigeenka u ahayn cid gaar ah ama Gobol gaar ah balse uu yahay Madaxweyne ku-xigeenka ummadda JSL oo dhan, waxana uu yidhi: “Dadka ayaa ku celceliyey in aan Ceerigaabo iyo Gobolka Sanaag aan ku soo noqnoqday taasina waxa aan ka leeyahay Ceerigaabo waan jecelahay mana ihi Madaxweyne ku-xigeen reer Awdal oo keliya ee waxa aan ahay Madaxweyne ku-xigeenkii Somaliland oo dhan.” Ugu Dambeyntii Madaxweyneku-xigeenka JSL ayaa ka hadlay khayraadka Gobolka Sanaag, waxana uu sheegay in laga faa’iidaysan doono dhawaan, waxana uu yidhi : ” Sanaag waa Gobol ay ka buuxaan khayraad kala duwan oo ayna haysan aduunka kale! Waxa aynu ku dedaalaynaa sidii looga faa’iidaysan lahaa khayraadkaasi.” 𝐀𝐋𝐋𝐀𝐀 𝐌𝐀𝐇𝐀𝐃 𝐋𝐄𝐇 𝐗𝐮𝐬𝐞𝐞𝐧 𝐀𝐚𝐝𝐚𝐧 𝐂𝐢𝐠𝐞 (𝐃𝐞𝐲𝐫) 𝐀𝐟𝐡𝐚𝐲𝐞𝐞𝐧𝐤𝐚 𝐌𝐚𝐝𝐚𝐱𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐉𝐚𝐦𝐡𝐮𝐮𝐫𝐢𝐲𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐒𝐨𝐦𝐚𝐥𝐢𝐥𝐚𝐧𝐝 Qaran News
-
Xukuumadda Madaxweyne Siciid Deni oo tan iyo bilowgii kacdoonkii Laascaanood sheegaysay in aysan marna qeyb ka noqon colaaddii SSC-khaatumo iyo Somaliland ayaa maanta markii u horraysay qiratay in ay weli ku lug lee dahay colaadda ka taagan degaanka Buqdharkayn. Wasiirka Warfaafinta Puntland Maxamuud Caydiid Dirir oo maanta shir jaraa’id ku qabtay magaalada Garoowe ayaa sheegay in uu shakhsiyan qeyb ka ahaa dagaalkii u danbeeyay ee Ramadaantii ka dhacay Buqdharkayn islamarkaana uu ku biiriyay 400 oo askari iyo 31 gaadiidka dagaalka. “Dagaalkii u danbeeyay ee Buqdharkayn waxaan subaxii labaad geeyay 400 oo askari iyo 31 gaadiidka dagaalka waxaana Suxuurtii maray magaalada Laascaanood” ayuu yiri wasiirka Warfaafinta Puntland, Maxamuud Caydiid Dirir oo shir jaraa’id ku qabtay magaalada Garoowe. Dhinaca kale, Wasiir Caydiid oo ay warbaahintu weydiisay su’aal ku saabsan Aqoonsiga dowladda Federaalka Soomaaliya siisay Maamulka SSC-khaatumo ayaa diiday in uu caddeeyo mowqifka Xukuunadda Siciid Deni ee ku aaddan Aqoonsiga Khaatumo. PUNTLAND POST The post Xukuumadda Madaxweyne Deni oo qiratay in ay qeyb ka tahay colaadda Somaliland iyo SSC-khaatumo appeared first on Puntland Post.
-
Laascaanood (Caasimada Online) – Faarax Caydiid Jaamac (Bariis) oo shalay meydkiisa laga soo saaray dooxadda Goojacadde, kaasi oo si arxan darro ah loo dilay, ayaa waxaa soo baxeysa shakiga in dilkan ay ka dambeysay kooxda Al-Shabaab. Xeer Ilaaliyaha Guud ee maamulka SSC-Khaatumo, Cabdullaahi Xirsi Dheere oo ka hadlay dilkan ayaa si cad ugu eedeeyay kooxda Al-Shabaab inay ka dambeyso dilka sarkaalkan ka tirsanaa qunsuliyadda Itoobiya ee magaalada Garoowe. Maydka Faarax Bariis ayaa laga helay duleedka magaalada Laascaanood, halkaas oo uu ku sugnaa maalmo ka hor dilkiisa. Intii uu halkaas joogay, wuxuu mar la kulmay Taliyaha Ciidanka Booliiska Soomaaliya, General Asad Diyaano. Xeer Ilaaliyaha SSC ayaa sheegay in Al-Shabaab ay si gaar ah ula socotay dhaq-dhaqaaqa sarkaalkan, maaddaama uu xubin ka ahaa sirdoonka Itoobiya. Sidoo kale, wuxuu tilmaamay in Faarax horey uga badbaaday weerar hore oo ay kooxdaasi la beegsatay. Warbixinta xeer ilaaliyaha ayaa sidoo kale daaha ka qaaday in Faarax Caydiid uu horay uga tirsanaa kooxda Al-Shabaab, balse uu kasoo goostay, arrintaasna ay sababtay in si gaar ah loogu bartilmaameedsado. Wuxuu sidoo kale beeniyay warar baraha bulshada lagu faafiyay oo sheegaya in lagu dilay magaalada Garoowe, kadibna meydkiisa la keenay magaaladaasi Laascaanood. Cabdullaahi Xirsi Dheere ayaa sheegay in xogta rasmiga ah ee ay hayaan ay caddeyneyso in sarkaalkan lagu dilay gudaha magaalada Laascaanood, kadibna maydkiisa loo qaaday duleedka magaalada. Wuxuu xusay in telefoonadiisii gacanta laga qaatay markii la dilay. “Xogta aan hayno waxay muujinaysaa in sarkaalkan lagu dilay gudaha magaalada Laascaanood, kadibna maydkiisa loo qaaday duleedka magaalada, waxaana laga qaatay 2 mobile,” ayuu yiri xeer ilaaliyuhu. Wuxuu intaa ku daray in Faarax uusan si gaar ah isu ilaalin intii uu joogay Laascaanood. “Anigu waxaan aaminsanahay in ninkan si dhow loola socday. Markii uu halkan yimid, aad buu isu dhigtay, ma ahayn qof aad u feejigan,” ayuu yiri, isagoo tilmaamay in xaaladda magaalada aysan ahayn mid sahlan. Dilka Faarax Bariis ayaa noqonaya kiiskii ugu horreeyay ee si rasmi ah loogu eedeeyo kooxda Al-Shabaab inuu ka dhacay gudaha Laascaanood tan iyo markii laga saaray magaaladaas maamulka Somaliland.
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho waxaa kasoo dagay diyaarado milatari oo sida ciidamo Turkey ah, sida ay innoo xaqiijiyeen ilo wareedyo xilkas ah oo lagu kalsoonaan karo. Sida ay ogaatay Caasimada Online, ciidamadan oo gaaraya illaa 500 oo askari ayaa laba diyaaradood lagu keenay gudaha magaalada Muqdisho, waxaana soo dhaweeyay mas’uuliyiin ka tirsan wasaaradda gaashaandhigga iyo taliska ciidamada Xoogga dalka. Wararka ayaa intaasi kusii daraya in ciidamadan ay hordhac u yihiin ciidamo kale oo kasoo socda dalka Turkiga, kuwaas oo tiradooda lagu sheegay illaa 2,500 oo askari. Ujeedka ugu wayn ee ay Ankara usoo daabuleyso ciidamadan ayaa lagu sheegay inay gacan siiyaan dowladda federaalka, ayna ka qayb qaataan howlgallada xoreynta iyo dagaalka adag ee haatan lagula jiro kooxda Al-Shabaab. Illaa iyo hadda ma jiro war rasmi ah oo kasoo baxay dowladda federaalka oo ku aadan imaanshaha ciidamadan cusub oo qalabkooda uu u dhameystiran yahay, balse waxay kusoo aadayaan, xilli xasaasi ah oo ay garab istaag u baahan tahay Soomaaliya. Horay Turkiga ayaa Soomaaliya usoo gaarsiiyay diyaarado dagaal oo casri ah, kuwaas oo haatan ka qayb-qaata weerarada cirka ah ee lagu beegsado maleeshiyaadka Al-Shabaab, kuwaas oo door wayn ka qaatay howlgallada haatan ka socda gudaha dalka. Waxaa kale oo uu Turkiga taageero milatari oo isugu jiro tababar iyo qalab uu siiyaa ciidamada Xoogga dalka Soomaaliyeed oo haatan ku tirsan xukuumadda Ankara. Si kastaba, Bishii July ee sannadkii hore ee 2024, Baarlamaanka Turkiga ayaa meel-mariyay mooshin uu saxiixay Madaxweynaha dalkaasi Recep Tayyip Erdoğan, kaas oo ogolaanaya in ciidamo militari loo diro Soomaaliya muddo laba sano ah, kuwaas oo haatan soo daad-gureyntooda ay bilaabatay, kadib markii la keenay 500 oo askari. Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxalad adag oo dagaal, waxaana ay wajaheysa halista Al-Shababa oo culeys xoogan soo saartay deegaannadii horay looga xoreeyay.