Deeq A.

Nomad
  • Content Count

    212,014
  • Joined

  • Last visited

  • Days Won

    13

Everything posted by Deeq A.

  1. Muqdisho (Caasimadda Online) – Guddoomiyihii Maxkamadda Sare ee Soomaaliya Ibraahim Iidle Suleymaan ayaa aqbalay in uu xilka wareejiyo sidda Maanta ay shaaciyeen Ururka Qareenadda Soomaaliyeed. Ibraahim Iidle Suleymaan ayaa horay uga soo horjeestay xilka qaadistii uu ku sameeyay Madaxweynaha Soomaaliya, waxaana uu sheegay in uusan aqbali doonin in uu xilka wareejiyo. Gudoomiyaha cusub ayaa la dhaariyay, waxaana hadda socota Munaasabad uu xilka kula wareegaayo sidda ay sheegeen Ururka Qareenadda Soomaaliyeed. Kulan ay Maanta muqdisho ku yeesheen Ururuka Qareenada Soomaaliyeed ayaa wax ay ku shaaciyeen in wadahadal kadib Ibarahim Iidle Suleymaan uu ka aqbalay xilka qaadistii uu ku sameeyey Madaxweyne Farmaajo,isla markaana uu xilka wareejin doono. War-Saxaafadeed ee soo saareen Ururka Qareenada Soomaliyeed ayaa lagu sheegay in ay garwaaq sadeen in arrinatani aysan noqon sida khilaafyadii hore ee xilalka la isaga qaadi jiray,iyaga oo isku xil saaray in qaab sharci ah ku dhamaato. Maalmihii lasoo dhaafay ayaa Magaalada Muqdisho, waxaa ka socday kulamo kala duwan oo ay waddeen Garsoorayaasha Soomaaliyeed,islamarkaana lagu qancinaayay in uu xilka Wareejiyo. Gudoomiyihii ka horreeyay Ibraahim Iidle Suleymaan ee Ilka Xanaf ayaa sidoo kale waxaa ka dhashay Muran badan, waxaana ugu dambeyntii lagu qanciyay in uu xilka wareejiyo. Halkaan hoose ka dhageyso hadalka Qareenada https://www.caasimada.net/wp-content/uploads/2018/06/Mid-ka-mid-ah-Ururka-Qareenada-Qaranka.mp3 Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  2. Adis Ababa (Caasimadda Online) – Ra’isalwasaaraha Dalka Itoobiya Abiye Axmed ayaa shaaciyay in dalka Itoobiya uu sameynayo Maraakiib dagaal si loo xoojiyo Ciidanka difaaca Dalka Itoobiya. Ra’isalwasaare Abiye waxaa uu shalay ka hor hadlayay madaxda Wasaaradda Gaashaandhigga ee Itoobiya,waxaana uu sheegay in dowladda Itoobiya gaar ahaan xisbiga talada haya uu dhisay Ciidamada Dhulka iyo Cirka ee ugu wanaagsan Afrika,haddana ay qorsheynayaan in ay dhisayaan Ciidanka Badda iyo Maraakiib dagaal. “Kaddib dadaaladii la sameeyay oo aan ku dhisnay awoodda difaaca qarankeeda, waxaa dhisnay mid ka mid ah ciidanka ugu xooggan dhulka iyo cirka ee Afrika, waa inaan dhisnaa ciidamadeena badda mustaqbalka”ayuu yiri Mr Abiy Ahmed. Dad badan ayaa isweydiinaya halka Ciidanka Badda Itoobiya ay saldhigan doonaan maaddaama Itoobiya aysan Bad lahayn. Waxaa xusid mudan in Itoobiya uu ku yaallo machad dadka lagu baro cilmiga Badda iyo ilaalinta Xeebaha waxaana sanad waliba ka qalin jebiya 500 oo Qof. Itoobiya waxaa ay leedahay Harada Tana,taas oo ay inta badan ka howlgalaan dadka barta cilmiga Badaha ee u dhashay Dalka Itoobiya. Abiye waxaa uu sheegay in dadka ka qalin jebiya Machadkaas la gaarsiinayo 1,000 Qof Sanadkiiba,isaga oo xusay in dhameystir buuxa uu u baahanyahay difaaca Itoobiya. Dowladda Itoobiya waxaa ay heshiisyo dhinaca Dekadaha ah la gashay Dalalka Jabuuti,Suudaan,Kenya iyo Maamulka Somaliland ee Soomaaliya. Dekadaha Jabuuti iyo Maamulka Somaliland waxaa ay Itoobiya ku yeelaneysaa saami,halka kuwa Suudaan iyo Kenya ay maamulka wax ka leedahay islamarkaana ka qeyb qaadaneyso horumarintooda sida lagu shaaciyay Heshiisyada ay Itoobiya la gashay Kenya iyo Suudaan. Itoobiya oo aan Bad laheyn waxay xiliggan isticmaashaa Dekedaha Berbera iyo Jabuuti oo ay alaabaha kala soo degtaa. Horaantii sanadkan Itoobiya ayaa qeyb ka noqotay heshiis saddex geesood ah oo lagu qeybsaday saamiga Dekeda Berbera ee Somaliland. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  3. Muqdisho (Caasimadda Online) – Wadamad la isku yiraahdo Iskandanefiyaanka ee qaaradda Yurub hadii Muslimiinta ku dhaqan ayaa dhibaato xoogan ku qabaan fatwooyin is khilaafsan oo ku aaddan saacadaha ay soomayaan, maadaama qorraxda ay joogeyso 21 saacadood xiriir ah. Sanad Kasto marka la gaaro bisha Ramadaan ayuu khillafkani soo shaac baxaa waxaana banaanka Yimaada fatwooyin is barbar yaac ah oo ku saabsan saacadaha dadku ay soomayaan iyo saacada ay afurayaan, taas oo sabab ay u tahay Maalinka oo dheeraanaya iyo habeenkii oo waqtigiisaba oo iska noqonoyo wax ka yar 3 saacadood. Wadamada Iskandanefiyanka ayaa iyaga laftoodu kukala duwan waqtiyada, kuwa ugu hooseeyo ayaa sooma 18 saac, halka kuwa ugu waqtiga dheerna ay soomaan 21saac oo xiriir ah. Arrintan ayaa imaanaysa xili ay aad usoo badanayaan dadka Muslimnta ah ee kakala yimid dalalka caalamka islaamka ee tagaya wadamadaasi, ilaa hadana lama helin fatwa mid ah oo xadideysa waqtiyada dadku ay soomayan iyo waqtiga ay afurayaan. Waxaa jira dadaallo ay sameeyeen dad wadaada ah oo ay ku doonayaan in ay bulshada Musliminta ah ku mideeyaan, iyagoo xadidaya saacada la afurayo iyo saacada ugu dambeya ee la saxuuranayo, balse wali khilaafku wuu taagan yahay waxa uuna salka ku haya masaa’il fiqi ah. Qof ku dhaqan Magaalada Oslo ee wadanka Norway ayaa sheegaya in qorraxdu ay iska joogto 21 saacadood oo toos ah, habeenkuna uu yahay 3 saacadood oo kaliya balse ma ahan kaligii ee waxaa la qaba bulshada ku dhaqan wadama iskandaneveianka oo idil. Mararka qaar waxaa dhacda in qaar kamid ah dadka Musliminta ah ee ku dhaqan wadamadaasi in ay kasoo tagaan marka la gaaro Bisha Ramadaan si ay ugu soomaan meel kabaxsan wadamada ay qorraxdu joogeyso wax ka badan 20 saacadood. Inta badan wadamada Caalamka ayaa ku kala duwan waqtiga soonka, waxaana ugu waqti dheer wadanka Sweden oo ka tirsan wadamada la isku yiraahdo iskandanevianka ee dhaca galbeedka qaarada yurub oo saacadaha soonka ay gaarayaan 21 saac, waxaana ugu gaaban Jazeerada WAKAN oo katirsan wadanka Cumaan taas oo dadkeeda ay Soman 3saac oo kaliya. Wadamada Carabta ayay dadka ku dhaqani soomaan inta u dhexeyso 17 ilaa 13 saacadood, waxaana ugu waqti dheer wadanka Al-Jazaa’ir oo laga soomo 16:58 daqiiqo halka Somalia ay tahay wadanka ugu waqtiga gaaban oo dadkeedu ay soomaan 13 saacadood, marka lagasoo tago Jazeerada WAKAN oo aan horey aanu usoo sheegnay in dadkeedu Soman 3 saac oo kaliya. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  4. Baydhabo (Caasimadda Online) – Shirka Golaha Amniga Qaranka ayaa la filayaa in gelinka dambe ee maanta inuu ka furmo magaalada Baydhabo, iyadoo Madaxda dowladda Federaalka iyo kuwa dowlad goboleedyada ay ku wajahan yihiin. Wararka ayaa sheegaya in Madaxweynaha, Ra’iisul Wasaaraha, Madaxda dowlad goboleedyada iyo wafuud ka socota Beesha caalamka ay ku sii jeedaan. Magalada Baydhabo ee Xarunta Gobolka Baay waxa goordhow agarey wafdi uu hoggaaminayo Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre halakas oo manta lagu wado in uu ka furmo shirka Amniga Qaranka. Wafdiga Ra’iisul Wasaaraha ayaa waxaa Baydhabo ku soo dhaweeyey xubno uu hor kacayey Madaxweynaha dowald goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya,xildhibaano iyo masuuliyiin kale. Madaxweynaha Soomaaliya iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa la filayaa inay saacadaha soo socdo gaaraan Magaalada Baydhabo, waxaana shir guddoomin doono madaxweyne Farmaajo halka ay xaadir kusoo noqon doonaan dhammaan madaxda Maamul Goboleedyada Dalka. Shirkaan ayaa diirada waxaa lagu saari doonaa xaaladaha amaan ee dalka iyadoona la filayo in aad loogu lafaguri doono amaanka iyo arimo kale oo ay kamid tahay doorashada 2020. Bilihii dambe ayaa waxaa jiray mad madoow u dhaxeeyay madaxda dowlada dhexe iyo Madaxweynayaasha maamul goboleedyada, kuwaas oo bishii hore ku kulmay isla magaaladaan islamarkaana dhaliilay madaxda dowlada dhexe ee Soomaaliya. Waxaan la filayaa si gooni ah looga hadlo mad madoowga u dhaxeeya madaxda dowlada dhexe iyo madaxweynayaasha maamul goboleedyada ee ku kulmaya magaalada Baydhabo ee gobolka Bay. Madaxweynaha Koofur Galbeed Shariif Xasan oo shalay gaaray Baydhabo ayaa ugu baaqay dadka reer Baydhabo inay ka qeyb qaataan soo dhoweynta wafuuda imaaneysa. Ammaanka guud ee magaalada Baydhabo ayaa si aad ah loo adkeeyay, waxaana ciidamada dheeraad ka geeyay duleedyada magaalada iyo gudaha, waxaana la baarayay gaadiidka kala duwan. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  5. Madaxweynaha Dawlada Puntland Dr Cabdiwali Maxamed Cali Gaas iyo wafti balaaran oo uu hogaaminaayo ayaa u ambabaxay magaalada Baydhabo oo xarun kumeel gaar ah u ah maamulka Koonfur galbeed. Madaxweyne Gaas ayaa magaalada Baydhabo kaga qayb geli doona shir u dhexeeya Dawlad gobaleedyada Dalka iyo madaxda sare ee Dawlada Federaalka ah ee Soomaaliya. Waftiga Madaxweynaha waxaa garoonka diyaaradaha caalamiga ah ee General Maxamed Abshir kusii sagootiyey qaar kamida golayaasha Dawlada. Madaxweynaha Puntland waxaa magaalada Baydhabo uga sii horeeyey qaar kamida madaxda maamulada ka jira Soomaaliya iyo raisul wasaaraha Dawlada Federaalka Mudane Xassan Cali Khayre. PUNTLAND POST The post Madaxweyne Gaas oo u ambabaxay Magaalada Baydhabo appeared first on Puntland Post.
  6. Wafdi uu hogaaminayo Ra’isilwasaaraha Xukuumada Soomaaliya Mudane Xasan Cali Kheyre ayaa Gaaray magaalada Baydhabo ee xarunta Gobolka Baay. Ra’isilwasaare Kheyre ayaa waxa uu ka qeeybgalayaa shirka amniga Qaranka oo ka furmayo Magaalada Baydhabo. Ra’isilwasaare Kheyre ayaa si baalaran loogu soo dhoweeyay Magaalada Baydhabo waxaana Garoonka kaga hortay Madaxweyne Shariif Xasan. Sidoo kale Ra’isilwasaare kheyre ayaa kulan la qaadan Doono Madaxda Maamul Goboleedyada iyada oo lagawada hadli doono khilaafaadka ka dhex jira Madaxda Dowlada iyo kuwa Maamul Goboleedyada. Faah Faahin intaan ka badan dib kala soco insha allah Xasan Maxamed Samatar Cowke Puntland Post The post Ra’isilwasaare Kheyre oo Gaaray Baydhabo appeared first on Puntland Post.
  7. Saudi Arabia temporarily released eight people accused of communicating with organisations opposed to the kingdom and held nine others in detention, state news agency SPA reported on Saturday. The public prosecutor said it had interrogated people arrested last month, whom human rights groups and activists identified as women’s rights activists. In a statement, the public prosecutor said the detainees had admitted to communicating and cooperating with individuals and organisations opposed to the kingdom, recruiting people to get secret information to hurt the country’s interests, and offering material and emotional support to hostile elements abroad. The statement did not identify the detainees, and Reuters was unable to immediately verify their identity. A total of 17 people have been arrested, eight of whom have been temporarily released, including five women and three men, the statement said. Nine people, five men and four women, remain in detention “after sufficient evidence was made available and for their confessions of charges attributed to them.” International rights watchdogs have reported the detention of at least 11 activists in the past few weeks, mostly women who previously campaigned for the right to drive and an end to the kingdom’s male guardianship system, which requires women to obtain the consent of a male relative for major decisions. The United Nations called on Saudi Arabia on Tuesday to provide information about the arrested activists and ensure their legal rights were guaranteed. A ban on women driving in the kingdom, set to be lifted on June 24, has been hailed as proof of a progressive trend. But the recent arrests have soured that image. The government announced two weeks ago that seven people had been arrested for suspicious contacts with foreign entities and offering financial support to “enemies overseas”, and said other suspects were being sought. It did not name the detainees. Last week, Saudi Arabia released four women’s rights activists, fellow activists and Amnesty International said. The terms of the release were unclear. Activists and diplomats have speculated that the new wave of arrests may be aimed at appeasing conservative elements opposed to social reforms pushed by Crown Prince Mohammed bin Salman. It may also be a message to activists not to push demands out of sync with the government’s own agenda, they said. State-backed media had labelled those held as “agents of embassies”, unnerving diplomats in Saudi Arabia, a key ally of the United States. Prince Mohammed has courted Western allies in a bid to open up the deeply conservative Muslim kingdom and diversify its oil-dependent economy, the region’s largest. Source: – Reuters
  8. Landlocked Ethiopia is planning to build a navy, Prime Minister Abiy Ahmed said during a briefing of the heads of the country’s National Defense Force. “Following the efforts made to build capacity of our national defense, we built one of the stronger ground and air forces in Africa,” the ruling party-funded Fana Broadcasting Corp. reported Abiy as saying on Friday. “We should build our naval force capacity in the future.” Two calls to the mobile phone of Abiy’s national security adviser, Abadula Gemada, didn’t connect. Ethiopia currently has a civilian Ethiopian Maritime Training Institute on Lake Tana. It trains more than 500 marine engineers and electro-technical officers each year and plans to increase this to more than 1,000 officers annually, according to its website. Abiy’s government in May agreed to develop Port Sudan on the Red Sea and agreed with Djibouti to swap shares in state-owned ports, airlines, and telecommunications. It also agreed to acquire land at Kenya’s Lamu Port for “logistical facilitation,” according to a joint communiqué issued after a meeting between Abiy and Kenyan president Uhuru Kenyatta. Earlier this year, Ethiopia took a stake in a port in Somaliland, a semi-autonomous part of Somalia that aspires to statehood and borders Djibouti. Somaliland will host a naval base for the United Arab Emirates. Source: Bloomberg
  9. Muqdisho (Caasimada Online)-Ururka Midowga Afrika ayaa shaaca ka qaaday in maleeshiyaadka al-Shabaab ay sirdoon ahaan ka dheereeyen ciidamada AMISOM. Ururka ayaa sheegay in Maleeshiyaadka al-Shabaab ay adeegsadaan farsamooyin dheeri ah, halka ciidamada AMISOM uu aad u hooseeyo Sirdoonkooda. Simon Mulongo oo ah Ku-xigeenka Madaxa Ururka AU-da u qaabilsan Arrimaha Somalia, ayaa sheegay in arrinkaasi ay ku ogaadeen daaraaseyn ay ku sameeyen Sirdoonka labada dhinac. Simon Mulongo, oo wareysi siinaayay Xarunta Afrika ee Daraasadka Istaraatijiyadda ee loo yaqaan “Africa Center for Stratigic Studies”, ayaa tilmaamay in hawlgalka AMISOM ay dhibaatooyin loojistiko iyo gabaabsi Saanad ay ka hortaagan tahay inay ka guuleystaan al-Shabaab. Simon Mulongo, waxa uu cadeeyay in ciidamada AMISOM ay lasoo daristay dhibaato dhinacyo badan leh, waxa uuna intaa raaciyay in Sirdoonka al-Shabaab ay mar waliba yihiin kuwo ka faa’iideysta daldaloolada. Simon Mulongo, oo sii wata warbixintiisa ayaa ka digay inaan marnaba guulaha AMISOM la xaqiijin karin, haddii ay sii socdaan inay ku tiirsanaadaan qaab-dhismeedka Dhaqanka Nabad-ilaalinta, sida uu hadalka u dhigay. Waxa uu sheegay in hoos u dhaca ciidamada AMISOM ay sabab u yihiin ciidamada Qaranka Somalia oo aan heysan agab iyo tababar ku filan, taa oo keentay in Saanada AMISOM wax laga siiyo, sidaana ay ku idlaato saanada ciidamada AMISOM. Nuqul kamida warbixinta Simon Mulongo, ayaa waxaa kamid ahaa “Alshabaab waxay haystaan awoodo dhinaca Sirdoonka oo aad uga wanaagsan hawlgalka AMISOM” ‘’AMISOM xiligaan dhanka Sirdoonka uma babacdhigi karaan al-Shabaab, waayo waxaa jira awoodo ay Shabaabka leeyihiin kuwaa oo qarsoon’’ Waxa uu intaasi ku daray inay taasi u sabab tahay xiriirka ay Alshabaab la leeyihiin dadka ku nool Deegaanadda ay maamulaan, Dhaqanka Deegaanka, Luqadda iyo aqoontooda Xuduudaha, waa sida uu hadalka u yiri. Sidoo kale, Mr Simon Mulongo waxa uu qiray inay AMISOM awood xumo ka haysato dhinaca Diyaaradaha Qumaatiga u kaca, isagoo sheegay inay haystaan 3 Helikopter, si ay u daboolaan Deegaanadda ay ka hawl-galaan. Si kastaba ha ahaatee, Simon Mulongo ayaa taliska AMISOM ugu baaqay inay laba jibaaran kobcinta ciidamada dagaalka kula jira al-Shabaab. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  10. Madaxweynaha Maamulka Koonfur Galbeed ee Soomaaliya Shariif Xasan Sheekh Aadan Ayaa faah faahiyay shirka amniga qaranka looga hadlayo ee maanta ka furmayo Magaalada Baydhabo ee xarunta Gobolka Baay. Madaxweyne Shariif Xasan oo Maamulkiisa uu marti galinayo shirkaasi ayaa sheegay in shirka uu maanta furmayo islamarkaasina madaxda ay soo gaarayaan Baydhabo. Waxa uu sheegay in shirkaasi oo ah mid muhiim ah looga hadli doono Amaanka guud ee dalka Soomaaliya. Shariif Xasan Ayaa ugu baaqay madaxda dowlada iyo kuwa maamul goboleedyada in shirkaasi is afgarad uu ku dhmaado. Wali ma cada madaxda dowlada shirkaasi ay u wakiilatay oo ka qeeybgalaya hayeeshee waxaa la shaaciyay in wakiilo ka socdo dowlada Soomaaliya in ay shirkaasi ka qeeybgali doonaan. Tan iyo markii uu soo bilaawday qilaafka u dhaxeeya madaxda dowlada iyo kuwa maamul Goboleedyada ma jirin madax ka socotay dowlada Soomaaliya oo ka qeeybgalay shirar ka dhacay Kismaayo iyo Baydhabo. Hoos ka Dhageyso Codka http://puntlandpost.net/wp-content/uploads/2018/06/Shariif-Xasan-Sheekh.mp3 Xasan Maxamed Samatar Cowke Puntland Post The post Madaxweyne Shariif Xasan oo Faah Faahiyay Shirka Baydhabo appeared first on Puntland Post.
  11. Tan iyo markii laguda galay bishaan barakeeysan ee Ramadaan ayaa waxaa sii kordhaya dilalka loo geeysanayo dadka rayidka ah iyo askarta ciidamada dowlada Soomaaliya. 24-kii saac ee la soo dhaafay ayaa waxaa magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya ka dhacay dilal qorsheeysan oo loo geeystay askar iyo dad shacab ahaa. Koox hubeeysan ayaa suuqa Bakaaraha ee Muqdisho ku dilay 2 Askari oo katirsanaa ciidamada dowlada iyo 2 Ruux oo kale oo shacab ahaa. Sidoo kale Dableey hubeeysan ayaa Suuqa Labaad ee ugu weeyn Soomaaliya Suuq Bacaad oo ku yaala Degmada Yaaqshid waxa ay ku dileen Labo ruux oo dhalinyaro ahaa. Degmada Kaaraan ee Gobolka Banaadir ayaa sidoo kale waxaa xalay lagu dilay Darawal Gaari watay. Xaafada Seegaal oo katirsan Degmada Hodan ee Muqdisho ayaa qof dumar ah lagu soo waramaa in iyana lagu dilay. Waxaa xusid mudan in Ciidamo badan lagu soo daadiyay wadooyinka Muqdisho islamarkaasina isgooysayada qaar la xiray hayeeshee waxaa si caadi ah magaalada uga dhaca dilal qorsheeysan. Xasan Maxamed Samatar Cowke Puntland Post Muqdisho The post in ku Dhow 10 Ruux oo lagu dilay Muqdisho appeared first on Puntland Post.
  12. Madaxda Maamul Goboleedyada dalka ayaa ku wajahan Magaalada Baydhabo ee xarunta Gobolka Baay ee Maamulka Koonfur Galbeed. Madaxweynaha Puntland, Gal-Mudug, Hir Shabelle iyo Jubbaland ayaa ku wajahan Goordhow magaaladaasi Baydhabo. Galinka dambe ee maanta ayaa lagu wadaa in magaaladaasi uu ka furmo shirka amniga qaranka. Qaban qaabada shirkaan ayaa laga dareemayaa Magaalada Baydhabo ee xarunta Gobolka Baay. Amaanka ayaa si aad ah loo adkeeyay waxaana la xiray wadooyinka soo gala Xarunta uu shirka ka dhacayo. Baryihii ugu dambeeysay waxaa jiray khilaaf u dhaxeeya Madaxda dowlada iyo kuwa maamul Goboleedyada. Xasan Maxamed Samatar Cowke Puntland Post The post Madaxda Maamul Goboleedyada oo ku Wajahan Baydhabo iyo Shir halkaasi ka Furmaya appeared first on Puntland Post.
  13. Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Cali Khayre ayaa Xalay kulan Afur iyo soo dhaweyn ah la qaatay dhallinyaro Soomaaliyedd oo maxaabiis ku ahaa dalka Liibiya, kuwaas oo dib ugu soo laabtay dalkooda ka dib markii ay u fududaysay xukuumadda Soomaaliya, gaar ahaan Ergayga arrimaha qaxootiga u qaabilsan Xafiika Ra’iisul Wasaaraha iyo Safiirka Soomaaliya u fadhiya Tripoli. Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya oo u mahed celiyay cid walboo ka shaqaysay in dib loo soo celiyo dhalinyaraddan ku dhibaatay sanayd dalka dibadiisa, ayaa cadeeyay in uu aad uga xun yahay dhibka ku dhacay dhalinyaradda Soomaaliyeed meel walba ay joogaan. Isgaoona tilmaamay in mas’uuliyinta dalka looga baahan yahay in ay ka foogaadaan musuq maasuqa, in ay dib-u-dhisaan dalka iyo in la iska ilaaliyo waxyaabihii awoodeena daciifyay, si looga shaqeeyo mustaqbalka jiilka soo koraya. “Haddii aad tahay Soomaali oo aad la baxday Magafe, Waa inaad ogaataa in dawladda Soomaaliyeed ay tahay Madaasho oo ay kaaga daba imanayso meel kasta, caddaaladana ku horgayn doonto. Waxa la rabaa hay’adaha amniga Qaranka inay ka shaqeeyaan sidii loo soo qab-qaban lahaa dadka dhibaateeyey dhillinyaradeena.” Ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Khayre. Ugu dambayntii, Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ayaa dhallinyaradda Soomaaliyeed kula dardaarmay in ay ka shaqeeyaan sidii ay dalkooda uga dhigi lahaayeen wadamadda ay u tahriib tageen, waxuuna u ballan-qaaday in Soomaaliya ay ku socoto dariiqii horumarka, qof walbana ay muhiim tahay in uu qaybtiis ka qaato dib u dhiska dalka. PUNTLAND POST The post RW Kheyre oo La kulmay Dhalinyaradii laga soo Ciliyay Liibiya appeared first on Puntland Post.
  14. A father of four says his life is in danger if Canadian authorities follow through on an order to deport him to Kenya. Source: Hiiraan Online
  15. Saudi Arabia temporarily released eight people accused of communicating with organisations opposed to the kingdom and held nine others in detention, state news agency SPA reported on Saturday. Source: Hiiraan Online
  16. The Ethiopian government on Saturday approved a draft bill to lift the six-month state of emergency rule that was sanctioned in mid February. Source: Hiiraan Online
  17. Landlocked Ethiopia is planning to build a navy, Prime Minister Abiy Ahmed said during a briefing of the heads of the country’s National Defense Force. Source: Hiiraan Online
  18. Wasiirka Amniga Puntland Axmed Cabdulahi Yuusuf ayaa shalay sheegay in weerarkii degaanka Balli-Khadar ee saldhigga Ciidamada Badda Puntland lagu soo qaaday uu hoggaaminayey Sarkaal ka tirsan ciidamada Somaliland oo uu magaciisa ku sheegay Maxamed Cabdulllaahi (Bataar) kana tirsan guutada 8-aad ee ciidanka maamulka Somaliland. Si kastaba, sida la wada ogyahay ee aan akhbaaraadka saxda ah ku hayno, waxaa weerarkaas ka dambeeyey kooxd Al-Shabaab ee degaanada Puntland ka howl-gasha, gaar ahaan gobolka Bari, Somaliland-na wax shaqo ah kuma lahan. Sidoo kale kooxda Al-Shabaab ayaa iyana si rasmi ah u sheegatay weerarka. Haddaba maxay Puntland ugu eedeysay Somaliland? Hadalka Puntland wuxuu u dhacayaa hal meel oo ah, in Al-Shabaab iyo Somaliland ay yihiin mid, sida ay dooneyso inay inoo sheegto, ama in Somaliland ay taageereyos kooxda Al-Shabaab, inkasta oo eedeynta noocaas ah aan loo hayn wax caddeyn ah oo lagu taageero. Waxaa xusid mudan in markan aysan ahayn markii ugu horreysay ee Puntland dagaal ay la gashay maamull kale ay ku eedeyso al-Shabaab. Markii ay Gaalkacyo ku dagaalameen Galmudug iyo Puntland, wuxuu maamulka Garoowe sheegay inay weerar kusoo qaadeen maleeshiyada Al-Shabaab, inkasta oo dadka dhan wada ogaayeen inay maleeshiyo beeleed reer Galmudug ah ay dagaalka kula jireen. Fuleynimo iyo Jahlinimo? Waxaan fahmi weynay waxa Puntland ku qasbaya in dadkii la dagaalamaba ay Al-Shabaab ka dhigto? Waxaa xusid mudan in Puntland ay dooneyso in beesha caalamka ay u muujiso inay la dagaalameyso argagixiso. Ma waxa ay caalamka ka dooneysaa in sidaas lagu taageero, maadaama reer galbeedku dagaal kula jiraan argagixisada, oo Puntland waxaa haysa cabsi ah in laga adkaado? Inkasta oo qeexista hore ay macquul tahay, waxaa sidoo kale macquul ah in Puntland uu hayo jahli siyaasadeed, oo aysan ka war-hayn in reer galbeedku aysan iska aamineyn hadal Puntland, oo ay leeyihiin sirdoon ayaga u shaqeeya, oo wararka ay ka qaataan. Puntland ha ogaato in wixii ayada la dagaalaba aysan ahayn Al-Shabaab, sidaasna aysan tagaeero ku haleyn. Soomaalida iyo caalamka oo idil waa ka dharagsan yihiin xaqiiqda dagaal kasta oo dhaca iyo cidda ku lugta leh. W/Q: Safiya Cabdullaahi Garaad Muqdisho, Soomaaliya Afeef: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada caasimada@live.com Mahadsanid
  19. Muqdisho (Caasimada Online) – Hoggaamiyaha maamulka Somaliland Muuse Biixi, ayaa la xaqiijiyay in Dowlada Imaaraadka Carabta ee Khilaaf Siyaasadeed kala dhexeeya Dowlada Somalia uu ku qanciyay inay taageerto Siyaasiyiinta Mucaaradka Beelaha Mogadishu Clan ee aadka uga soo horjeeda Dowlada Somalia. Muuse Biixi, ayaa Dowlada Imaaraadka Carabta u sheegay in guusha Dowlada Somalia ay tahay mid hoos u dhigi karta in garab loo muujiyo Siyaasiyiinta Mucaaradka Beelaha Mogadishu Clan. Sida uu qoray Wargeyska Geeska Africa ee kasoo baxa magaalada Hargeysa, Hoggaamiye Muuse Biixi, oo ka duulaaya caqabadaha maamulkiisa ka heysta dhanka Dowlada Somalia ayuu dhinacyo badan ka eegay sida looga hortagi lahaa caqabadahaasi iyadoo loo maraayo adeegsiga Siyaasiyiinta kasoo horjeeda dowlada uu Hoggaamiyo Madaxweyne Farmaajo. Wargeyska Geeska oo xiganaaya Wargeyska caanka ah ee Indian Ocean, ayaa sheegay in Muuse Biixi uu go’aankaasi qaatay ka gadaal markii uu ka warhelay in Dowlada Somalia ay si toosa isku garabtaagtay maamulka Puntland oo dagaal kula jira Somaliland, sida uu qoray Wargeyska. Waxa uu qoray in Muuse Biixi uu magaalada Nairobi u diray mas’uuliyiin ka tirsan maamulkiisa kuwaa oo todobaadkii hore Hoteel ku yaalla magaalada kulamo qarsoodi ah kula qaatay Siyaasiyiin kasoo jeeda Beelaha Mogadishu Clan oo kasoo horjeeda Dowlada Somalia, iyadoo halkaa lagu dajiyay qorshayaal ku aadan is hortaaga DFS. Muuse Biixi ayuu qoray Wargeeska in Dowlada Imaaraadka carabta uu ku cadaadiyay mar uu gaaray magaalada Abuu Dabai in si dhaba loo taageero Siyaasiyiinta Mogadishu Clan oo uu sheegay in xiligaan ay aad u dhaliilsan yihiin Dowlada Somalia, hase ahaatee ma cadda in Imaaraadka uu aqbalay iyo in kale. Qorshaha Biixi uu ka leeyahay in Imaaraadka uu dhaqaale ku bixiyo Mucaradka Dowlada ayaa lagu sheegay inuu ka hortago taageero la sheegay in Madaxweyne Farmaajo uu siiyo Maamulka Puntland iyo in Dowlada laga mashquuliyo howlaha ka socda Dekadda Berbera ee u dhexeeya Somaliland iyo Imaaraadka carabta. Sidoo kale, Wargeesyadu waxa ay qoreen in Dowlada Qadar ay Madaxweyne Farmaajo ku cadaadisay inuu helo taageerada Hoggaamiyaha Puntland Cabdiweli Gaas maadaama ay xuduud wadaagan Somaliland oo loo arko inay caqabad ku tahay Dowlada Somalia iyo Qadar. Ma cadda waxa ka hirgalay kulamada magaalada Nairobi ku dhexmaray Mucaaradka Dowlada Somalia iyo Mas’uuliyiinta ka socday Somaliland ee uu soo wakiishay Muuse Biixi iyo waxa la gudboon Dowlada Imaaraadka oo loo ifinaayo dhinacyada ay ka jilicsan tahay Dowlada Somalia. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  20. Dagaalka muddada sanadka ah ka dhaxeeya Qatar iyo dalalka Sucuudiga iyo kuwa kale xulufada ah ayaa la’isu adeegsanayaa nooc cusub oo sawaariiq ah : kuwaas oo ah baraha bulshada ee been abuurka ah, wararka been abuurka ah iyo waliba in la jabsada xogaha ku kaydsan internetka. Waxa oo dhan waxa ay biloowdeen 24-tii bishii May, 2017-kii, xilligaas oo war la yaab leh lagu soo qoray bogga wakaaladda wararka rasmiga ee Qatar ee loo yaqaano QNA, warkaas oo ka hadlaya khudbad uu jeediyay Amiirka Qatar Sheekh Tamiin Binu Xamad Al-Thani, kaas oo amaanay ururka Xamaas, Ikhwaanka iyo waliba Iiran, sida qoraalka ka muuqatay. Balse wasaaradda arrimaha dibeda Qatar ayaa war ay soo saartay ku sheegtay in warkaas uu ahaa mid abuur ah, boggana la jabsaday , falkaas oo lagu eedeeyay xulufada Sucuudiga. Balse warbaahinta Sucuudiga iyo Imaaraatka, gaar ahaan Taleefishinka Al Carabiya iyo Sky News ayaa durbadiiba warka la booday, si weyna u buunbuuniyay, iyaga oo Qatar ku eedeeyay hawlo argagixiso. Waxaa jiray eedeymo kale oo ciwaano la jabsaday ah, markan waxa uu bartilmaameedka ahaa Imaaraatka. Safiirka UAE u fadhiya Maraykanka ciwaankiisa Emailka ayaa la jabsaday, waxaana lasoo bandhigay fariimo xasaasi ah oo noloshiisa gaarka ah iyo hawlaha uu qabtaba ku saabsan. 5tii bishii June, dalalka Sucuudiga, Imaaraatka, Baxreyn iyo Masar ayaa xiriirka u jaray dowladda Qatar oo ay ka wada tirsanaayeen dalalka gacanka ee xagga saliida hodanka ku ah. Waxa ay ku eedeeyeen in ay taageerto kooxaha argagixisada. Waxaa la xiray xuduudaha dhulka, badda iyo cirkaba, iyada oo xitaa lasoo eryay muwaadhiniintii reer Qatar ee dalalkan ku sugnaa. Waxa ay soo soo saareen 13 qodob oo ay ka doonayaan in ay Qatar waafaqdo muddo 10 maalmood ah haddii ay doonayso in laga qaado xayiraadda la saaray. Balse Qatar ayaa gaashaanka ku dhufatay, sheegtay in shuruudaha ay yihiin kuwa xad gudub ku ah jiritaankeeda qaranimo. Waxaase la yaab ahaa in madaxweynaha Maraykanka uu soo dhaweeyay tallaabooyinka laga qaaday Qatar, waxaana xusid mudan in markaas uun uu kasoo laabtay safar uu ku tagay Sucuudiga. Baraha Bulshada ee been abuurka ah Dhanka Qatar waxaa aad u caanbaxay halku dhegyada “Tamim The Glorious” and “Qatar Is Not Alone” kuwaas oo lagu taageerayo Qatar. Balse baaritaan ay samaysay laanta afka Carabiga ee BBC-da ayaa lagu ogaaday in inta badan fariimahan ay dirayeen ciwaano been abuur ah oo uu kumbuyuutar maamulo, laguna shubay barnaamij faraha in ay qoraaladan diraan si loo marin habaabiyo ra’yiga guud. Balse Qatar oo kaliya ma ahayn, waxaa jira ciwaano been abuur ah oo laga sameeyay Sucuudiga iyo meelaha kale, kuwaas oo dirayay fariimo lid ku ah Qatar. Wararka Been abuurka ah Waxaa jira labo ereybixin oo ay kala isticmaalaan labada dhinac ee is haya, hadba kan aad la hadasho, tusaale dhinac waxa ay haystaan ereyga ah “xayiraad’, dhinaca kale “mamnuucis”. Waxaa arrinta sii hurinaya warbaahinta la’iska argo ee labada dhinac, kuwaas oo si joogto ah hawada u marinaya eedeymo dhinacba dhinaca uu u jeedinayo. Sawirro aad u kala duwan ayay si joogto ah usoo bandhigaan, tusaale ahaan, taleefishinka Al Carabiya oo Sucuudiga laga leeyahay ayaa waxa uu soo bandhigay sawirro iskafaalooyin maran oo yaala dukaamada waaweyn ee wax laga iibsado, iyada oo la muujinayo sida Qatar ay u saamaysay xayiraadda. Balse Taleefishinka Al Jazeera oo dowladda Qatar leedahay ayaa isna soo bandhiga nolosha dadka oo caadi ah. Gabadha lagu magacaabo Dina Matar oo ah cilmi baare arrimaha gobolkaas ayaa sheegtay in wararka been abuurka ah ee labada dhinac ay iska faafinayaan ay yihiin kuwa halistooda leh. Si kastaba ha ahaatee, dagaalka noocyada kala duwan ah, ma ahan mid u muuqda in uu mardhow dhamaanayo. ISHA BBC
  21. Muqdisho (Caasimada Online)- Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Cali Khayre ayaa xalay kulan Afur iyo soo dhaweyn ah la qaatay dhallinyaro Soomaaliyedd oo maxaabiis ku ahaa dalka Liibiya, kuwaas oo dib ugu soo laabtay dalkooda ka dib markii ay u fududaysay xukuumadda Soomaaliya, gaar ahaan Ergayga arrimaha qaxootiga u qaabilsan Xafiika Ra’iisul Wasaaraha iyo Safiirka Soomaaliya u fadhiya Tripoli. Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya oo u mahed celiyay cid walboo ka shaqaysay in dib loo soo celiyo dhalinyaraddan ku dhibaatay sanayd dalka dibadiisa, ayaa cadeeyay in uu aad uga xun yahay dhibka ku dhacay dhalinyaradda Soomaaliyeed meel walba ay joogaan. Isgaoona tilmaamay in mas’uuliyinta dalka looga baahan yahay in ay ka foogaadaan musuq maasuqa, in ay dib-u-dhisaan dalka iyo in la iska ilaaliyo waxyaabihii awoodeena daciifyay, si looga shaqeeyo mustaqbalka jiilka soo koraya. “Haddii aad tahay Soomaali oo aad la baxday Magafe, Waa inaad ogaataa in dawladda Soomaaliyeed ay tahay Madaasho oo ay kaaga daba imanayso meel kasta, caddaaladana ku horgayn doonto. Waxa la rabaa hay’adaha amniga Qaranka inay ka shaqeeyaan sidii loo soo qab-qaban lahaa dadka dhibaateeyey dhillinyaradeena.” Ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Khayre. Ugu dambayntii, Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ayaa dhallinyaradda Soomaaliyeed kula dardaarmay in ay ka shaqeeyaan sidii ay dalkooda uga dhigi lahaayeen wadamadda ay u tahriib tageen, waxuuna u ballan-qaaday in Soomaaliya ay ku socoto dariiqii horumarka, qof walbana ay muhiim tahay in uu qaybtiis ka qaato dib u dhiska dalka. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  22. Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Axmed Macallin Fiqi, oo horey usoo noqday taliyaha hay’adda nabad-sugidda qaranka, ayaa bartiisa facebook soo dhigay qoraal uu kaga hadlayo muuqaalkii Al-Shabaab ay soo bandhigeen ee muujinayey sida ay dadka u dilaan. Haddaba hoos ka aqriso qoraalka. Axmed Macallin Fiqi Waxaan daawaday video argagax & arxan-darro ay ka muuqato oo ay kooxda argagixisada Alshabaab ka soo duubtay dilal ay u geysanayso saraakiil ciidamada ah, ergooyinkii ka soo qeybqaatay doorashooyinka xildhibaanada sanadkii 2016-ka & qaar ka mid madaxda degmooyinka Muqdisho . Marka laga soo tago ujeedka & fariinta video-gaas ay kooxda AS ka leedahay oo isugu jiri kara: xayaysiin, argagax gelin, muujinta awoodooda & in ay nidaamka dawladnimada dalka & ciddii la macaamishiba cadow u arkaan, waxaa uu video-gaas banaanka soo dhigay in amniga iyo ka ganacsiga amnigu ay sabab u noqonayso in dadku ay dhamaadaan, shabaabna ay dhoolatusyadooda iska sii wataan. 1. Haddii ciidamadii ay dadaalkoodii u danbeeyay bixinayaan, haddana mashruuca IGU SAWIR-ta Alshabaab uu sidaas dharaar cad u shaqaynayo, waxaa mudan in wax la iska weydiiyo halka wax ka qaldan yihiin & cidda mas’uuliyaddaas leh! 2. Dad qaar ayaa marka ay dhaliilayaan ciidamada AMISOM waxqabadkooda dhaha “ma rabaan in dalka Alshabaab laga dhammeeyo waayo shaqadooda ayaa dhamaanaysa markaas” haddaba, haddii amnigii dalku uu noqday mashruuc madaxda qaarkood u xilsaaran amniga ay qandaraasyadiisa qaateen, bishiina dhowr boqol oo kun oo doolar, ama mararka qaarkood malaayiin ay ka faa’idaan, laga soo bilaabo istaambada qoryaha lambarada ku qorta ee wasaaradda amniga taalla, raashinka iyo shidaalka ciidanka, illaa iyo booyadaha biyaha daadadku keeneen daabula, hoteelada & baabuurta marar qaar la kireeyo, marka wax ay dhacaan ay midabka tuutaha un soo bedelanayaan oo aan cidna wax laga weydiinayn, oo igu sawirta Alshabaab ay ka xoog badato tii kale, markaan waxaa waajib noqonaysa in isbedel degdeg ah la sameeyo, si umadda looga badbaadiyo bahalnimada kooxda aragagixisada. 3. Waxaa dhanka kale video-gaas uu kashifay tayada mas’uuliyiinta xilalka loogu dhiibo “ii raadiya qof aan waxba noo dhimayn (caana ma daadshe)” taasina ay keentay in dhibkii ay iska fogeeyeen madaxda dalku uu wax-ma-tirihii kala dul dhaco shacabkii iyo madaxda sumcadooda sida hadda video-gaas muujinayo. 4. In video-yada arxan-darrada ah ee noocaan ah ee argagixisadu xayaysiinta ku samaysanayso, marka ay soo baxaan la dalbado in youtube-ka laga saaro, sida ay dawladda Kenya horey u samaysay oo kale. 5. Ugu danbeyn, waxaa haboon in arrinta video-gaan aragagaxa leh, in si fiican loo dul istaago, waxna la iska weydiiyo, waayo haddii arrintani sii socoto waxey keenaysaa in la aamini waayo hadalka madaxdeenu ay ku celceliyaan ee amniga ku saabsan, waayo waxaa ku marqaati kici doona video-yada ay maalinta cad magaalada dhexdeeda isaga soo duubayaan Alshabaab ayagoo saraakiil iyo dad Soomaaliyeed si arxan darra u laynaya. Waxaan xanuunka la qaybsanayaa eheladii dadka Soomaaliyeed ee kala duwan ee qaranka u shaqaynayey ee magacyadooda iyo sawiradooda lagu soo bandhigay video-gaas, Allaha u wada naxariista, adinkana sabir & iimaan.
  23. Baydhabo (Caasimada Online)-Waxaa aad loo adkeeyay amniga guud magaalada Baydhabo ee xarunta gobolka Bay, kadib markii ciidamo aan horay loo arag lagu daadiyay waddooyinka magaalada. Gudaha magaalada iyo daafaha ayaa waxaa lagu arkayaa ciidamo dhulka daadsan iyo kuwo dusha ka saaran gaadiidka dagaalka oo ka qeybqaadanaaya amniga. Magaalada Baydhabo ee xarunta gobolka Bay ayaa maanta waxaa ku wajahan wafdi ka kala socda dowladda Federaalka, maamul goboleedyadda iyo Beesha caalamka. Magaalada Baydhabo ayaa waxaa lagu wadaa in uu ka furmo Shirka Golaha Amniga Qaranka, oo ay ka qeybgalaayaan madaxda maamul goboleedyada, kuwa dowladda Soomaaliya iyo Beesha Caalamka. Ciidanka AMISOM ayaa la wareegay ammaanka halka shirka uu ka dhacayo, iyadoo fariisimo ka sameystay banaanka xarunta shirka. Shirka ayaa lagu waddaa in lagu soo bandhigo qorshaha Qaranka ee ku wahahan dhanka Ammaanka, waxaana laga soo saari doonaa qodobo lagu xoojin doono amniga dalka. Sidoo kale, Wasiirada amniga ayaa halkaa ka jeedin doona khudbado kooban oo lagu darsaayo sida loo wajahay amniga iyo waxyaabaha dheeriga ah ee la doonaayo. Dhinaca kale, Shirkaan ayaa daba socda shirar amni oo dhowr ah kuwaa oo intooda badan ka dhacay magaalada Baydhabo. Caasimada Online Xafiiska Baydhabo Caasimada@live.com
  24. Hargeysa (Caasimada Online) – Maamulka Somaliland ayaa markii ugu horeysay Beesha Caalamka ka dalbaday in awood Siyaasadeed ay u adeegsadaan Dagaalka ka taagan deegaanka Tukaraq ee Gobolka Sool ee u dhexeeya Puntland iyo Somaliland. Maamulka ayaa sheegay inuu sii xoogeysanaayo Khilaafka dhaliyay dagaalka labada dhan, sidaa aawgeed la doonaayo in sida ugu dhaqsiyaha badan Beesha Caalamka kusoo faragalisaa dagaalka. Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Dibadda Somaliland Dr Sacad Cali Shire oo la hadlay warbaahinta ayaa sheegay inay Beesha Caalamku xogogaal u tahay kana dharagsan tahay xaalada ka taagan Gobolka Sool, gaar ahaan dagaaladii dhexmaray Somaliland iyo Puntland. Dr Sacad Cali Shire, waxa uu Beesha Caalamka ugu baaqay inay si toos ah u soo gasho arinkan, oo awoodooda dhaqaale iyo awoodooda siyaasadeedba u isticmaasho, sida uu hadalka u dhigay. Dr Sacad Cali Shire, waxa uu Beesha Caalamka u cadeeyay in Somaliland ay isku dayday in qaabab Siyaasadeed ay u xaliso dagaalka Tukaraq, hase ahaatee uu arrinku faraha kasii baxaayo, iyadoo aan la gaarin wax xal ah. ‘’Somaliland waxaa u cad Nabad iyo wada noolaansho waxaan ku celineynaa in dagaalka Tukaraq uusan ku xalismeynin si qaboow waa in Beesha Caalamka ay xalinta dagaalka u adeegsataa awoodooda dhaqaale iyo awoodooda siyaasadeedba’’ Wasiir Sacad mar uu baaq u diraayey dadka Gobolka Sool ayaa yidhi “Arinkani arin la reereeyo maaha, Somaliland xad caalamiya ayey leedahay, xadkaas caalamiga ah reero badan baa ku nool, waliigoodna wey ku noolan jireen, laakiin dad leh ujeedooyin siyaasadeed ayaa doonaya inay reernimada u soo maraan, Wasiir Sacad mar uu ka hadlaayey Puntland iyo Somaliya ayaa yidhi “Puntland iyo Somaliyaba waxaanu ugu baaqaynaa inay gardarada inaga joojiyaan, oo colaada iyo xumaanto wax aan kala fogaansho iyo xumaan ahayn ma keenayso, qof kasta oo dab huriya, dabku isaguun buu ku soo noqdaa, iyana uma baahna, inana uma baahnin, waxaanu ugu baaqaynaa Puntland iyo Somaliyaba inay joojiyaan abaabulka iyo muusanoowga ay wadaan, oo xabada joojiyaan, wixii tabasho ah ee jirina wada hadal ha ka bilaaban, ramadaantana xushmeeyaan, dadka soomana aanay bad galin”. Haddalka Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Dibadda Somaliland Dr Sacad Cali Shire, ayaa kusoo beegmaaya iyadoo labada maamul ay hawada isku marinayaan Hanjabaado adag oo sii hurinaaya colaada. Caasimada Online Xafiiska Hargeysa Caasimada@live.com
  25. Waxa aan halkii ka sii wadan doonaa qormooyinkii ku saabsana sidii aan Isbedel taban ugu sameyn lahayn Nolosheena. Intiinii hore u la socotay, waxa aan qormadii hore kaga hadalnay isbedelka qofku isku samayn karo. Qormadanna waxa aan kaga hadli doonaa isbedelka wada noolaanshuhu qoyska u leeyahay horrumarka bulshada. Sida aan ogsoon nahay qoysku waa halka laga soo unko bulshu fayow. Qoys kastaaba waxa uu ku nool yahay guri. Gurina waa in uu noqdaa hoy aad roobka, qoraxda, dabaysha, kulaylka, qabowga ka dugsan kartid kuna dheehan yihiin raxmad, maxaba iyo ixtiraam. Hadaba qormadan waxa aan kaga hadli doonaa Guriga Caarada. Waxa laga yaaba in akhristuhu is waydiiyo tolow muxuu u jeedaa ee uu u soo qaatay sheekadan uu kaga hadlayo guriga caarada. Illaahay Subxaana wa Tacaallaa, waxa uu Qur’aanka Kariimka ah inoogu sheegay qisaas iyo tusaalooyin ay tahay in aan ku cibro qaadano aadna u dhuguno si aan lababa u fahamno. Marka hore in aan cadamada Rabbi qirno gudanana Xaqqa Illahay inagu leeyahay. Marka xigta in la waanaajiyo wada-noolaashaha bulshada dhexdeeda oo is-qadarini ay ka dhaxayso. Aroor dhawayd aniga oo akhriyeya Suurat Al Cankabuut ayaa waxa i soo jiitay is-barbar dhigga Illaahay Subxaana wa Tacaala ku sameeyey Guriga Caarada iyo dadka Illaahay shariiga u yeela. Waxaanu Allah (Subxaana wa Tacaala) yidhi: {مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاء كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتًا وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنكَبُوتِ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ} (29:41) (Kuwa Allah qayrkii caabuda waa sida Caarada dhisata guri, run ahaan guri oo dhan waxa ugu daciifsan kan caarada, waa haddii ay garanayaan). Waxa aan isla markiiba u dhaqaaqay dhinacaa iyo in aan daalacdo Tafsiirada kala duwan iyo qawlkii Culimada. Khayr Allah ha siiye Culimadii waaweynayd ee ina soo gaadhsiisay Diinta badankoodu sharaxa ay ka bixiyeen wuxu inta badan ka hadlayaa oo xoogga saareen fasiraadda dhinaca shirkiga kama ay hadal nooca uu yahay guriga caaradu. Maadaama aanay haysan iktishaaf ama badhista cilmi ee lagu sameeyey guriga caarada iyo nooca uu yahay iyo cilmigan oo soo if-baxay 100kii sano ee ugu dambeeyey, kadib markii ay boqolaal Saynisyahanno u kuurgaleen si ay wax uga ogaadaan. Waxa iyana cajiib ah, in Aayaddu tilmaamayso Caarada teeda dhidig. Ilaa iyo dhawaanahan ka hor lama ogaan in caarada dhedig tahay ta iyadu dhista guriga oo xuubka ay ku dhisto yahay shay ka soo baxa caloosheeda. Mukhluuqaadka oo dhan waxa ay gurigooda ka dhisaan walxo dhulka korkiisa laga helo caarada ma ahe. Xuubkan waa dun xariir ah weliba nooca xariirta ugu wanaagsan oo ay isku toshay ayey guriga ka dhisataa. Farsamada iyo dhismaha caaradu ku taagto gurigeeda waa handasada nooca ugu sareeysa. Waxay saynisyahannadu noo sheegeen haddii caaradu qof le’ekaan lahayd waxa ay dhisi lahayd xuub gaadhaya 150 meter. Marka la eego xoogga iyo quwadda duntaas waxa laga yaabi lahaa in diyaarad duulaysa ay qaban kari lahayd. Culimadu waxa ay inoo sheegeen, haddii guriga caarada loo ictibaaro dabin ay ku ugaadhsato, sida ay qolooyinka saynisku qabaan, Aayaddu sax ma noqoteen. Laakiin waxa dhab ah in aanu dabin ahyan ee uu maskan iyo hoy u yahay. Gurigeeduna ma laha khusuusiyaadkii guri lahaa oo waa guri dabaysha, qoraxda iyo wax kastaaba burburiyaan. Sidaas ayuu Illaahay ugu shabbahay kuwa asnaamta Illaahayo ka dhigta. Aniga oo runtii faham dheeraad ka helay aqwaashii kala duwanayd ee Culimadu ka bixiyeen sharaxa Aayaddan, ayaa waxa aan subax dhawayd daawaday inan yar oo Muslimad ah oo dalalkaa reer Galbeedka ah ku kortay kuna nool. Waxa aad ii soo jiidatay sida ay u macnaysay ee ay uga hadashay sharaxa Aayadan. Inantaa hadalkeedii wuxu dib ii soo xasuusiyey duruustii Zoology ee Sayniska, markii aan Dugsiga Sare ku jirnay ee la noo dhigi jiray xasharaadka oo Caaraduna ka mid ahayd. Weliba sida Caarada Madow (Black Spider) ay ninkeeda u cunto marka uu u tago kadib. Markii aan u sii kuurgalay ee aan raadiyey macluumaad kale oo dheeraad ah waxa ii soo baxay faham aan la tacajabay oo aan jeclaystay in aan idinkana idin la wadaago. Marka matal ama tusaale aan ku aragno Qur’aanka, wuxu Illaahay Subxaana wa Tacaalaa rabaa in uu wax inaga qarsoon inoo ifiyo, ama inaga daboolnaa inoo bayaamiyo ama hadal sarbeeb ah inoo kala caddeeyo. Matalkan ama is-barbardhiggan guriga caarada iyo kuwa asnaamta caabuda maxay iska shabbahaan? Guriga caaradu marka aad dusha ka aragtid waa guri xuub ka sameysan oo roob, qorax, dabayl, qabow, kulayl midna aanad ka dugsan karin. Waa guri ka caagan is-raaligelin iyo kalgacal oo aasaas u ah dhismaha qoys. Waa guri hooyadu cunto aabaha marka uu u tago kuna nasan karin oo uu naftiisa la baxsado si aan loo cunin. Waa guri hooyadu cunto caruurteeda, carurrtuna is cunaan. Inta ka badbaaddana ay ugu dambaynta hooyadood cunaan. Waa guri diiq ah oo aan masaaxad ku filan lahayn oo ay ku wada noolaan karaan oo aabo/hooyo/caruur iska wada takhlusayaan oo u wada baratamayaan masaaxadda yar. Waa guri ka caagan wada-noolashaha jinsiga, mana aha hoy lagu nasto ama lagu raaxaysto waana meel socotada iyo martidaba lagu cuno. Sidaa darteed dadka Illaah aan Allah ahayn Illaah ka dhigtaa waa kuwa sida gurigaa caarada aan helayn meel ay ku nastaan ama ku raaxaystaan if iyo aakhiraba. Culimadu markii ay sharxayeen Aayaddan, waxa ay sheegeen qofku marka uu wanaangsan yahay Illaahay matal wanaagsan ayuu ku soo qaata. Marka qofku Illaahii weynaa cibaadadiisii ka tago oo caabuda qayrkii wuxu Illaahay u soo qaataa matal xun sida kan guriga caarada oo ah guri lagu ba’ay ah. Tafsiiradii kala duwanaa iyo fahamkii guud waxa iiga soo baxay muhimadda qoysku u leeyahay nolosha iyo in aanay guryaheennu noqon sida guriga caarada, guri aan Tawxiidka laga aaminsanayn. Illaahay Subxaana wa Tacaala, wuxu inoo dooray Islam {الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِينًا} (5:3) Waa in kalgacal iyo muxubo qoysku ku wada noolaado sida Illahay Aayddan hoose inoogu sheegay. {وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ} (30:21) Waxa la rabaa in abbuhu qaato doorkiisii in uu yahay taliyaha guud ee qoyska, hooyadu qaadato doorkeeda ah in ay tahay taliyaha arrimaha gudaha ah ee qoyska. Caruurtu baari u noqdaan waalidkood oo u arkaan adeega ay u adeegayaan waalidkood waajib diini ah. Waalidku caruurta u duceeyaan, caruurtu waalidka u duceeyso, jacayl iyo isu soo hiloow noqoto nolosha ay ku wada nool yihiin. Guriga wanaagsan waa aasaaska nolosha iyo horrumarka bulshada. Waxa aan rabnaa guri waalidku ku soo koriyaan curruurtooda kala-danbayn, is-tixgelin, is-karaamayn maxaba, raxmad iyo caddaalad oo aan loo kala eexan. Si marka uu qofku bulshada dhex-galo kula noolaadaa macaamil wanaagsan oo wax-tar u leh bulshada oo dhan. Wax-tarkaas oo saameyn ku yeelanaya sidii bulshadu u heli lahayd – Madax amaano iyo hoggaamin leh, Garsoor caddaalad wax ku xukuma, Macaalin ku-dayashada mudan, Dhakhtar daryeela bukaanka, Askari waddani ah, farsamayaqaan daacad ah, iyo ganacsade ka daacad ah ganacsigiisa. Haddii kale qofku wuxu noqonayaa mid ka yimid guri la mida ka caarada oo kale. Qofkaasi wuxu bulshada dhexdeeda kula noolaanayaa sidii qof dab iyo baansiin gacmaha ku sita oo cid kasta oo uu la macaamilana gubaya. Qof kaas waa qof Allah ka cabsigu ku yar yahay xataa haddi uu cibaadaadkii la yimaaddo haddana wax-is-daba-marinta iyo ku-jiqsiinta ayuu u arkaa in uu ku faa’idayo. Hadaba aan bishan Ramadan uga faa’daysanno sidii aan isbedel dhab ah ula iman lahayn oo guryaheenna ka ilaalino in ay noqdaan ka caarada oo kale. Kana dhigno guri Illaahay lagu weyneeyo oo lagu cibaadaysto lagagana dhaqmo camalka kiisa wanaagsan. Marka guryaheennu u bataan guryo wanaagsan waxa ay isbedel la taaban karo ku sameynaysaa bulshadeena. Allah ha inaga yeelo kuwa khayrka u shaqeeya kana hortaga wax kasta oo shar ah. Soom Maqbuul wa danban maqfuur. Allahuma Aamiin. Waxaa Qoray:- Xildhibaan Maxamed Cumar Carte, Ra’iisul Wasaare Ku-Xigeenkii Xukuumadii hore.