-
Content Count
211,184 -
Joined
-
Last visited
-
Days Won
13
Content Type
Profiles
Forums
Calendar
Everything posted by Deeq A.
-
Dowladda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya waxay si diirran u soo dhoweysay guusha ay gaareen Ciidamada Milatariga Suudaan, kuwaas oo dib ula wareegay xarumihii dowladda ee caasimadda Khartuum, kana saaray maleeshiyaadka RSF ee uu taageero Imaaraadka. Soomaaliya waxay si weyn u ammaantay naf-hurnimada iyo dadaalka ay muujiyeen shacabka iyo ciidamada walaalaha ah ee Suudaan, iyada oo mar kale xaqiijisay mowqifkeeda adag ee ku aaddan midnimada, wadajirka iyo xasilloonida qaranka Suudaan. “Soomaaliya waxay la dhacsan tahay naf-hurnimada walaalaha Suudaan – shacabka iyo ciidamada. Waxaan si buuxda u taageereynaa midnimadooda, wadajirkooda, iyo dadaalkooda ku aaddan xasilloonida qaranka, horumarka iyo barwaaqada,” ayaa lagu yiri bayaan rasmi ah oo ka soo baxay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee JFS. Dowladda Soomaaliya waxay rajaynaysay in guushan ay horseedi doonto xasillooni waarta iyo nabad ka dhalata guud ahaan gobolka, iyada oo Alle uga baryaysa shacabka Suudaan horumar iyo barwaaqo. Source: goobjoog.com
-
Dowladda Federaalka Soomaaliya oo bayaan soo saartay ayaa sheegtay in ay si weyn u soo dhaweynayso warka ku saabsan in ciidamada dowladda Suudaan dib ula wareegeen xaruntii madaxtooyada dalkaasi ee bartamaha caasimadda Khartuum, kaddib laba sanno oo halgan hubaysan ah. Qoraal ka soo baxay wasaaradda arrimaha dibadda dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa lagu sheegay in tallaabadaasi muhiim u tahay ilaalinta qarannimada Suudaan iyo adkaynta hiigsiga dalkaasi ee ku jihaysan hirgelinta nabadda iyo ammaanka, waxaana bayaankaasi soo baxay saacado kaddib markii xoogaga birmadka deg deg ah ee RSF lagu jebiyay dagaalkii caasimadda Khartuum. “Dowladda Federaalka Soomaaliya, waxay si weyn u soo dhaweynaysaa warka ku saabsan in ciidamada dowladda Suudaan dib ula wareegeen xaruntii madaxtooyada dalkaasi ee bartamaha caasimadda Khartuum, kaddib laba sanno oo halgan hubaysan ah. Tallaabadaasi oo muhiim u ah ilaalinta qarannimada Suudaan iyo adkaynta hiigsigooda ku jihaysan nabadda iyo ammaanka” ayaa lagu yiri bayaanka dowladda Soomaaliya. Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay sidoo kale sheegtay in ay ku celinayso mowqifkeeda sugan ee taageeridda qarannimada iyo midnimada dhuleed ee Suudaan, islamarkaana garab taagan tahay hay’adaha sharciga ah ee Suudaan, si loo xaqiijiyo amniga iyo xasiloonida dalkaasi” Dowladda Soomaaliya, waxay ku celinaysaa mowqifkeeda sugan ee taageeridda qarannimada iyo midnimada dhuleed ee Suudaan” ayuu sii raaciyay bayaanka. PUNTLAND POST The post Dowladda Soomaaliya oo si weyn u soo dhaweysay guusha ciidamada Suudaan ka gaareen dagaalkii RSF appeared first on Puntland Post.
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Taliska Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ayaa shaaciyay magacyada horjoogayaal iyo nabadoonno ka tirsan Al-Shabaab oo saacadihii la soo dhaafay lagu dilay duqeyn. Ciidanka Xoogga Dalka, oo kaashanaya xuuraanka NISA, ayaa qaaday howlgal dhanka cirka ah oo ay fuliyeen diyaaradaha Ciidanka Cirka Soomaaliya iyo saaxiibada caalamka. Weerarkan ayaa ka dhacay deegaanka Dib-dheer, oo ka tirsan degmada Ceel-Buur ee gobolka Galgaduud. Taliska ayaa sheegay in howlgalkan lagu dilay xubno sar-sare oo ka tirsan kooxda Al-Shabaab, kuwaas oo ay ka mid yihiin: 1. Axmed Macallin – Horjoogihii Al-Shabaab ee degmada Ceel-Buur. 2. Abuu Salmaan – Horjoogihii Al-Shabaab ee deegaanka Ceel-Garas, Galgaduud. 3. Xuseen Cali Badal – Horjoogihii Al-Shabaab ee deegaanka Xiindheere. 4. Budul Faarax Geed – Horjoogihii Al-Shabaab ee deegaanka Ceel-Qooxle. 5. Sakariye – Horjooge ka tirsanaa Al-Shabaab ee Galgaduud. Sidoo kale, nabadoonnada lagu beegsaday howlgalkan ee la dilay ayaa kala ah: 1. Mire Cagdheer, 2. Muuse Cumar, 3. Maxamed U Rur 4. Xaaji Bashiir Xubnahaan nabadoonnada ah ayaa ahaa horjoogayaal ka tirsan kooxda Al-Shabaab, kuwaas oo ka shaqeynayay marin-habaabinta bulshada deegaankaas, sida uu sheegay Taliska Xoogga Dalka Soomaaliyeed. Howlgalkan ayaa daba socday weerarkii dhacay 13-kii Maarso 2025, markaas oo Macawiisleyda deegaanka ay si toos ah ula dagaallameen Al-Shabaab-kii ku sugnaa tuulada Bay-Caadle, sida uu xaqiijiyay talisku. Si kastaba ha ahaatee, dowladda federaalka Soomaaliya ayaa toddobaadyadii la soo dhaafay xoojisay howlgallada ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab, iyadoo haatan furimaha hore ee dagaalka uu ku sugan yahay Madaxweyne Xasan Sheekh, kaas oo halkaas ka hoggaaminaya dagaalka.
-
Mogadishu (HOL) – The Somali National Army (SNA), in collaboration with the National Intelligence and Security Agency (NISA), carried out a series of airstrikes in central Somalia that killed several senior Al-Shabaab militants and affiliated elders, the government confirmed on Thursday. Source: Hiiraan Online
-
Washington (Caasimada Online) – Madaxweynaha Mareykanka, Donald Trump, ayaa saxiixay amar fulin ah oo lagu xirayo waaxda waxbarashada dalka. Tallaabadan ayaa ka tarjumaysa ballan-qaadyadiisii ololaha doorashada iyo qorshe ay muddo dheer taageerayeen qaar ka mid ah muxaafidku. Trump ayaa hay’addan ku eedeeyay xilkasnimo la’aan iyo in ay gabeen waajibaadkoodii, isaga oo ballan-qaaday in uu dib ugu celin doono dhaqaalaha ay maamusho gobollo gaar ah. “Waxaan u xirayaa sida ugu dhaqsaha badan ee suurtagalka ah,” ayuu yiri, inkasta oo Aqalka Cad uu qiray in amarkan u baahan yahay go’aanka Congress-ka. Caqabadaha sharci Go’aankan ayaa durba wajahaya caqabado sharci ah, iyadoo dad badan oo ka soo horjeeda ay doonayaan in ay hor istaagaan xiritaanka hay’adda. Waxa kale oo la diidan yahay dhimista shaqaalaha waaxda, taas oo la shaaciyay toddobaadkii hore. Trump, oo carruur dhigata dugsiyada dalka ay hareera fadhiyaan xilli uu hadlayay Khamiistii, ayaa sheegay in Mareykanku uu bixiyo kharash aad u badan oo waxbarasho, marka loo eego waddamada kale, balse ay dhibcaha ardaydu aad u hooseeyaan. In kasta oo amarkan uu la kulmi karo caqabado sharci, haddana Xisbiga Jamhuuriga oo Senate-ka ku leh aqlabiyad 53-47, ayaa u baahan ugu yaraan 60 cod si ay u ansixiyaan xiritaanka waaxda waxbarashada.
-
A fire at an electrical substation in London has caused a power outage forcing Heathrow airport to shutter for a full day. At least 1,350 flights will be be impacted, according to flight tracking website FlightRadar 24 — not including flights that might be cancelled or delayed due to aircrafts being out of position. “To maintain the safety of our passengers and colleagues, we have no choice but to close Heathrow” for the full day, the airport said, adding that it expects “significant disruption over the coming days.” Passengers have been advised to not travel to the airport under any circumstances until it is reopened. Scores of flights have been diverted to other airports and several, including United Airlines flights from the US, have been cancelled according to the airline. Some flights arriving from the US to the airport were forced to turn around mid-air and return to their point of departure. Window Replacement | ExploreNest.com Qantas, British Airways and Virgin Atlantic have all recorded disruption to their flight services as aircraft carriers were forced to quickly shuffle their planes and crews around as a result of the incident. The power outage was sparked when a transformer within an electrical substation in west London caught fire. The London Fire Brigade said 10 fire engines and around 70 firefighters were called to the scene at 10.23 pm CET Thursday. The cause of the fire is yet to be determined. The fire has also caused significant disruption to the surrounding area with power outages impacting more than 16,300 homes. The fire brigade said it received nearly 200 calls related to the incident and deployed crews from Hayes, Heathrow, Hillingdon, Southhall and surrounding areas on the scene. Footage posted to social media showed huge flames and large plumes of smoke coming from the facility. National Grid UK issued a statement saying the fire had damaged equipment, adding it was working at speed to “restore power supplies as quickly as possible.” Heathrow has said the closure would last until midnight on Friday. MSN Qaran News
-
Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa saxeexay amar fulin ah oo lagu albaabada loogu laabayo waaxda waxbarashada, isagoo fulinaya ballan-qaadkiisii ololaha doorashada iyo qorshe ay muddo dheer ku taamayeen qaar ka mid ah muxaafidku. Trump ayaa hay’addaasi ku eedeeyay xilkasnimo la’aan iyo in hawlahoodii gabeen. Madaxxweynaha Maraykanku waxa uu wacad ku maray in uu ku celin doono lacagta ay maamusho gobollo gaar ah. “Waxaan u xidhi doonaa sida ugu dhaqsaha badan ee suurtogalka ah,” ayuu yidhi Trump, inkasta oo Aqalka Cad uu qiray amarka lagu xidhi karo hay’addaasi uu u baahan go’aanka Golaha Congress-ka. Talaabadan ayaa durba caqabado dhanka sharciga ah kala kulmeysa dadka doonaya in ay hor istaag ku sameeyaan xidhitaanka hay’addaasi. Waxa kale oo ay ka soo horjeedaan dhimista guud ee hsaqaalaheeda oo lagu dhawaaqay todobaadkii hore. Isaga oo ay hareero tuban yihiin carruur ku fadhida miisaska dugsiyada Aqalka Cad, Khamiistii ayaa Trump wuxuu yidhi “Mareykanku lacag badan ayuu ku bixiyaa waxbarashada si ka badan waddanka kasta oo caalmka ku yaalla”, isaga oo raaciyay in dhibcaha ardaydu ay ku yihiin kuwo aad u hooseeya. Amarka fulinta ah ayay u badna tahay in uu la kulmo caqabado dhanka sharciga ah, si la mid ah ficillada dhinaca maamulka ee uu Trump ku hawllanaa muddooyinkii u dambeeyay. Laakiin xubnaha Xisbga Jamhuuriga ayaa la og yahay in ay haystaan aqlabiyadda 53-47 ee Golaha Senate-ka, waxaana meelmarinta xidhitaanka waaxdani uu u baahnaan doonaa 60 cod. Bbcsomali Qaran News
-
Kooxda Xamaas ayaa sheegtay in ay saddex gantaal ku garaacday Tel Aviv – waana markii ugu horreysay ee kooxdaasi ay qaaddo weerar gantaal oo noocan ah tan iyo markii Israa’iil ay dib u bilowday duullaanka millitari ee Marinka Gaza. Israa’iil waxa ay sheegtay in ay qabatay mid ka mid ah gantaallada, kuwa kalena ay ku dhaceen dhul aanay cidna ku noolayn. Ugu yaraan 591 qof – oo ay ku jiraan in ka badan 200 oo carruur ah – ayaa la dilay tan iyo markii ay Israa’iil dagaalka dib u bilowday maalintii Talaadada, sida laga soo xigtay wasaaradda caafimaadka ee Xamaas ay maamusho. Ciidamada difaaca Israa’iil ee loo soo gaabiyo IDF ayaa sheegay in Khamiistii ay howlgal dhulka ah ka bilaabeen dhulka falastiiniyiinta. Waxaa jiray dib u dhac ku yimid dhaq-dhaqaaq millitari oo ballaadhan tan iyo bishii January, markaas oo ay bilaabatay xabbad-joojin u dhexeysa Israa’iil iyo Xamaas Israa’iil ayaa sheegaysa in Xamaas ay weli gacanta ku hayso 59 la-hayste oo 24 ka mid ah la rumaysan yahay in ay dhinteen. Geesta kale, kooxda Xuutiyiinta ee dalka Yemen ayaa gantaal ballistic ah ku riday Israa’iil Khamiistii, iyaga oo bartilmaameedkoodu ahaa garoonka diyaaradaha ee Ben Gurion oo u dhow Tel Aviv, sida uu sheegay afhayeenka millateriga ee kooxdan ay Iran taageerto. Bbcsomali Qaran News
-
Hay’adda Nabad-sugidda iyo Sirdoonka Qaranka ee NISA, ayaa sheegtay in howlgallo duqeyn ah oo laga fuliyay nawaaxiga deegaannada Sabiid iyo Caanoole ee Gobolka Shabeellaha Hoose lagu diley 82 xubnood oo isugu jiray hoggaamiyaal iyo dagaalameyaal ka tirsan kooxda Alshabaab. Sidoo kale hay’addu waxay sheegtay in 19 kale lagu dhaawacay howlgalkaas, ka dib markii la beegsaday koox doonaysay inay abaabulaan falal amniga lid ku ah oo ay ka geysan lahaayeen deegaannadaas. Ciidanka xoogga dalka ayaa wada howlgallo xooggan oo ka dhan ah kooxda Al-Shabaab, ayadoo duqeymo joogto ahi ay ka socdaan goballada shabeellooyinka iyo Hiiraan. Source: goobjoog.com
-
Mogadishu (HOL) – At least 82 Al-Shabaab militants, including senior leaders, were killed and 19 others wounded in a series of airstrikes conducted in response to an early morning attack on Somali army bases in Lower Shabelle region on Thursday, according to the National Intelligence and Security Agency (NISA). Source: Hiiraan Online
-
President Wiliam Ruto has instituted changes within the ranks of Principal Secretaries and sanctioned postings to the nation’s foreign service. Source: Hiiraan Online
-
Arsenal's Mikel Merino scored a stoppage-time equaliser to earn Spain a draw against the Netherlands in their Nations League quarter-final first leg. Source: Hiiraan Online
-
Hargeysa (Caasimada Online) – Iyadoo dalalka Carabta ay diideen qorshaha Donald Trump ee Gaza ayaa hadda Maraykanka iyo Israel waxay isha ku hayaan Geeska Afrika, gaar ahaan maamulka Somaliland iyo Soomaaliya inteeda kale, oo ah goob ay u arkaan inay suurtagal tahay in lagu dajiyo dadka reer Falastiin ee Gaza. Mas’uuliyiin ka tirsan Maraykanka iyo Israel ayaa xaqiijiyey in wadahadallo qarsoodi ah lala yeeshay dowladda Soomaaliya iyo Somaliland oo ah laba dhinac oo aad isu khilaafsan. Washington ayaa doonaysa inay khilaafkan ka faa’iideysato, si ay u hirgeliso qorshaheeda cusub. Somaliland oo muddo dheer ahayd gobol xasiloon oo ka tirsan Soomaaliya, balse mar walba dadaal ugu jirtay inay dunidu u aqoonsato dal madax-bannaan, ayaa sanadkii 2022 u soo bandhigtay Maraykanka inay siiso marin muhiim ah oo ay ciidamada Maraykanka adeegsan karaan, iyadoo beddelkeedana ku dalbatay tallaabooyin dhanka aqoonsiga madaxbannaanideeda. Qorshaha cusub ee Trump ayaa dhigaya in 2.3 milyan oo Falastiiniyiin ah laga raro Gaza, halkaas oo uu Maraykanku maamulkiisa la wareegayo, kadibna loogu beddelo mashruuc weyn oo ganacsi oo lagu magacaabay ‘Middle East Riviera’. Hoggaanka Israel, gaar ahaan xubnaha ka tirsan kooxaha xagjirka ah, ayaa muddo dheer ka fikiri jiray in Falastiiniyiinta xoog looga raro dhulkooda. Waxayna hadda qorshaha Trump u arkaan waddo sahlan oo lagu gaaro yoolkooda. Xirmo lacag, diblomaasiyad iyo amni ah Israel iyo Maraykanku waxay diyaarinayaan xirmo lacageed, diblomaasiyadeed iyo amni, si ay Somaliland iyo wadamo kale ugu qanciyaan qorshahan. Si kastaba, taageerada Falastiin ayaa sii xoogaysatay kadib dagaalka Israel ay ku qaaday Gaza, gaar ahaan wadamada leh waayo-aragnimada gumaysiga sida kuwa Afrika. Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Somaliland Cabdiraxmaan Daahir Aadan ayaa sheegay in Somaliland aysan albaabka ka xireyn suurta-galnimada ah in ay qaabisho dadka reer Gaza, waxaa sidaas warbaahinta KAN ee Israel u sheegay Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Somaliland ayaa qoraal uu u diray KAN ku yiri: “Waxaan diyaar u nahay wada-hadal kasta, balse ma dooneyno in aan ka hadalno arrimo aan weli laga wada hadlin. Dal kasta oo danaynaya in uu arrimo gaar ah nala gorfeeyo waa in uu marka hore la sameeyo xiriir rasmi ah oo uu xafiis diblomaasiyadeed ka furto Somaliland.” “Arrinta ugu muhiimsan ee noo taalla waa in nala aqoonsado kaddib markaan adduunka tusno in aan nahay dal nabadda jecel, dimoqraadiyaddana ku dhaqma, islamarkaana xor ahaa muddo 33 sano ah.” “Suurta-galnimada hirgelinta qorshahan waa mid shaki badan ku jiro,” ayuu yiri Moustafa Ahmad oo ah cilmi-baare Geeska Afrika jooga. Wuxuu sheegay in hoggaanka Somaliland laga yaabo inay u qiimeeyaan qorshahan si waaqici ah, balse taageerada shacabka u hayo Falastiin ayaa sii adkaynaysa inuu meel maro. “Xitaa saaxiibbada ugu dhow Maraykanka, sida Masar, Jordan, iyo Sucuudiga ayaa diiday qorshayaal noocan ah,” ayuu raaciyay Moustafa. Dhinaca kale, Imaaraadka Carabta ayaa door muhiim ah ka ciyaari kara wadaxaajoodyada, iyadoo muddo dheer taageero u fidinaysay rabitaanka Somaliland ee aqoonsi caalami ah, islamarkaana xiriir fiican la leh Israel. Si kastaba, Imaaraadka ayaa taageeray qorshaha Masar ee dib-u-dhiska Gaza, kaas oo gabi ahaanba ka soo horjeeda qorshaha Trump ee ku saabsan rarista dadka Falastiin. Madaxweynaha Somaliland Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi (Cirro) ayaa beeniyay wararka sheegaya in wadahadallo rasmi ah socdaan, wuxuuna sheegay in dowladdiisu kaliya qiimeyn doonto haddii Maraykanku si rasmi ah usoo bandhigo qorshaha. Dhinaca Soomaaliya inteeda kale Dhinaca kale, Soomaaliya ayaa wajahaysa xiisad siyaasadeed oo gudaha ah. Magaalada Muqdisho ayaa wajahaysa khilaaf dastuuriga ah kadib markii Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud uu soo jeediyay wax-ka-beddel dastuurka dalka, taas oo keentay in Puntland ay la noqoto aqoonsiga dowladda federaalka ah, iyada oo ku dhawaaqday madaxbannaani aan rasmi ahayn. Go’aanka Puntland wuxuu sii kordhiyay kala-qaybsanaanta Soomaaliya. Al-Shabaab, oo xiriir la leh Al-Qaacida, ayaa ka faa’iideystay fursaddan waxayna kordhiyeen weerarrada dhiigga badan leh, sida weerarkii dhawaan ka dhacay hotel ku yaalla Beledweyne. Amniga Soomaaliya ayaa sii xumaaday iyadoo Maraykanku uu hakiyay taageeradii uu siin jiray dowladda dhexe. Waxaa sii kordhaya baaqyada Madaxweyne Xasan Sheekh loogu baaqayo inuu xilka ka dego. Iyadoo Maraykanku uu leeyahay awood siyaasadeed oo muuqata, ayaa haddana dowladda Soomaaliya waxay caddeysay mowqifkeeda ah in aysan marna oggolaan doonin qorshe ku saabsan raritaanka dadka Falastiin. Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya, Axmed Macallin Fiqi, ayaan xaqiijin ama beenin xiriirka Maraykanka iyo Israel, balse wuxuu caddeeyay mowqifka dowladda ee ah inaysan Soomaaliya marnaba oggolaan doonin in dhulkeeda loo isticmaalo raritaanka dad kale ama lagu wiiqo madax-bannaanida Falastiin. Muqdisho oo taageero xooggan u muujisay Falastiin ayaa taageertay go’aankii Jaamacadda Carabta ee lagu diiday qorshaha Trump. Sanadihii u dambeeyay Soomaaliya waxay xoojisay xiriirkeeda diblomaasiyadeed ee ay la leedahay dalalka Carabta iyo Turkiga. “Kooxaha xagjirka ah ee Soomaaliya ayaa mar walba isticmaalay arrinta Falastiin si ay u xoojiyaan mowqifkooda, iyagoo ka dhigaya arrin xiriir la leh midnimada Islaamka,” ayuu yiri cilmi-baare Moustafa Ahmad. Iyadoo qaybo badan oo Soomaaliya ka tirsan ay gacanta ugu jirto Al-Shabaab, taageerada shacabka Soomaaliyeed u hayo Falastiin-na ay aad u xoog badan tahay, dowladda Soomaaliya uma muuqato inay halis galin doonto xasilloonida yar ee ka hartay dalka.
-
Addis-Ababa (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya, Abiy Ahmed, ayaa sheegay in dalkiisu uusan dooneynin dagaal la xiriira helitaanka Badda Cas, xilli ay soo baxayaan walaacyo ku saabsan suurta-galnimada isku dhac militari oo dhex mara Itoobiya iyo Eritrea. “Itobiya ma lahan wax qorshe ah oo ay ula dagaallamayso Eritrea si ay u hesho marin badeed,” ayuu yiri Abiy Ahmed Khamiistii, sida lagu sheegay qoraal ay xafiiskiisu soo dhigay barta X (horey Twitter). Wuxuu intaas ku daray in helitaanka marin badeed uu yahay arrin istiraatiiji ah oo muhiim u ah Itoobiya, maadaama ay tahay dal aan bad lahayn, balse dowladdiisu ay door bidayso in arrintan lagu xalliyo wada-hadal iyo nabad. Walaaca laga qabo dagaal ayaa sii xoogeystay toddobaadyadii la soo dhaafay, kaddib markii Eritrea ay ku dhawaaqday abaabul ciidan oo qaran, sida laga soo xigtay hay’ad xuquuqda aadanaha u doodda. Dhanka kale, ilo diblomaasiyadeed iyo saraakiil la hadlay wakaaladda wararka ee Reuters ayaa sheegay in Itoobiya ay ciidamo u dirtay xadka ay la wadaagto Eritrea. Hindisaha uu Abiy ku doonayo in Itoobiya hesho marin badeed ayaa caro ka dhaliyay Eritrea, taasoo ku eedeysay Addis Ababa inay damacsan tahay la wareegidda dekedda Assab. Eritrea oo jawaabtay “Eritrea waxay aad ula yaaban tahay hamiga khaldan ee Itoobiya ee la xiriira raadinta marin badeed iyo saldhig ciidan – haddii ay ahaan lahayd wada-hadal ama xoog ciidan,” ayuu yiri wasiirka Warfaafinta Eritrea, Yemane Gebremeskel, Talaadadii, isaga oo soo xiganaya hadallo uu hore u jeediyay wasiirka arrimaha dibadda ee dalkiisa. Wuxuu ugu baaqay beesha caalamka in ay cadaadis saarto Itoobiya si ay u ixtiraamto madax-bannaanida iyo midnimada dhuleed ee deriskeeda. Sidoo kale, wuxuu waxba kama jiraan ku tilmaamay wararka sheegaya in Eritrea ay isku diyaarinayso dagaal ka dhan ah Itoobiya, isagoo eedeymahaas ku sifeeyay “been abuur.” Haddii mar kale dagaal dhex maro labadan ciidan oo ka mid ah kuwa ugu awoodda badan Afrika, waxa uu burburin doonaa heshiiskii taariikhiga ahaa ee keenay in Abiy ku guuleysto billadda Nabadda ee Nobel 2019. Sidoo kale, waxa uu horseedi karaa masiibo bini’aadannimo oo hor leh, iyadoo gobolka uu durba la daalaa dhacayo cawaaqibka dagaalka Suudaan. Intii lagu jiray dagaalkii sokeeye ee Itoobiya ee socday intii u dhaxaysay 2020-2022, ciidamada Eritrea ayaa xadka ka tallaabay si ay u garab istaagaan dowladda dhexe ee Itoobiya oo dagaal kula jirtay Jabhadda Xoreynta Shacabka Tigray (TPLF). Hase yeeshee, heshiiskii nabadeed ee lagu saxiixay Pretoria, Koonfur Afrika bishii Nofeembar 2022, ayaa abuuray xiisad cusub oo ka dhex dhalatay Itoobiya iyo Eritrea, maadaama Eritrea aysan qayb ka ahayn wada-hadalladii heshiiska. Xiisadda Tigray Tan iyo markaas, TPLF – oo gacanta ku haysa maamulka ku-meelgaarka ah ee Tigray, iyada oo ay oggolaatay dowladda federaalka Itoobiya – ayaa u kala jabay laba garab oo mid walba uu doonayo inuu xukumo gobolka. Maamulka Tigray ee hadda jira ayaa eedeyn u jeediyay garabka kale, iyagoo ku eedeeyay in ay la shaqeynayaan Eritrea. Dhanka kale, garabka mucaaradka ah ayaa dhaliilay hoggaanka maamulka Tigray ee hadda jooga, iyagoo ku eedeeyay in uusan difaacin danaha shacabka Tigray. Labada dhinacba way beeniyeen eedeymaha la isweydaarsaday. Abiy ayaa Khamiistii baarlamaanka Itoobiya u sheegay in muddada maamulka ku-meel-gaarka ah ee Tigray la kordhiyay hal sano oo dheeraad ah, iyada oo la sameeyay wax-ka-bedel aan la faahfaahin. Wuxuu se ka gaabsaday inuu caddeeyo in wax-ka-bedelkaasi uu ku jiro in hoggaan cusub loo magacaabo maamulka, taasoo ah arrin ay si weyn u dalbanayeen garabka mucaaradka. “Si waafaqsan heshiiskii Pretoria, maamulka ku-meelgaarka ah wuxuu sii jiri doonaa illaa doorashada guud ee soo socota,” ayuu yiri Abiy, isagoo ula jeeday doorashada lagu wado in Itoobiya ka dhacdo 2026.
-
Muqdisho (Caasimada Online) – Hay’adda Sirdoonka iyo Nabad-Sugidda Qaranka ee NISA ayaa sheegtay in howlgallo duqeyn ah oo ilaa lix gaaraya, oo ay ciidankeeda ka fuliyeen nawaaxiga deegaanka Sabiid iyo Caanoole ee gobolka Shabeellaha Hoose, lagu dilay 82 xubnood oo isugu jiray horjoogeyaal iyo maleeshiyaad ka tirsan Khawaarijta, halka 19 kalana dhaawac culus lagu gaarsiiyay duqeynta. Howlgalladan lagu naafeeyay argagixisada oo ilaa iyo xalay soo gaaray ayaa bilowday kadib markii Shabaab soo weerareen deegaankaas, halkaas oo ciidanka qaranka ay kula galeen mid kamid ah dagaaladii ugu qaraaraa. “Howlgalladan lagu naafeeyay argagixisada oo ilaa caawa soo gaaray ayaa yimid kaddib markii ciidanka Hay’adda Sirdoonka iyo Nabad-Sugidda Qaranka ee NISA heleen xogta koox Khawaarij ah oo isku dayay inay carqaladeeyaan amniga deegaanka Sabiid iyo Caanoole,” ayey tiri hay’addu. “Hay’adda NISA waxa ay markale dadka rayidka ah ku wargelineysaa inay ka fogaadaan goobaha ay ku dhuumaaleysanayaan Khawaariijta ee bartilmaameedka u ah Ciidanka Qaranka.” Duqeymahan ayaa imanaya xilli uu sii xoogeysanayo dagaalka lagu ciribtirayo kooxda, oo ka socda gobollada Shabeellooyinka, waxaana gobolka Shabeellaha Dhexe ku sugan madaxweyne Xasan Sheekh. Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa u kuur-galaya furimaha dagaalka iyo saldhigyada hoggaaminta howlgallada xoreynta dalka, isagoo halkaasi ka hagaya howlgallada ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab. Sidoo kale, madaxweynaha ayaa jiidda hore kulammo kula qaadanaya halyeeyada Ciidamada Qalabka Sida, madaxda iyo bulshada deegaanka, si loo sii ambaqaado guulaha wax-ku-oolka ah ee laga gaaray dagaalka argagixisada. Madaxweynaha ayaa bulshada ku dhaqan deegaannada Hirshabeelle ku bogaadiyey garab istaagga ay u muujiyeen ciidamada qaranka, isagoo xusay awoodda ay maanta u leeyihiin dhammeystirka howlgalka xoreynta deegaannada ay wali ku harsan yihiin argagixisada iyo dib-u-hagaajinta deegaannada laga xoreeyey cadowga, oo ay ka jirtay nolol adag iyo duruufo ba’an. Diyaaradaha ay dhawaan soo iibsatay dowladda Soomaaliya ayaa ka qeyb qaadanaya howlgallada dhanka saadka iyo taakuleynta ciidanka. Sidoo kale, odayaasha dhaqanka beelaha Mudullood ayaa ku biiray abaabulka dagaalka Khawaariijta, waxayna shalay ka baxeen magaalada Muqdisho, iyagoo gaaray deegaanada ay ugu horeyso degmada Cadale, oo abaabulka ugu culus uu ka socdo. Inkastoo ciidan iyo saraakiil qaali ah ay dowladda Soomaaliya uga dhinteen dagaalkii qaraaraa ee Sabiib iyo Caanoole, hadana kooxda Al-Shabaab ayaa lagu laayey halkaas, waxayna ciidamadu si geesinimo leh uga difaaceen deegaanka. Dalka oo dhan waxaa ka socda faltan dagaal kii ugu cuslaa, duqeymaha iyo dagaalka tooska ah waa joogto, waxaana weli gacan sareysa dowladda, markii laga reebo gobolka Shabeellaha Dhexe oo Shabaab ay soo galeen toddobaadyadii lasoo dhaafay.