-
Content Count
213,136 -
Joined
-
Last visited
-
Days Won
13
Content Type
Profiles
Forums
Calendar
Everything posted by Deeq A.
-
LONDON, United Kingdom (HOL) โ British police have launched a murder investigation after 26-year-old Marjama Osman, a Somali-British woman, was fatally stabbed in Croydon on Saturday morningโa killing that has reignited concern over rising knife violence affecting Somali youth in the UK. Source: Hiiraan Online
-
Fadhigii 22-aad ee Shirka Golaha Wasiirada Jammhuuriyadda Somaliland oo uu Shir-gudoominayey Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Cabdilaahi (Cirro), oo uu wehelinayey Madaxweyne ku-xigeenka JSL Mudane Maxamed Cali Aw Cabdi, ayaa maanta ka qabsoomay Qasriga Madaxtooyada Somaliland. Ajendaha lagaga wada hadlay Fadhigii 22-aad ee Shirka Golaha Wasiirada ayaa ka koobnaa saddex qodob: 1. Warbixinta Xaaladaha Amniga ee Dalka, 2. Warbixinta Xaaladda Dhaqaalaha Dalka, 3. Warbixinta Safarkii Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland ee Kenya. (๐) ๐๐๐ซ๐๐ข๐ฑ๐ข๐ง๐ญ๐ ๐๐๐๐ฅ๐๐๐๐ก๐ ๐๐ฆ๐ง๐ข๐ ๐: Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Gudaha iyo Amniga ayaa Golaha warbixin guud ka siiyeyXaaladda Amniga dalka, isaga oo holaha u sheegay in guud ahaanba Amniga dalku sugan yahay isla markaana aanay jirin wax shaqaaqooyin ah ama xiisad ah oo ka taagan dhammaan Gobollada dalka, marka laga reebo fal dambiyeedyada maalinlaha ah ee ka dhaca Bulshada iyo shilalka gaadiidka. (๐) ๐๐๐ซ๐๐ข๐ฑ๐ข๐ง๐ญ๐ ๐๐๐๐ฅ๐๐๐๐ ๐๐ก๐๐ช๐๐๐ฅ๐๐ก๐ ๐๐๐ฅ๐ค๐: Wasiirka Wasaaradda Maaliyada iyo Horumarinta Dhaqaalaha ayaa Golaha siiyey warbixin guud oo la xidhiidha xaaladaha dhaqaalaha dalka iyo hab-sami-u-socodka ururinta cashuuraha Berriga, gaar ahaan Cashuurta loo yaqaan GST. Wasiirku waxa uu sheegay in dhammaan Shirkadaha Isgaadhsiinta ee dalku laga bilaabo 01.07.2025 ay hirgelin doonaan in Cashuurta GTS-ta ee ku waajibtay ay si toos ah ugu dhacdo nidaamka Maaliyadda iyo Khasnadda dalka. Wasiirku waxa kale oo uu Golaha u sheegay in Guddida Horumarinta Dhaqaalaha Qaranka (Xubno Golaha Wasiirrada ah iyo Guddoomiyaha Baanka Somaliland) ay dhammaadka bisha 6-aad Golaha Wasiirrada u soo gudbin doonaan daraasaad aqooneed oo khuseeya hababka ugu habboon ee loo kobcin karo dhaqaalaha. (๐) ๐๐๐ซ๐๐ข๐ฑ๐ข๐ง๐ญ๐ ๐๐๐๐๐ซ๐ค๐ข๐ข ๐๐๐๐๐ฑ๐ฐ๐๐ฒ๐ง๐๐ก๐ ๐๐๐ฆ๐ก๐ฎ๐ฎ๐ซ๐ข๐ฒ๐๐๐๐ ๐๐จ๐ฆ๐๐ฅ๐ข๐ฅ๐๐ง๐ ๐๐๐ฅ๐ค๐ ๐๐๐ง๐ฒ๐: Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Cabdilaahi ayaa Golaha Wasiirrada warbixin ka siiyey Safarradkii uu ku tagay Wadanka Kenya. Madaxweynuhu waxa uu si guud uga xog-warramay waxyaabihii ugu muhiimsanaa ee ka soo baxay safarkii Nairobi, isaga oo ku nuux-nuuxsaday muhiimadda ay dal ahaan innoo leedahay xoojinta iyo tayeynta xidhiidhka iskaashi, ka dhaqaale iyo ka dublamaasiyadeed ee ay Somaliland la leedahay Waddama Gobolka. Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland waxa uu Golaha Wasiirrada u sheegay in muddadii ay isaga iyo weftigiisu ku sugnaayeen Kenya ay wax badani u dhaqaaqeen. Kenya waa dal laga hago siyaasadda iyo dhaqaalaha Gobolka Geeska Afrika. Madaxweynaha JSL waxa uu sheegay in uu kulan la yeeshay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Kenya Mudane William Ruto oo hoggaamiya Xukuumad wadaag ah. Sida oo kale, Madaxweynuhu waxa uu kulan la qaatay Siyaasiga Caanka ah ee reer Kenya Mudane Raila Odinga, maadaama uu xisbigiisu qayb ka yahay Xukuumadda wadaaga ah ee haatan ka talisa dalka Kenya. Sida oo kale, Madaxweynaha iyo wefgigiisu waxa ay kulan la qaateen Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Dalka Kenya Mudane Moses Wetangโula iyo Xildhibaanno iyaga oo kala hadlay arrimo badan oo mudnaan u leh Qaranka JSL. Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland waxa uu Golaha Wasiirrada u sheegay in safarkii Nairobi ay inooga soo kordheen saaxiibo door ah oo diyaar u ah in ay innagala shaqeeyaan qaddiyadda Somaliland. Guntii iyo gabagabadii, Golaha Wasiirradu waxa ay bogaadiyeen dedaalka uu Madaxweynuhu ugu jiro xoojinta iskaashiga Caalamiga ah ee Somaliland iyo kor u qaadidda mawqifkeeda istiraatijiyadeed ee gobolka. Booqashada Kenya waxa ay astaan โโu tahay tallaabooyinka muhiimka ah ee Somaliland ku raadinayso iskaashiga gobolka, kobaca dhaqaalaha, iyo aqoonsiga diblomaasiyadeed. ๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐๐ ๐๐ฎ๐ฌ๐๐๐ง ๐๐๐๐๐ง ๐๐ข๐ ๐ (๐๐๐ฒ๐ซ) ๐๐๐ก๐๐ฒ๐๐๐ง๐ค๐ ๐๐๐๐๐ฑ๐ฐ๐๐ฒ๐ง๐๐ก๐ ๐๐๐ฆ๐ก๐ฎ๐ฎ๐ซ๐ข๐ฒ๐๐๐๐ ๐๐จ๐ฆ๐๐ฅ๐ข๐ฅ๐๐ง๐ Qaran News
-
Guddoomiyaha Gobolka Karkaar, Cabdi Saciid Dheere ayaa si adag u difaacay eedayn loo soo jeediyay qoyska madaxweynaha Puntland oo ku saabsan in ay degaamaysteen dooxo daaqsimeed dhacda duleedka magaalada Qardho. Dad xoolo dhaqato ah ayaa dhawaan ku eedeeyay marwada madaxweynaha Puntland, Ijaabo Yuusuf Maxamuud in ay degaameysi ku samaysay dooxo daaqsimeed dhacda duleedka degmada Qardho, kaddib markii ay cagaf gelisay, oo ay dhigatay dhul ay leedahay oo aanay cid lale manaafacsan karin. Guddoomiyaha gobolka Karkaar oo maanta warbaahinta ka hadlayay ayaa sheegay in aysan jiri karin cid danbe oo ka hadli karta arrinta dooxada. Waxa uu sheegay meesha ay dhisatay marwada madaxweynuhu in aysan ahayn Dooxo, balse uu yahay xero kamid ah xeryaha laga dhistay duleedka magaalada Qardho. โHolwgal ballaaran baa dowladdu qaadi doontaa. Dhulkaan odeyna masuul kama ahan, cid damboo ka hadli karta ma jirto.โ ayuu yiri guddoomiyaha Karkaar oo u muuqday mid habjabaad u diraya dadka dhawaaan ka horyimid xirmaysiga lagu eedeeyay qoyska madaxweynaha dowladda Puntland. PUNTLAND POST The post Guddoomiyaha Gobolka Karkaar oo si adag uga difaacay eedeyn loo jeediyay Marwada Madaxweyne Deni appeared first on Puntland Post.
-
GENEVA, June 3 (Reuters) โ The number of people who have fled Sudan since the beginning of its civil war in 2023 has surpassed four million, U.N. refugee agency officials said on Tuesday, adding that many survivors faced inadequate shelter due to funding shortages. โNow in its third year, the 4 million people is a devastating milestone in what is the worldโs most damaging displacement crisis at the moment,โ U.N. refugee agency spokesperson Eujin Byun told a Geneva press briefing. If the conflict continues in Sudan, thousands more people, we expect thousands more people will continue to flee, putting regional and global stability at stake,โ she said. Sudan, which erupted in violence in April 2023, shares borders with seven countries: Chad, South Sudan, Egypt, Eritrea, Ethiopia, Central African Republic and Libya. More than 800,000 of the refugees have arrived in Chad, where their shelter conditions are dire due to funding shortages, with only 14% of funding appeals met, UNHCRโs Dossou Patrice Ahouansou told the same briefing. My News More than 4 million refugees have fled Sudan civil war, UN says By Emma Farge June 3, 20251:28 PM GMT+3Updated 2 hours ago Fleeing Sudanese seek refuge in Chad A Sudanese woman, who fled the conflict in Geneina in Sudanโs Darfur region, talks to her relative through a fence next to makeshift shelters, in Adre, Chad August 5, 2023. REUTERS/Zohraโฆ Purchase Licensing Rights, opens new tab Read more Summary UN refugee agencies warns of impact for stability Refugees survive violence, humiliation during escape Only 14% of funding needs met in neighbouring Chad GENEVA, June 3 (Reuters) โ The number of people who have fled Sudan since the beginning of its civil war in 2023 has surpassed four million, U.N. refugee agency officials said on Tuesday, adding that many survivors faced inadequate shelter due to funding shortages. โNow in its third year, the 4 million people is a devastating milestone in what is the worldโs most damaging displacement crisis at the moment,โ U.N. refugee agency spokesperson Eujin Byun told a Geneva press briefing. The Reuters Tariff Watch newsletter is your daily guide to the latest global trade and tariff news. Sign up here. โIf the conflict continues in Sudan, thousands more people, we expect thousands more people will continue to flee, putting regional and global stability at stake,โ she said. Sudan, which erupted in violence in April 2023, shares borders with seven countries: Chad, South Sudan, Egypt, Eritrea, Ethiopia, Central African Republic and Libya. More than 800,000 of the refugees have arrived in Chad, where their shelter conditions are dire due to funding shortages, with only 14% of funding appeals met, UNHCRโs Dossou Patrice Ahouansou told the same briefing. Advertisement ยท Scroll to continue Report This Ad โThis is an unprecedented crisis that we are facing. This is a crisis of humanity. This is a crisis of โฆ protection based on the violence that refugees are reporting,โ he said. Many of those fleeing reported surviving terror and violence, he added, describing meeting a seven-year-old girl in Chad who was hurt in an attack on her home in Sudanโs Zamzam displacement camp that killed her father and two brothers and had to have her leg amputated during her escape. Her mother had been killed in an earlier attack, he said. Other refugees told stories of armed groups taking their horses and donkeys and forcing adults to draw their own family members by cart as they fled, he said. Qaran News
-
Cameroon is now the worldโs most neglected displacement crisis. The report argues that displacement isnโt a distant crisis; itโs a shared responsibility which cannot be ignored and calls for a reversal of brutal aid cuts which are costing more lives by the day. We have spokespeople available for interview around the globe as well as photos and b-roll available for use. Please get in touch if you would like to arrange an interview. Best regards, Jess Cameroon: the worldโs most neglected displacement crisis Cameroon is now the worldโs most neglected displacement crisis, according to a new report from the Norwegian Refugee Council (NRC). Decision makers must recognise that displacement isnโt a distant crisis; itโs a shared responsibility which cannot be ignored. The annual list of neglected displacement crises is based on three criteria: lack of humanitarian funding, lack of media attention, and a lack of effective political engagement to end conflict and improve conditions for displaced people. The crisis in Ethiopia ranks second, its highest-ever placement on the list, while Mozambique, in third, features for the first time. Burkina Faso, which topped the list for the previous two years, ranks fourth. The Democratic Republic of Congo features eighth after ranking in the top three since this reportโs inception. These shifts do not reflect meaningful improvements but instead they highlight a harsh reality: nearly all protracted humanitarian crises are now being neglected. โInternational solidarity is being overtaken by increasingly introverted and nationalistic policies in previously generous donor nations. This is deepening the neglect of people affected by crisis and displacement at a time when a record number of people have been forced from their homes. Across Europe, the United States and elsewhere we have seen donors turn their backs on people in their hour of need,โ said Jan Egeland, Secretary General of NRC. โIt is critical that we do not accept donorsโ abandonment of aid as a foregone conclusion. Displacement isnโt a distant crisis: itโs a shared responsibility. We must stand up and demand a reversal of brutal aid cuts which are costing more lives by the day.โ The shortfall between what was required to meet humanitarian needs in 2024 and what was delivered was a staggering USD 25 billion, meaning over half of all needs went unmet. This figure is large but also roughly one per cent of what the world spent on defence in 2024. โAdequate funding is essential. But funding alone cannot halt the suffering. Without effective conflict resolution, disaster prevention and diplomatic engagement, these protracted crises will go on and on. More people will be displaced, and more lives will be shattered,โ said Egeland. Cameroon has repeatedly featured high on this list and continues to grapple with three distinct and protracted crises that have displaced hundreds of thousands. It is a case study in global neglect: little diplomacy, underfunded and under-reported. The displacement crisis in the country was seldom mentioned in most media outlets around the world, leaving the realities for displaced and conflict-affected people invisible to many. โLife is very difficult at times, and we get by with a little farming and working in small businesses to try and find enough to eat. We worry about the future of our children. They need to go to school. We have been forgotten here in Cameroon and itโs very difficult for us to even think about the future of our families,โ said Djeinabou, 32, a refugee from the Central African Republic living in Cameroon. โThe world cannot plead ignorance when it comes to overlooking crises that feature in this report. Each year we warn that things will get worse, and each year that warning becomes a reality. This year I fear that more than ever. With aid budgets being slashed it is down to each and every one of us to stand up and tell global, regional and national politicians to change course, that we will not stand by and let those forced to flee be left behind. What we do this year will be remembered,โ said Egeland. Facts and figures: Each year, the Norwegian Refugee Council (NRC) publishes a list of the ten most neglected displacement crises in the world. The purpose is to focus on the plight of people whose suffering rarely makes international headlines, who receive no or inadequate assistance, and who rarely become the centre of attention for international diplomacy efforts.โฏThe report is available here. The neglected displacement crises list for 2024 analyses 34 displacement crises based on three criteria: lack of funding, lack of media attention, and lack of effective international political and diplomatic initiatives. Full details of the methodology can be found here. The full list in order this year is: Cameroon, Ethiopia, Mozambique, Burkina Faso, Mali, Uganda, Iran, Democratic Republic of Congo, Honduras, and lastly Somalia. Cameroon ranked 2nd in 2023, 7th in 2022, 3rd in 2021, 2nd in 2020 and topped the list in 2019 and 2018. Ethiopia last featured on the list in 2021 when it ranked 10th. Mozambique appears on this list for the first time. Burkina Faso has appeared on this list for the previous six years. It ranked 1st in 2023 and 2022, 2nd in 2021, 7th in 2020, and 3rd in 2019. DR Congo topped the list three times (2021, 2020 and 2017). It ranked 2nd on the list in 2022, 2019, 2018 and 2016. It ranked 3rd in 2023. The 2024 humanitarian response plan for Cameroon was 45% funded with USD 168.2 million of the USD 371 million required meaning the funding gap was USD 202.8m [data pulled March 2025] (OCHA). Globally in 2024, USD 24.2 billion in funding was received against a total of USD 49.5 billion in requirements. This left a global funding gap of USD 25.3 billion (51.1%) [data pulled March 2025] (OCHA). Total military spending for 2024 was USD 2.46 trillion โ equal to USD 6.74 billion per day. With the global humanitarian funding gap at USD 25.29 billion, this is equal to 3.7 days, or 1.03%, of global miliary spending in 2024 (IISS). The displacement crisis in Cameroon was mentioned in 28,800 articles in English, Spanish, French and Arabic in 2024. This is 15 times fewer than the crisis in Ukraine which was mentioned in 451,000 articles (Meltwater). Many major donors are cutting foreign aid budgets, which include both humanitarian and development funding. In January, the United States (US) suspended ongoing aid projects to conduct a foreign assistance review, forcing the majority of US-funded humanitarian work to be put on hold or, eventually, to cease (Devex). In February, the United Kingdom announced it would be cutting Overseas Development Assistance (ODA) from 0.5% to 0.3% of Gross National Income (UK Government). In February, the Dutch government also announced a EUR 2.4 billion cut in development aid from 2027 (Government of the Netherlands). The French government announced it would reduce public development assistance by more than EUR 2 billion โ close to 40% of its annual funding (RFI). Swiss, Swedish, German and Belgian governments have also announced cuts in aid assistance budgets (Devex, Devex, SwissInfo, Development Today). Qaran News
-
Mogadishu (HOL) โ In a modest classroom on the edge of Baidoa, 13-year-old Ifrah Mohamed stands confidently before the chalkboard, solving math problems with ease. Her transformation from a struggling student to a budding mentor is one example of how tailored instruction is reshaping education for displaced children across Somalia. Source: Hiiraan Online
-
In ka badan 30 xubnood oo ka tirsan mileeshiyaadka Daacish ayaa lagu dilay weerar cir iyo dhul ah oo ay maanta ciidamada difaaca Puntland ka fuliyeen inta u dhexaysa Miraale iyo Baalade. Cutubyo gaashaaman oo kamid ah ciidamada difaaca Puntland, oo ay weheliyaan diyaaradaha dagaalka ee qumaatiga u kaca ayaa maanta godadka ugu daatay haraadigii firxadka Daacish, waxaana ay halkaasi ku dileen in ka badan 30 dagaallame oo ka tirsan kooxdaasi. Saraakiisha ciidamada ayaa isu ururiyay meydadka argagixisadii saaka lagu laayay hawlgalkan, waxaana la filayaa in saacadaha soo socda ciidamadu soo bandhigaan meydadka kooxda iyo hubkii laga furtay, sidaan ka soo xigannay sarkaal ku sugan furinta hore ee Miraale. โSaaka subaxnimadii hore ayay ciidanku godadka ugu daateen haraadigii Daacish ee ka firxaday Miraale, waxaan ku qaadnay weerar cir iyo dhul ah, oo ay is barbar socdeen duqeynta cirka iyo dagaalka dhulka, taasi oo keentay in aysan wax naf leh ka baxsan intii meeshaasi joogtay.โ โilaa iyo hadda waxaan ururinay meydadka ilaa 30 xubnood oo kamid ahaa haraadigii Daacish ee saaka ciidanku laayay, waxaana soo bandhigi doonaa saacadaha soo socda oo aad indhihiina ku arki doontaan insha Allahโ ayuu yiri sarkaal ku sugan jiidda Miraale oo aan warkan ka xigannay. PUNTLAND POST The post Ciidamada Puntland oo maanta weerar qorshaysan ku dilay in ka badan 30 xubnood oo Daacish ah appeared first on Puntland Post.
-
Hawlgalka Taageerada iyo Xasilinta Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM) wuxuu xaqiijiyay in ciidamada Burundi ee ku sugnaa saldhigga hore ee Xawaadley, waqooyi-bari ee caasimadda Muqdisho, laga daadgureeyay kadib fatahaado baโan oo ka dhacay deegaankaas. Daadgureynta oo dhacday Isniintii ayaa wajahday caqabado farsamo, iyadoo mid ka mid ah helikobtarrada ay cilad farsamo la kulantay. Si kastaba ha ahaatee, duuliyeyaasha ayaa si xirfad iyo taxaddar leh diyaarada u dejiyay si nabad ah. Dhammaan ciidamada iyo shaqaalaha kale ee la socday waxaa si nabad ah loogu wareejiyay saldhig milatari oo u dhow Xawaadley. Hawlgalka AUSSOM wuxuu ammaan u jeediyay ciidamada Burundi dadaalkooda iyo feejignaantooda, taasoo sahashay in hawlgalku u qabsoomo si habsami leh. Sida uu sheegay Kareem Adebayo, wakiilka ku meel gaarka ah ee Guddoomiyaha Guddiga Midowga Afrika u qaabilsan Soomaaliya: โWaxaan bogaadinaynaa falcelinta degdegga ah ee ciidamada AUSSOM ee Burundi intii uu socday hawlgalkan khatarta lahaa, waxaana mar kale xaqiijinaynaa taageeradayada shacabka iyo Dowladda Federaalka ee Soomaaliya si loo yareeyo saameynta fatahaadaha.โ Si kastaba ha ahaatee, isla maalintaas oo ay ciidamada Burundi ka baxeen deegaanka, wararka laga helay dadka deegaanka ayaa sheegay in dagaalyahanno ka tirsan kooxda Al-Shabaab ay gudaha u galeen tuulada Xawaadley. Tuuladan oo leh buundo istiraatiiji ah oo xiriirisa waqooyiga iyo koonfurta dalka, ayaa hadda u muuqata mid si buuxda gacanta ugu gashay kooxda Al-Shabaab. Source: goobjoog.com
-
Booliiska Magaalada London ee dalka Ingiriiska ayaa faahfaahin ka bixiyay kiiska haweeney Soomaali ah oo lagu dilay toorrey, ayadoo falkaasi uu ka dhacday xaafadda Croydon. Gabadhan oo lagu magacaabi jirey Maryama Osman, daโdeeduna ahayd 26 jir ayay Booliisku sheegeen in 31-kii May, lagu weeraray toorrey, ka dibna ay geeriyootay. Qeybta dembiyada culus ee booliiska Ingiriiska ayaa sheegay inay weli wadaan baaritaanno dheeri ah, ayagoo xaqiijiyay in goobta uu falku ka dhacay laga soo qabtay nin 33 jir oo ku luglahaanshaha dhacdadan la xariirinayo. Sidoo kale booliisku waxay 1-dii bishan June xireen nin kale oo 32 jir ah, kaas oo asagana loo haysta falkaas, waxaana Labada ninba hadda lagu sii daayay dammaanad ay dibedda ku joogi karaan inta uu socdo baaritaanku. Dhallinyarada Soomaaliyeed ee toorreyda lagu dilayo ayaa ku soo badanayay dalka Ingiriiska muddooyinkii la soo dhaafay, ayadoo waalidiinta iyo bulshada halkaas ku nooli ay arrintaas walaac xoogan ka muujinayeen. Source: goobjoog.com
-
Dowladda Mareykanka ayaa xalay weerar ku qaaday godad dhaca togga Baalade, oo ay ku dhuumanayeen firxadkii Daacish, kuwaasi oo ay ku jiraan xubno sare oo la raadinayay. Diyaaradaha dagaalka Mareykanka oo hawlgalkan fuliyay ayaa duqeymo xoog badan ku garaacay afar goobood oo dhaca afka togga Baalade, halkaasi oo ay u baxsadeen firxadkii laga saaray Miraale, islamarkaana la rumaysan yahay in ay horay u joogeen xubno sare oo kamid ah kooxdaasi. Jug culus oo is daba joog ah iyo iftiin sida hillaacii uga baxay dhinaca togga Baalade ayay xalay soo sheegeen saraakiisha ciidamada difaaca Puntland ee ku sugan Taliska Miraale, kaddib markii Mareykanku duqeyn xooggan ku garaacay godadkii ay ku dhuumanayeen xubno sare oo kamid ah argagixisada. Xafiiska Warbaahinta u qaabilsan Hawlgalka Calmiskaad ee Puntland oo war kooban soo saaray ayaa sidoo kale xaqiijiyay duqeymaha Mareykanku xalay ka fuliyay togga Baalade, waxaana uu sheegay in lagu beegsaday godadkii ay ku dhuumanayeen firxadkii mileeshiyaadka Daacish. โSaaxiibada Dowladda Puntland ee Maraykanka ayaa duqeeyay 4 meelood oo ku yaalla inta u dhexeysa Togagga Baalade iyo Miiraale, waxaa la beegsaday firxadkii Argagixisada oo sii gelaya Godad ay ku dhuumanayeenโ ayuu warkiisa ku sheegay Xafiiska Warbaahinta u qaabilsan Hawlgalka Calmiskaad ee Puntland. PUNTLAND POST The post Puntland: Dowladda Mareykanka oo xalay weerar ku qaaday godad ay ku dhuumanayeen xubno sare oo Daacish ah appeared first on Puntland Post.
-
Magaalada Nairobi ee caasimadda dalka Kenya, waxay dhawr iyo tobankii sano ee la soo dhaafay noqotay gabbaad muhiim ah oo ay siyaasiyiinta mucaaradka Soomaaliya shirarkooda, dhaqdhaqaaqyadooda siyaasadeed iyo is baheysiyadooda ka abaabulaan. Sidoo kale dhinacyada is diidan ama horay xurguftu uga dhexaysay ayay u noqatay madal ay ku wada hadlaan, islamarkaana dib ugu qaabeeyaan xariirkooda iyo sida ay dan wadaag cusub u noqan karaan. Haddaba arrintan ayaa loo arkaa inay sababeen dhawr qodob oo kamid ah duruufaha xilligan ay Soomaaliya wajahayso, kuwaas oo kala ah: 1. Ammaanka Soomaaliya weli waxay la tacaaleysaa amni xumo ay sabab u yihiin kooxaha hubeysan sida Al-Shabaab iyo loollanka siyaasadeed ee gudaha, Siyaasiyiinta mucaaradka ah, gaar ahaan marka ay dowladda talada haysa ka hortagto dhaqdhaqaaqyadooda ama ay cadaadis kala kulmayaan ayayna Nairobi u arkaan meel ammaan ah oo ay howlahooda ku fushan karaan. 2. Xorriyadda hadalka iyo shirarka siyaasadeed: Nairobi waxay siyaasiyiinta mucaaradka ahi ku dareemayaan xorriyad dheeraad ah oo ay ku abaabulaan shirar, warbaahin kula hadlaan, ama kulamo qabsadaan, ayagoo aan wajahayn wax cadaadis ah. 3. La wajiilaynta Kenya Dowladda Kenya waxay mararka qaar dowlad goboleedyada iyo Soomaaliland ula dhaqantaa sida dalal madax-bannaan, ayadoo xariirro gaar ah la yeelata, heshiisyo kala duwanna la gasha, taas oo keentay in siyaasiyiinta qaarkood ay Kenya u arkaan dal ay saaxiibnimo gaar ahi kala dhexayso oo danohooda laba geesoodka ay ka wada shaqayn karaan. 4. Meel dhexe u ah danaha caalamiga ah: Nairobi waxay xarun u tahay hayโado badan oo caalami ah, sida Qaramada Midoobay, Midowga Yurub, iyo ururro kale oo deeq bixiyaal ah, Tanina waxay u sahashaa siyaasiyiinta mucaaradka inay helaan dhagaystayaal caalami ah si ay u gudbiyaan cabashooyinkooda ama taageero uga helaan beesha caalamka. 5. Qabyaalad iyo is aamin laโaan gudaha Soomaaliya: Siyaasadda Soomaaliya waxaa si weyn u saameeya qabyaalad iyo loollan beeleed, Marka siyaasiyiin gaar ah dareemaan in aysan dalka gudihiisa ka helayn garab ama fursad cadaalad ah, waxay doortaan inay dibadda kaga sii wataan dhaq-dhaqaaqooda siyaasadeed. Haddaba Nairobi waxay noqotay meel ay ku kulmaan siyaasiyiinta mucaaradka Soomaaliyeed maadaama ay ka helayaan amniga, xorriyadda, fursado caalami ah, iyo xiriirro bulsho iyo dhaqaale oo sahla in mucaaradku si xor ah isu abaabulaan, balse tani dhanka kale waxay sawir fool xun ka bixinaysaa dowladnimada Soomaaliya, ayadoo xoojinaysa faragelinta shisheeye oo ka mid ah waxyaabaha uu dalku ka dhis laโyahay. Source: goobjoog.com
-
Cataash oo urur siyaasadeedkiisii Waaberi uga ololaynaya Caynaba 2022kii. Laascaanood ( Faallo) โ Cabdirisaaq Ibraahim (oo loo yaqaanno Cataash) ayaa toddobaadkan bixiyay waraysi uu ku difaacay kaalintiisii siyaasadeed markuu ka tirsanaa maamulka Somaliland oo ka horjeeda qarannimada Soomaaliya. Cataash waraysiga uu bixiyay wuu dheer yahay hase ahaatee dhowr arrimmood oo uu ka hadlay ayaa mudan in la dul istaago. Kaalintiisii Siyaasadda ee maamulka goosasho-doonka ee Somaliland Cataash wuxuu sheegay inuu siyaasadda ku jiray isaga oo leh wax uu ku tilmaamay โfalsafadโ dhaafsiisan โmushaar la qaatoโ. Markii la suโaalay sababta uu maamul dadkiisu aysan taageersanayn ugu biiray, Cataash wuxuu ku jawaabay: โDadkaygu ma mideysnayn.โ Wariyuhu ma suโaalin sababta uu Cataash ugu arkayay maamulka aamminsan kala goynta Soomaaliya, ahaana maamul dhibaato ku hayay dadka Sool (dil iyo xarig), mid dadkiisa meteli kara. Cataash dano ganacsi ayuu ku lahaa Hargeysa. Waddada uu danahaas ganacsiga u maray waxay ahayd xil wasiirnimo muddo kooban, iyo kaddib in loo dhoodhoobay urur siyaasadeed la odhan jiray Waaberi. Cataash wuxuu sheegay in ka badan 140 qof lagu dilay Laascaanood, hase haatee ay taasi horseedday in dagaal uu dhaco kaddibna uu maamul la aqoonsan yahay dhismo (maamulka Sool, Sanaag, Cayn, iyo Khaatumo.) Intii maamulka Somaliland uu ka talinayay Laascaanood wuxuu ku tiirsanaa caaglayaashii uu hoggaamin jiray Mahad Cambaashe oo dambiyo badan galay. Cataash iyo Cabdirisaaq Khaliif, oo ahaa afhayeenka baarlamaanka maamulka Somaliland, waxay ka mid ahaayeen raggii difaaci jiray siyaasaddii maamulka Somaliland uu sanadkii 2021kii dad Soomaaliyeed si qasab ah uga barakiciyay Laascaanood iyo dagaalkii maamulka Somaliland 2012kii ku qaaday Kalshaale. Cataash, Xaglatoosiye iyo Cabdirissaq Khaliif waxay ahaayeen dadka loo yiqiin horgalayaal, inkastoo ay kala xilal duwanaayeen oo siyaasadda goosasho-doonka ku kala biireen muddooyin kala duduwan. Cataash wuxuu iskaga baxay siyaasadda goosasho-doonka Febraayo 2023kii intii uu socday dagaalkii Laascaanood; Xaglatoosiye iyo Cabdirisaaq Khaliid, sidoo kale. Midnimada Soomaaliya Cataash wuxuu ku dooday in dadka maamulka Sool, Sanaag, Cayn iyo Khaatumo ay ku khasaareen inay difaacaan midnimada Soomaaliya. Sababta maamulka goosasho-doonka ee Somaliland u duqaynayay Laascaaood 2023kii oo u laayay in ka badan 800 oo qof una dhaawacay ku dhowaad 3000 oo qof waa Muuse Biixi oo ku doodayay in Laascaanood aysan ka mid ahayn Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya. Cataash si dadban ayuu difaacay mabdaโa Muuse Biixi ku duqeeyay Laascaanood 2023kii. Cataash wuxuu meel kaga dhacay jamaahiirtii u dhimatay halganka iyo jamaahiirtii dhaawacu soo gaaray, dadkii barakacay iyo dadkii ku hanti beelay duqeyntii ciidammadii goosasho-doonku u geysteen Laascaanood. Sida Wadahadal u dhexmari karo maamulka SSCK iyo maamulka Somaliland Cataash wuxuu is weyddiiyay haddii lala hadlayo maamulka goosasho-doonka ee Somaliland si colaadda loo soo afjaro, ma waxaa lagula hadlayaa magaca maamulkii Khaatumo oo 2017kii heshiiska la galay AUN Silaanyo, mise magaca maamulka hadda jira ee SSCK? Waxaa xusid mudan in โmaamulkii Khaatumoโ uu hoggaaminayay AUN Cali Khaliif Galaydh uu taageeray in la weeraro Puntland 2018kii dagaalkii Tukaraq, mana ahayn maamul dadka SSCK metelayay. Sanadkii 2018kii kulan dhexmaray Galaydh iyo Muuse Biixi wuxuu ku dhammaaday fashil kaddib markii Biixi ku dooday in Galaydh uusan metelin dadka Khaatumo iyo inuu si shaqsi ah heshiis ula galay xukuumaddii Siilaanyo 2017kii. Kulankaas kaddib Galadyh wuxuu u leexday wax loo bixiyay tabliiq siyaasadeed, oo isaga iyo Axmed Ismaaciil Samatar ay ku booqan jireen Boorame iyo Burco si ay uga qeybgalaan doodo siyaasadeed. Hanka siyaasadeed ee horgale Cataash wuxuu miiska soo saary dhibaato haysata maamulka SSCK oo ah: sida loola dhaqmayo horgalayaasha leh han siyaasadeed si ay ugu soo biiraan mamaulka SSCK. Dadkii ehelada ku waayay dagaalkii Laascaanood iyo dadkii dhibaatadu soo gaaray intii taliskii caagle sare Mahad Canbaashe ka amar-ku-taaglaynay Laascaanood waxay aamminsan yihiin in horgale uusan marnaba kaalin siyaasadeed ku yeelanin maamulka SSCK. Cataash waa siyaasi qarinaya gaboodfalka maamulka goosasho-doonku kula kacay dadka SSCK maadaama uu Cataash ku dooday in ay khasaare tahay in dadka SSCK u dhinteen midnimada Soomaaliya. Ilaalinta midnimada Soomaaliya waxaa looga soo gurmaday Caluula ilaa Gaalkacyo. Dadku waxay kale oo difaacayeen sharaftooda iyo xaqooda siyasadeed ku salaysan Soomaaliya midaysan siyaasad iyo dhul ahaan. Waraysiga uu bixiyay Cataash waa mid dadka baray wejiga dhabta ah ee horgale han siyaasadeed iyo dano ganacsi weli leh. ยฉ Siciid M. Sheekh Cali The post Cabdirisaaq Cataash: โWaa khasaare in Reer SSCK u dhintaan qarannimada Soomaaliyaโ appeared first on Puntland Post.
-
Al-Shabaab ayaa la wareegay tuulada muhiimka ah ee Xawaadley oo ku taalla gobolka Shabeellaha Dhexe, qiyaastii 50 kiiloomitir waqooyi ka xigta magaalada Muqdisho. Tuuladan ayaa ah meel istiraatiiji ah maadaama ay ku taallo buundo muhiim ah oo xiriirisa Jowhar iyo Balcad gaar ahaan isu socodka ganacsiga, dadka safarka ah, iyo ciidamada dowladda. Sida ay sheegeen dadka deegaanka, dagaalyahannada Al-Shabaab ayaa bilaabay in muddo saddex maalmood ah ay si ula kac ah u fatahinaayeen Wabiga Shabeelle ee Xawaadley, iyaga oo biyaha ka sii daayay kaydka weyn ee Balcad. Fatahaaddaasi ayaa burburisay difaacyadii ciidanka Burundi iyo maleeshiyaadkii deegaanka, kuwaasoo ugu dambeyn lagu qasbay inay halkaas isaga baxaan. Wararka la helayo waxay sheegayaan in maanta la arkay dagaalyahanno ka tirsan Al-Shabaab oo dhex socda gudaha Xawaadley, taasoo muujinaysa in kooxdaasi hadda gacanta ku hayso buundadii muhiimka ahayd. Ma jirto wax hadal ah oo kasoo baxay saraakiisha dowladda ama ciidamada Midowga Afrika ee ATMIS, balse xaaladda ayaa weli ah mid cakiran oo laga cabsi qabo in ay sababto dhibaatooyin hor leh. La wareegidda Al-Shabaab ee Xawaadley waxay halis gelinaysaa amniga guud ee gobolka, waxayna si gaar ah u saameyn kartaa isu socodka gaadiidka, dhaqaalaha, iyo howlgallada militari ee dowladda. Source: goobjoog.com
-
Madaxweynaha Siciid Deni oo ku sugan Nairobi ayaa ku wajahan magaalada Boosaaso, waxaana laga sugaya in uu ku dhawaaqo in wejigii saddexaad ee hawlgalka Calmiskaad uu si guul ah ku soo dhammaaday. Imaatinkiisa Boosaaso ayaa ku soo aaday, iyadoo Sabtidii todobaadkan Ciidamada difaaca Puntland ku guulaysteen in ay si buuxda argagixisada Daacish uga sifeeyaan togga Miraale, halkaasi oo uu ku eka wejiga saddexaad ee hawlgalka Calmiskaad. Hawlgalka Calmiskaad ee ciribtirka Daacish oo bilowday horraantii sannadkan 2025 ayaa loo qorsheeyay in uu socdo mudda sannad iyo lix bilood ah, waxaase ilo wareedyo amni oo ka tirsan Puntland tilmaamayaan in uu ka soo gaabtay wakhtigii hore loo qiyaasay. PUNTLAND POST The post Madaxweynaha Puntland oo ku sii jeeda Boosaaso kaddib Safarkiisi Kenya iyo Imaaraatiga Carbeed appeared first on Puntland Post.
-
Hoggaamiyeyaasha Mucaaradka Soomaaliya oo maalmahan dhaqdhaaqyo siyaasadeed ka wada magaalada Muqdisho ayaa kulan muhiim ah la yeeshay wakiillada beesha caalamka ee ka howlgala dalka. Kulankan ayaa diiradda lagu saaray xaaladda siyaasadeed ee dalka, gaar ahaan arrimaha la xiriira doorashooyinka iyo hannaan siyaasadeed oo mideysan. Kulanka maanta ayaa daba socday shirweynihii dhawaan ay Madasha mucaaradka Soomaaliya ku qabatay caasimadda, kaasi oo ay qeybaha kala duwan ee bulshada la yeesheen talo-wadaag qaran, islamarkaana kasoo saareen war-murtiyeed xambaarsan aragti guud oo ku aaddan xalka siyaasadeed ee dalka. Intii uu socday kulanka, waxaa si qoto dheer looga wada-hadlay sidii dalka loogu hirgelin lahaa doorasho hufan, xor iyo xalaal ah, oo lagu wada heshiisan yahay, una dhacda waqtigeeda. Hoggaamiyeyaasha mucaaradka ayaa hoosta ka xarriiqay muhiimadda ay leedahay in la helo hannaan siyaasadeed oo loo dhan yahay, si looga fogaado qalalaaso siyaasadeed iyo jahwareer sharciyeed. Kulankan ayaa loo arkaa mid dhabbaha u xaaraya wada-shaqeyn dhexmarta mucaaradka iyo beesha caalamka, si loo helo xal waara oo ku saleysan wadatashi, wadajir iyo danta guud ee ummadda Soomaaliyeed. Source: goobjoog.com
-
Raโiisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa kulan muhiim ah la yeeshay Madaxweynaha Jamhuuriyadda aan walaalaha nahay ee Jabuuti Mudane Ismaaciil Cumar Geelle. Raโiisul Wasaaraha iyo Madaxweynaha, ayaa ka wada hadlay xiriirka ka dhaxeeya Soomaaliya iyo Jabuuti, arrimaha amniga, siyaasadda, dhaqaalaha xaaladda gobolka iyo sidii loo sii xoojin lahaa iskaashiga iyo walaalnimada labada shacab. Raโiisul Wasaare Xamsa, ayaa sheegay in Xukuumadda DanQaran ay xaqiijisay muddadii ay shaqaynaysay guulo wax ku ool ah oo la xiriira dhinacyada horumarinta, amniga, dhaqaalaha, siyaasadda iyo dowlad-dhiska dalka, isaga oo hoosta ka xarriiqay in guulahaasi lagu gaaray iskaashiga iyo wada-shaqeynta heyโadaha kala duwan ee dowladda. Sidoo kale, Raโiisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre, ayaa uga mahadceliyey dowladda iyo shacabka Jabuuti sida walaalnimada ah ee ay u garab taagan yihiin dalkeenna, waxa uuna adkeeyey muhiimadda iskaashiga istaraatiijiga ah ee Soomaaliya iyo Jabuuti. isaga oo ku amaanay doorka muhiimka ah ee Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle, ku leeyahay nabad iyo isku soo dhawaynta gobolka gaar ahaan ummadd Soomaaliyeed meel kasta oo ay joogaan. Dhankiisa, Madaxweynaha Jamhuuriyadda Jabuuti Mudane Ismaaciil Cumar Geelle, ayaa tilmaamay in dowladda iyo shacabka Jabuuti ay sii wadayaan taageerada iyo garab istaagga dowladnimada Soomaaliya, isaga oo soo bandhigay dadaalka ay ku bixinayaan nabadda, amniga iyo xasilloonida dalka. Source: goobjoog.com
-
Firxadkii Mileeshiyaadkii Daacish oo ku kala lumay hawlgalkii u danbeeyay ee Miraale ayaa bilaabay in ay si habqan ah isu soo dhiibaan, sida laga soo xigtay dowladda Puntland. Afar xubnood oo ka tirsanaa mileeshiyaadka Daacish, islamarkaana dhammaantood Soomaali ah ayaa iska dhiibay degaanka Timirshe oo hoostaga degmada Isku-shuban ee gobolka Bari, sida laga soo xigtay Af-hayeenka hawlgalka Calmiskaad ee ciidamada difaaca Puntland S/guuto Maxamuud Maxamed Axmed (Faadhigo). โAfar nin oo Soomaali ah oo Daacish ka tirsanaa baa shalay isa soo dhiibay, waxay iska soo dhiibeen degaanka Timirshe oo uu joogo wasiirkii Amniga Puntland Xaaji Bakiin, waxaana loo soo gudbin doonaa magaalada Boosaasoโ ayuu yiri Af-hayeenka hawlgalka Calmiskaad ee ciidamada difaaca Puntland S/guuto Maxamuud Faadhigo oo wareysi bixiyay. โGoortay arkeen in Daacish iska geb-gabowday oo jabeen, waxay dan bideen in ay isa soo dhiibaan, maadaama aysan jirin meel danbe oo ay ku dhuuntaan, kaddib markii laga saaray goobtii u danbaysay ee ceelka Miraale, oo ay gabbaad ka dhiganayeeen, taasi ayaa keentay in ay is dhiibid bilaabaanโ ayuu sii raaciyay S/guuto Maxamuud Faadhigo. Warkan ayaa imaanaya, iyadoo firxadkii mileeshiyaadka Daacish laga saaray godkii u danbeeyay, oo ay kaga jireen togga Miraale, halkaasi oo ahayd saldhig istiraatiiji ah oo ay ku yaallaan difaacyo adag iyo ceelal biyo leh oo mudda lagu dhuuman karo. PUNTLAND POST The post Mileeshiyaadkii jabay ee Daacish oo bilaabay in ay si habqan ah isugu soo dhiibaan ciidamada Puntland appeared first on Puntland Post.
-
Aadan Yabaal (Caasimada Online) โ Faah-faahinno dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa duqeymo diyaaradeed oo mar kale xalay laga fuliyay qaybo kamid ah degmada Aadan Yabaal ee gobolka Shabeellaha Dhexe, halkaas oo ay ku sugan yihiin maleeshyaad ka tirsan Al-Shabaab. Duqeynta ayaa lasoo wariyay in lala beegsaday goobo ay ku dhuumaaleysanayeen maleeshiyaada Al-Shabaab oo ku yaalla degmadaas iyo deegaannada hoos yimaada, waxaana jira khasaare loo gaystay argagixisada. Ilo dadka deegaanka aaa innoo sheegay inay maqlayeen jugta duqeymaha oo ahaa kuwa culus, waxayna sheegeen inay xigtay holac iyo uuro is qabsaday hawada sare, kadib markii ay gantaallada ku dheceen xarumo ay ku sugnaayeen Al-Shabaab. Wararka ayaa intaasi kusii daraya in goobaha la duqeeyay ay ku sugnaayeen horjoogayaal ka tirsan kooxda oo abaabul culus ka waday halkaasi Ma cadda khasaaraha rasmiga ah ee duqeymahan ka dhashay, mana jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo kasoo baxay dowladda Soomaaliya iyo saaxibada caalamiga ah oo ku aadan howlgalkaasi. Xaaladda ayaa kacsan, waxaana lasoo warinayaa in Al-Shabaab ay haatan dareemayaan culeyskii ugu xooganaa, waxaana sababay dagaallada ku qabsaday gobolka Hiiraan oo lagu jabiyay Khawaarijta. Sidoo kale ciidamada dowladda iyo kuwa dadka deegaanka ayaa kusii siqaya aagga demada Aadan Yabaal, iyaga oo ujeedkooda uu yahay inay ka xoreeyaan Al-Shabaab. Kooxda Al-Shabaab oo la isugu daray weerarro toos ah, iska caabinta weerarro ay soo qaadeen iyo weerarro jid gal ah ayaa lagu laayey xubno badan oo ka tirsanaa kooxda. Shabeellaha Dhexe ayaa waxaa weli ka soconayo dhaq-dhaqaaqyo culus, waxaana dowladda Soomaaliya ay sheegtay inay sii wadi doonto howlgallada ka socda gobolkaasi.
-
Washington (Caasimada Online) โ Maamulka madaxweyne Donald Trump ayaa diyaarinaya qorshe uu ku dhimo joogitaanka milatari iyo dhaqaale ee Maraykanku ku leeyahay gudaha Soomaaliya, tallaabadan oo qeyb ka ah isbeddel weyn oo ku wajahan siyaasadda guud ee Afrika, sida uu Axaddii weriyay The Washington Post. Qorshahan ayaa qeyb ka ah dib-u-habayn istaraatiijiyadeed oo ballaaran, kaas oo lagu yareynayo ku lug lahaanshaha Maraykanka ee qaaradda Afrika, si mudnaanta loo siiyo arrimo kale sida sugidda xuduudaha iyo casriyeynta awoodda nukliyeerka. Miisaaniyadda cusub ee ay soo jeedisay Wasaaradda Gaashaandhigga Maraykanka (Pentagon) ayaa si cad u muujinaysa jihada cusub, iyadoo hoos loo dhigay muhiimadda Taliska Maraykanka ee Afrika (Africom). Masโuuliyiinta difaaca ayaa sheegay in siyaasaddan cusub ay xoogga saarayso โxoojinta iskaashi ka sarreeya ku-tiirsanaan,โ iyadoo Maraykanku doonayo inuu dalalka Afrika taageero si uu ugu gudbiyo xogaha sirdoonka iyo teknoolajiyadda, halkii uu si toos ah uga qeyb qaadan lahaa hawlgallo milatari. Isbeddelkan ayaa durba laga dareemayaa Soomaaliya. Maraykanku wuxuu joojiyay maalgelintii uu siin jiray cutubka Danab โ oo ah xoogga ugu tababaran ee Soomaaliya u qaabilsan dagaalka ka dhanka ah argagixisada โ kadib sanado taageero dhaqaale ah oo lagu qiyaasay illaa $1.5 bilyan sanadkii. Dowladda Soomaaliya ayaa hadda raadinaysa ilo dhaqaale oo kale si ay u sii waddo hawlgallada cutubkaas oo ay u bixiso mushaharka ciidamadiisa. Sidoo kale, maamulka Trump ayaa hoos u dhigayey kaalmadii uu Maraykanku siin jiray howlgalka nabad-ilaalinta Midowga Afrika ee Soomaaliya (ATMIS), xilli ay kooxda Al-Shabaab sare u qaadayso weerarrada ay ka geysanayso dalka oo dhan. Al-Shabaab, oo xiriir la leh ururka Al-Qaacida, ayaa la sheegay in ay mar kale la wareegtay magaalooyin badan, iyadoo haatan ka howl-gasha qiyaastii saddex meelood meel dhulka Soomaaliya. Bilihii u dambeeyay, Al-Shabaab waxay billowday weerarro cusub, oo ay ku jiraan madaafiic lagu garaacay garoonka diyaaradaha caalamiga ah ee Muqdisho, iyo hawlgallo ka dhacay gobolka Hirshabeelle oo ku yaalla meel qiyaastii 200 mayl waqooyi ka xigta caasimadda. Falanqeeyeyaasha amniga ayaa ka digaya in kooxdaasi ay ka faaโiideysan karto firaaqa amni ee ka dhasha hoos u dhaca taageerada shisheeye. Al-Shabaab ayaa horey u bartilmaameedsatay danaha Maraykanka. Sannadkii 2020, waxay weerareen saldhig ciidan oo Maraykanku ku lahaa Kenya, halkaasoo ay ku dileen saddex muwaadin Maraykan ah. Sirdoonka Maraykanka ayaa sidoo kale kooxda ku eedeeyay qorshe weerar oo la mid ah kii 11-kii September. Sannadkii 2020, Madaxweyne Trump ayaa amray in dalka laga saaro ku dhawaad 700 askari oo Maraykan ah oo ka howlgalayay gudaha Soomaaliya. In kasta oo maamulka Joe Biden uu dib u geeyay boqolaal ka mid ah ciidamadaas, haddana maamulka Trump wuxuu mar kale u muuqdaa mid doonaya inuu si weyn u yareeyo joogitaanka Maraykanka ee dalka. Soomaaliya waxay ku taallaa meel istaraatiiji ah oo muhiim u ah isu-socodka caalamiga ah ee badda, gaar ahaan marin-biyoodka muhiimka ah ee u dhexeeya Badda Cas iyo Badweynta Hindiya. Xasillooni darrada dalka ka jirta ayaa weli caqabad ku ah dadaallada nabadgelyo ee gobolka iyo kuwa caalamkaba.
-
Muqdisho (Caasimada Online) โ Dib-u-magacaabista Mahad Maxamed Salaad ee xilka Agaasimaha Hayโadda Sirdoonka iyo Nabad Sugidda Qaranka (NISA) ayaa astaan u ah isbeddel istaraatiijiyadeed oo ay dowladda federaalku ku doonayso inay dib ugu soo nooleyso dib-u-habeynta sirdoonka, una xoojiso dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab, xilli uu dalku galayo marxalad amni oo kala-guur ah. Goโaanka ayaa lagu ansixiyay kulan gaar ah oo ay Axaddii yeesheen golaha wasiirrada, kaasoo uu guddoomiyay Raโiisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre. Magacaabistan waxay dib u keenaysaa hoggaan khibrad leh oo dib-u-habeyn u heelan, xilli ay sii kordhayaan weerarrada argagixisada iyo baaqyada loo jeedinayo hayโadaha ammaanka ee la xisaabtanka leh. Soo noqoshada hoggaan isbeddel-doon ah Mahad Salaad wuxuu hore u ahaa agaasimaha NISA intii u dhexeysay Agoosto 2022 ilaa April 2023, muddadaas oo loo arko inay ahayd xilli xasillooni iyo dib-u-habeyn muhiim ah lagu sameeyay hayโadda sirdoonka. Intii uu xilka hayay, NISA waxay hirgelisay dib-u-habeyn dhismeed oo lagu xoojiyay maamulkeeda gudaha, iyadoo sidoo kale la ansixiyay Xeerka Sirdoonka Qaranka โ sharci qeexaya waajibaadka hayโadda islamarkaana soo rogay hannaan sharciyeed iyo isla xisaabtan. Masโuuliyiin dowladda ka tirsan iyo diblomaasiyiin ajaanib ahba waxay magacaabista Mahad u arkaan dadaal lagu soo celinayo xirfadda, kartida, iyo xasilloonida hayโadda. Waxa kale oo ay muujineysaa kalsoonida Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo tan iyo doorashadiisii 2022 dib ugu soo celinayay xilalka saraakiil uu aaminsan yahay. Mid ka mid ah guulihii ugu waaweynaa ee Mahad intii uu xilka hayay waxay ahayd xasillinta magaalada Muqdisho oo weerarro joogto ah ay ka fulin jireen Al-Shabaab. Isaga oo adeegsanaya hawlgallo sirdoon oo isku xiran, NISA waxay hoos u dhigtay weerarradii argagixisada, iyadoo xitaa qaar ka mid ah degmooyinka laga cirib-tiray khatartii Al-Shabaab. Ilo amni iyo la-taliyayaal madax-bannaan ayaa sheegay in hayโaddu si weyn u ballaarisay ururinta xogta dadban (human intelligence), kordhisay kormeerka amniga, ayna xoojisay wada-shaqeynta kala dhaxeysa ciidamada milatariga iyo booliiska. Tallaabooyinkaas ayaa horseeday howlgallo ka-hor-tag ah, burburinta unugyo, iyo hirgelinta nidaam digniin hore ah oo waqti hore lagu ogaado weerarro waaweyn oo soo socda, taasoo muddo bilo ah ka hortagtay qaraxyo ka dhici lahaa bartamaha magaalada. โIntii uu xilka hayay, weerarrada ka dhaca caasimadda waxay gaareen heerkii ugu hooseeyay sanadihii la soo dhaafay,โ ayuu yiri sarkaal reer galbeed ah oo Muqdisho jooga. โFarqiga ma ahayn oo kaliya istaraatiijiyad dagaal, balse wuxuu ahaa mid dhisme hayโadeed oo hagaagsanโhayโad ka jawaabaysa xog, halkii ay uga falcelin lahayd musiibo.โ Dardargelinta dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab Soo noqoshada Mahad waxay ku soo beegantay wajiga labaad ee dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab, kaasoo lagu doonayo in laga saaro deegaanada ay weli ku sugan tahay sida Hirshabeelle, Galmudug, iyo Koonfur Galbeed. Guushii uu ka gaaray xasilinta Muqdisho ayaa kor u qaaday filashada in Mahad uu guulo la mid ah ka gaari karo magaalooyinka kale, ama ugu yaraan uu dib u dhisi karo isku-duwidii sirdoonka si loo ilaaliyo horumarka milatari iyo badbaadada dadweynaha. Goโaanka lagu beddelay Agaasimihii hore ee NISA Cabdullaahi Maxamed Cali โSanbaloolsheโ ma ahayn mid loogu heshiiyay si sahlan. Sanbaloolshe, oo haystay taageero beeleed xooggan, ayaa la sheegay inuu ka biyo diidanaa in xilka laga qaado, isla markaana uu magacaabista Mahad u arkayay mid siyaasadeed. Si kastaba, dowladda federaalka ayaa difaacday isbeddelka, iyadoo ku tilmaamtay dib-u-habeyn hayโadaha amniga oo lagu kordhinayo waxqabadkooda. Tani waxay la jaanqaadaysaa hab-raaca Madaxweyne Xasan Sheekh, oo tan iyo markii uu xafiiska ku soo laabtay beddelay ama dib u magacaabay saraakiil hore si uu u dhiso koox amni oo la isku halleyn karo. Mahad ayaa hadda noqonaya masโuulkii saddexaad ee dib loogu soo celiyo hoggaan muhiim ah. Taageero lama filaan ah oo siyaasadeed Arrin aan la filayn ayaa dhacday markii agaasimihii hore ee NISA Fahad Yaasiin โ oo mar si kulul u dhaleeceeyay Mahad Salaad โ uu baraha bulshada ku soo dhoweeyay magacaabistiisa. Wuxuu sidoo kale si ixtiraam leh u amaanay Sanbaloolshe, taasoo u muuqata astaamo muujinaya in xasilooni siyaasadeed laga yaabo inay ka dhex abuuranto hoggaamiyeyaasha sirdoonka ee horey isugu khilaafsanaa. Fahad, oo mar Mahad Salaad ku tilmaamay โhalis qaran,โ wuxuu isbeddelkiisa mowqifka ah u muuqdaa mid muujinaya dib-u-miisaamid siyaasadeed ama ugu yaraan wada-noolaansho ku-meel-gaar ah. Sanado badan, NISA waxaa lagu eedeeyay siyaasadeysan, kala qaybsanaan, iyo laโaan isla xisaabtan. Iyadoo Soomaaliya isu diyaarineyso inay si buuxda ula wareegto amniga dalka, waxaa si degdeg ah loo baahan yahay hayโad sirdoon oo xirfad leh, madax-bannaan, kuna shaqeysa dan qaran. Taageerayaasha Mahad waxay tilmaamayaan in aqoontiisa sharci, hab-maamuuskiisa hoggaamineed, iyo waayo-aragnimadiisa Muqdisho ay yihiin sababaha uu ugu habboon yahay inuu horkaco hayโadda NISA. Soo laabashadiisa waxaa laga filayaa inay dardargeliso dib-u-habeyn lagu soo celinayo kalsoonida shacabka iyo taageerada beesha caalamka. โMahad wuxuu keenay kala dambeyn iyo isku-duwid xilli dalka uu galay marxalad aad u adag,โ ayuu yiri la-taliye dowladeed oo hore. โHadda oo wajigii labaad ee amniga la bilaabay, hoggaamintiisa ayaa ah mid aad loogu baahan yahay.โ Soo noqoshada Mahad Maxamed Salaad ee xilka Agaasimaha NISA ma ahan oo kaliya isbeddel shaqaale; waa goโaan istaraatiiji ah oo loogu talagalay in lagu xoojiyo xasilloonida caasimadda, dib loogu soo celiyo dib-u-habeyntii hakadka gashay, looguna diyaargaroobo Soomaaliya oo la wareegaysa amnigeeda marka uu dhammaado howlgalka AUSSOM. Iyada oo uu hore u muujiyay awood uu ku xasiliyo Muqdisho, isla markaana uu sare u qaado tayada sirdoonka, hoggaaminta Mahad Salaad ayaa muhiim u ah ilaalinta guulaha amni ee dalka iyo dhismaha hayโad sirdoon qaran ah oo u adeega shacabka โ kana madax bannaan loollan siyaasadeed.