Mogadishu (HOL) — Somalia’s National Intelligence and Security Agency (NISA) said Tuesday that its forces, backed by international partners, killed seven Al-Shabaab fighters in an overnight operation in the Kuukaayle area of Mahaas district, Hiiraan region. Source: Hiiraan Online

Mogadishu (HOL) — Dozens of travellers bound for Hargeisa, the capital of Somaliland, have been stranded in foreign airports after airlines enforced Somalia’s new electronic visa system, deepening tensions between the two rival administrations. Source: Hiiraan Online

Mogadishu (HOL) — Action Against Hunger has launched a major project to help smallholder farmers in Baidoa improve food production, strengthen water systems, and reduce reliance on emergency aid in one of Somalia’s most drought-prone regions. Source: Hiiraan Online

Mogadishu (HOL) — Mozambique’s government has confirmed that Somali nationals are among more than a hundred foreign suspects tried for terrorism-related crimes linked to the ongoing insurgency in Cabo Delgado, a northern province that has endured extremist violence for nearly eight years. Source: Hiiraan Online

Kismayo (HOL) — Jubaland President Ahmed Mohamed Islam, known as Ahmed Madobe, has declared that his regional intelligence service has become one of the most capable in the Horn of Africa, surpassing Somalia’s National Intelligence and Security Agency (NISA) in gathering and analyzing security information. Source: Hiiraan Online

Mogadishu (HOL) — A delegation led by former Speaker of the House of the People Mohamed Mursal Sheikh Abdirahman was prevented from traveling Tuesday to Baidoa, the capital of Somalia’s Bay region. Source: Hiiraan Online

Mogadishu (HOL) – The ongoing implementation of the Somalia Recurrent Cost & Reform Financing (RCRF) Phase III project has drawn criticism in Hirshabelle State, following concerns that the selection of districts under the initiative lacked regional balance and inclusivity. Source: Hiiraan Online

Cairo (HOL) — Egypt’s Foreign Minister Badr Abdelatty met Monday with his Somali counterpart, Abdelsalam Abdi Ali, on the sidelines of the fifth Aswan Forum for Sustainable Peace and Development. Source: Hiiraan Online

Lionel Messi left no doubt on Decision Day. Source: Hiiraan Online

Israel has continued its air strikes and shootings in Gaza, raising fears over the future of its fragile ceasefire deal with Hamas, as United States envoys ramp up diplomacy to get the deal back on track. Source: Hiiraan Online

Guddiga Doorashooyinka Qaranka ee Soomaaliya ayaa maanta si rasmi ah ugu dhawaaqay in tirada guud ee codbixiyeyaasha laga diiwaangeliyay Gobolka Banaadir ay gaartay 918,809 qof, taasoo ka dhigaysa gobolka ugu diiwaangelinta badan guud ahaan dalka. Guddoomiyaha Guddiga Doorashooyinka Qaranka ayaa sheegay in diiwaangelintan ay muujinayso kalsoonida shacabka reer Banaadir ay ku qabaan geeddi-socodka dimuqraadiyadda iyo doorashooyinka dalka. “Waxaan ku faraxsanahay in shacabka ku nool caasimadda iyo degmooyinka hoos yimaada Banaadir ay si buuxda uga qeybqaateen diiwaangelinta codbixiyeyaasha, taasoo noqonaysa tallaabo weyn oo loo qaaday xagga qabsoomida doorashooyin xor ah oo hufan,” ayay yiri. Guddigu wuxuu sheegay in tirada guud ee codbixiyeyaasha ee laga diiwaangeliyay guud ahaan dalka ay sii kordhayso toddobaadyada soo socda, maaddaama diiwaangelinta ay weli ka socoto gobollo kale oo dalka ah. Masuuliyiinta guddiga ayaa xusay in marxaladda xigta ay noqon doonto hubinta xogta, bixinta kaararka codbixinta, iyo diyaarinta goobaha doorashada. Source: goobjoog.com

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xamza Cabdi Barre, oo maanta khudbad muhiim ah ka jeediyay Shirka 5-aad ee Nabadda iyo Horumarka Afrika oo lagu qabtay magaalada Aswan ee dalka Jamhuuriyadda Carbeed ee Masar, kaas oo cinwaankiisu yahay “Awoodda Afrika ee Horumarka iyo Isbeddelka Adduunka Casriga ah” ayaa sheegay in Soomaaliya ay cagta saartay waddada horumar waara, iyada oo ka gudubtay dhibaatooyinkii amni, dhaqaale iyo siyaasadeed. Ra’iisul Wasaaraha ayaa tilmaamay guulaha la taaban karo ee dowladdu gaartay, kuwaas oo ay ka mid yihiin: Dib-u-dhiska dowladnimada iyo hay’adaha Qaranka, Deyn cafinta, kor u qaadista xiriirka Soomaaliya la leedahay waddamada gobolka iyo caalamka, Qaadista cunaqabateyntii hubka ee saarneyd dalka muddada dheer, iyo Amni oo hormar ballaaran laga gaaray gaar ahaana dhankan la dagaallanka kooxaha Khawaarijta. Ra’iisul Wasaare Xamza Cabdi Barre ayaa sidoo kale soo bandhigay Hannaanka Qaran ee Isbeddelka 2025–2030, oo ah qorshe diiradda saaraya lix tiir oo waaweyn: Sida Dib-u-dhiska iyo kaabeyaasha dhaqaalaha, Kobcinta dhaqaalaha iyo shaqo abuurka, Horumarinta adeegyada bulshada sida waxbarashada iyo caafimaadka, Amniga cuntada iyo horumarinta beeraha, Ilaalinta deegaanka iyo horumarinta tamarta nadiifta ah, Daahfurnaanta maamulka iyo hufnaan dowladeed oo dhab ah. “Soomaaliya maanta waa dal kasoo baxay colaado iyo burbur, kuna socdo dhabbihii horumar iyo barwaaqo waarta, iyadoo aan cidna laga reebaynin dadaallada qaran ee lagu dhisayo mustaqbal mideysan,” ayuu yiri Ra’iisul Wasaaraha. Ra’iisul Wasaaraha ayaa uga mahadceliyay Dowladda Masar doorkeeda joogtada ah ee ay ku taageerto Soomaaliya, gaar ahaan dhinacyada nabadda, dib-u-dhiska iyo iskaashiga, isagoo xusay in xiriirka walaaltinimo ee ka dhexeeya labada dal uu yahay mid taariikhi ah oo sii xoogeysanaya. Source: goobjoog.com

Majaladda Mirror ee dalka UK ayaa daabacday sheeko xanuun badan oo ku saabsan haweeney Ingiriis ah oo lagu magacaabo Mary Chater, 67 jir, taasoo sheegtay in nin isku sheegay inuu “Dani” yahay uu ku khiyaamay magac Soomaaliya, si uu lacag badan uga helo. Mary, oo ku nool magaalada Brighton, ayaa sheegtay in bishii December 2022 uu nin ka soo raacay sawir cunto karin oo ay Facebook ku baahisay, kaasi oo isku sheegay inuu yahay dhakhtar qalliinka dhaawacyada u shaqeeya Qaramada Midoobay, isla markaana ka howl-gala Soomaaliya. Mary waxay tiri: “Wuxuu iga dhigay qof rumaysta in uu yahay nin geesi ah oo caawinaya dadka dhibaateysan ee Soomaalida.” Waxay intaas ku dartay in “Dani” uu u sheegay inuu mashquul ku yahay daaweynta dhaawacyada dagaalka, taas oo ku kalliftay inay aaminto inuu dhab ahaan joogo Soomaaliya. Si tartiib ah ayaa xiriirka jacayl u beddelay khiyaano ninka ayaa bilaabay inuu codsado lacago uu sheegay in uu ku horumarinayo shaqadiisa caafimaad, iyo kuwo kale oo uu ku sheegay “diyaarinta hoy” ay Mary ugu imanayso Muqdisho. Laakiin Mary ayaa ugu dambeyn ku baraarugtay in ay la kulantay khiyaano, kadib markii ay samaysay baadhitaan u gaar ah, taas oo ay ku ogaatay in sawirradii uu isticmaalayay Dani ay ahaayeen kuwa laga xaday nin dhakhtar ah oo run ahaantii ka shaqeeya gudaha Muqdisho. Sheekada Mary waxay iftiimisay halis weyn oo ku fiday internet-ka, halkaas oo magacyada iyo sawirrada hay’adaha samafalka marar badan loo adeegsado khiyaanooyin lagu kasbado kalsoonida dadka reer Galbeedka. Soomaaliya ayaa xaaladdeeda bini’aadanimo marar badan loo adeegsadaa marmarsiinyo lagu khiyaaneeyo dadka doonaya inay caawiyaan dadka nugul. Dhacdadan ayaa mar kale muujisay sida ay muhiim u tahay in dadka isticmaala baraha bulshada ay feejignaan muujiyaan, gaar ahaan marka la soo jeediyo sheekooyin shucuur ku dhisan oo lagu xirayo magacyo hay’adeed ama dalal xaalad adag ku jira. Source: goobjoog.com

Tehraan – Dowladda Iiraan ayaa si rasmi ah ugu dhawaaqday inay ka “xorowday” xayiraadyihii saarnaa barnaamijkeeda Niyukleerka, kaddib markii uu dhammaaday muddadii uu ku eg-yahay heshiiskii caalamiga ahaa ee 2015, ee loo yaqaanay (JCPOA). Tallaabadan ayaa albaabka u fureysa waji cusub oo diblomaasiyadeed iyo dood sharciyeed oo ka dhex aloosantay Iiraan iyo quwadaha reer Galbeedka. Heshiiskii la saxiixay 2015-kii, oo ay Iiraan la galeen lixda quwadood ee adduunka (Mareykanka, Ruushka, Shiinaha, UK, Faransiiska, iyo Jarmalka), ayaa dhigayay in Tehraan ay si weyn u xaddido howlaha barnaamijkeeda Niyukleerka ee xasaasiga ah, ayna ogolaato kormeerayaal caalami ah. Taa beddelkeeda, waxaa si tartiib tartiib ah looga qaaday cunaqabatayno dhaqaale oo caalami ah oo saarnaa. Hadda oo heshiiskaas uu gabagabo noqday, Iiraan waxay qaadday tallaabo diblomaasiyadeed oo muuqata. Wasaaradda Arrimaha Dibedda Iiraan waxay si rasmi ah uga dalbatay Qaramada Midoobay inay “saxdo macluomaad qaldan” oo ay sheegtay in lagu daabacay bogga internet-ka ee hay’adda. Macluumaadka ay Tehraan ka cabanayso ayaa la xiriira isku dayo lagu doonayo in “dib loogu soo celiyo go’aanno dhacay oo ka dhan ah Iiraan,” taasoo loola jeedo habraaca loo yaqaan “snapback” ee cunaqabataynta. Iiraan waxay ku doodaysaa in tallaabooyinka noocaas ah ay yihiin kuwo sharci-darro ah oo ay tahay in Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay uu ka hortago “jahawareer dheeri ah” oo ku yimaada habraacyadiisa sharciga ah. Bayaan ka soo baxay dowladda Iiraan, waxay ku adkaysatay in hadda wixii ka dambeeya loola macaamilo barnaamijkeeda Niyukleerka “sida barnaamijka dal kasta oo aan lahayn hub Niyukleer ah” oo xubin ka ah Heshiiska Xakameynta Faafidda Hubka Niyukleerka (NPT). Waxay intaas ku dartay in hadafkii asalka ahaa ee arrinta Iiraan loo geliyay ajandaha Golaha Ammaanka—oo ahaa “in la dammaanad qaado nabadda barnaamijka Niyukleerka Iiraan” iyo in laga hortago in loo weeciyo “dhanka samaynta hubka Niyukleerka”—uu hadda “si buuxda u hirgalay.” Mustaqbalka marka la eego, Iiraan waxay carabka ku adkeysay “sida ay uga go’an tahay diblimaasiyadda” iyo inay difaacan doonto “xuquuqdeeda sharciga ah ee isticmaalka nabadeed ee tamarta Niyukleerka.” Dhinaca kale, falanqeeyayaasha siyaasadda caalamiga ah ayaa si dhow ula socda xaaladdan. Cali Faa’is (Ali Vaez), oo ah Agaasimaha Mashruuca Iiraan ee Kooxda Caalamiga ah ee Xasaradaha (International Crisis Group), ayaa sheegay in dhammaanshaha heshiisku uu yahay “wax wanaagsan.” Mr. Vaez wuxuu ku sababeeyay aragtidiisa in xaaladdan cusub ay “labada dhinacba u oggolaanayso inay u gudbaan soo jeedinta fikrado cusub” si loo helo waddo kale oo lagu maareeyo arrinta Niyukleerka Iiraan, maaddaama heshiiskii hore uu muddo dheer ahaa mid aan si buuxda u shaqaynayn. Source: goobjoog.com

Soomaaliya ayaa sanadkan 2025 lagu wadaa inay jebiso rikoodhka dhoofinta xoolaha, iyadoo la filayo in dakhliga guud ee kasoo xaroonaya dhoofinta xoolaha uu dhaafo $1 bilyan oo doollar. Tani waxay Soomaaliya ka dhigaysaa mid ka mid ah dalalka ugu sarreeya caalamka ee dhoofiya xoolaha nool, sida lagu sheegay warbixin ay si wadajir ah u soo saareen Bloomberg iyo Wasaaradda Xoolaha Dowladda Federaalka Soomaaliya. Koror Joogto ah Afartii Sano ee Ugu Dambeysay Warbixintu waxay muujisay in Soomaaliya ay afartii sano ee la soo dhaafay si joogto ah u kordhisay dhoofinta xoolaha, iyadoo wadarta guud ee dhoofkeedu gaaray $2.9 bilyan oo doollar. Sanadkii 2021 waxaa la dhoofiyay xoolo qiimahoodu ahaa $523 milyan 2022 wuxuu gaaray $558 milyan 2023 wuxuu ku dhowaa $861 milyan 2024-na wuxuu kor u dhaafay $974 milyan Sannadkan 2025 ayaa la saadaalinayaa inuu noqdo kii ugu sarreeyay, iyadoo qiimaha dhoofka la filayo inuu dhaafo hal bilyan oo doollar. Australia iyo Suudaan oo Hoos U Dhacay – Soomaaliya oo Fursad Heshay Dalka Australia oo kamid ahaa suuqyada waaweyn ee xoolaha dhoofiya, iyo Suudaan oo dagaallo culus ay curyaamiyeen, ayaa labaduba hoos u dhigay dhoofkooda. Fursaddaas ayay Soomaaliya si wanaagsan uga faa’iidaysatay, iyadoo ah dal hodan ku ah xoolaha nool – lana qiyaaso inuu leeyahay in ka badan 60 milyan oo neef oo xoolo ah (geel, ari, lo’ iyo ido). Soomaaliya ayaa sanad kasta u dhoofisa 4 ilaa 6 milyan oo neef suuqyada Khaliijka, gaar ahaan Sacuudi Carabiya, Imaaraadka, Baxrayn iyo Cumaan, kuwaas oo xoolaha Soomaaliyeed ugu ixtiraama tayadooda iyo caafimaadkooda. Dakhliga Xoolaha oo Dhaafay Miisaaniyadda Dowladda Warbixinta ayaa tilmaantay in dakhliga dhoofinta xoolaha uu hadda dhaafay dakhliga gudaha ee Dowladda Federaalka Soomaaliya oo dhan $430 milyan sanadkii, taasoo muujineysa awoodda dhaqaale ee ku jirta khayraadka dabiiciga ah ee dalka, haddii si habboon loo maareeyo. Xoolaha nool ayaa noqday laf-dhabarka dhaqaalaha Soomaaliya, iyadoo boqolkiiba weyn oo kamid ah bulshada Soomaaliyeed ay ku tiirsan yihiin ganacsigan si toos ah ama si dadban. Ma Ka Maarmi Karaan Soomaaliya Deeqaha Dibadda? Iyadoo xoolaha keliya ay dalka u keenayaan balaayiin doollar sannad kasta, ayaa haddana su’aal muhiim ah taagan tahay: Soomaaliya ma ka maarmi doontaa deeqaha caalamka haddii ay si hufan u maamusho dhoofkeeda xoolaha iyo kheyraadkeeda kale? Khubarada dhaqaalaha ayaa sheegaya in haddii la xoojiyo nidaamyada caafimaadka xoolaha, shahaadooyinka caalamiga ah, iyo kaabeyaasha dekedaha, Soomaaliya ay awoodi karto inay laba-laabto dakhligeeda dhoofinta xoolaha. Source: goobjoog.com

Xafiiska Xeer Ilaaliyaha Guud ee Qaranka ayaa maanta shaaciyay in, isagoo kaashanaya Booliska Soomaaliyeed iyo qeybta Booliska Caalamiga ah (Interpol), uu dalka Rwanda kasoo qabtay Jaamac Cabdi Maxamuud Ina Maryan Maxamed Cismaan, oo muddo baxsad ahaa kadib markii lagu eedeeyay falal kufsi, duubis iyo faafinta muuqaallo anshax-xumo ah, iyo tacaddi loo geystay gabdho Soomaaliyeed. War-saxaafadeed uu soo saaray Xeer Ilaaliyaha Guud ee Qaranka ayaa lagu sheegay in baaritaan dheer kadib la ogaaday in eedeysanuhu uu ku dhuumaaleysanayay dalka Rwanda, halkaas oo lagu qabtay kadib howlgal ay iska kaashadeen hay’adaha Booliska Soomaaliya iyo Interpol. Eedeysanaha ayaa shalay lagu soo celiyay magaalada Muqdisho, waxaana lagu wareejiyay xabsiga Qeybta Baarista Dambiyada Booliiska (CID), halkaas oo baaritaanno dheeraad ah lagu wado, iyadoo lagu wado in si degdeg ah loo horkeeno Maxkamadda awoodda u leh si uu u wajaho cadaaladda. Xafiiska Xeer Ilaaliyaha Guud ee Qaranka ayaa uga mahadceliyay hay’adaha Booliska Soomaaliya iyo kuwa Rwanda kaalintii ay ka qaateen soo qabashada eedeysanaha, isagoo carrabka ku adkeeyay in dowladda Soomaaliya ay ka go’an tahay la-dagaallanka dambiyada tacaddiyada jinsiga iyo ilaalinta sharafta haweenka Soomaaliyeed. Source: goobjoog.com

Ciidanka Booliska Soomaaliyeed, gaar ahaan saldhigga degmada Garasbaaley ayaa soo qabtay nin lagu magacaabo Abshir Sheekh Cabdisalaan Maxamed oo lagu eedeeyay inuu xaaskiisa ku dilay toorey. Falka dilka ah ayaa galabnimadii Jimcaha ka dhacay degmadaasi Garasbaaley, iyadoo ay isla markiiba ciidamadu billaabeen baadi-goobka dilaaga,kadib markii dad deegaanku ku soo wargeliyeen dhacdada. Sida lagu sheegay war ka soo baxay taliska Booliska Soomaaliyeed qeybta gobolka Banaadir eeysanaha ayaa hadda ku jira gacanta booliska, halka meydka marxuumadda la geeyay isbitaal si baaritaan caafimaad lagu sameeyo. Boolisku waxay sheegeen in kiiskan loo gudbin doono maxkamadda awoodda u leh, si sharciga loogu waafajiyo, iyagoo shacabka ugu baaqay in ay ka fogaadaan rabshadaha xilliyada khilaafaadka qoysaska, isla markaana ay adeegsan karaan hay’adaha sharciga iyo wada-hadal nabadeed. Source: goobjoog.com

Muqdisho (Caasimada Online) – Xeer-ilaaliyaha guud ee Qaranka oo warsaxaafadeed soo saaray ayaa shaaca ka qaaday in haatan garoonka Muqdisho laga soo dajiyay Jaamac Cabdi Maxamuud (Ildab) oo ahaa agaasimihii hore ee isbitaalka guud ee Qardho, kaas oo ku eedeysan kufsi uu u gaystay gabdho iyo muuqaallo anshax xumo ah oo uu ka duubay. Xafiiska xeer-ilaaliyaha guud ayaa sheegay in eedeysanaha, isaga oo baxsad ah laga soo qabtay dalka Rwanda, isla markaana haatan laga soo dajiyay garoonka Aadan Cadde. Eedeysanaha ayaa sidoo kale loo gudbiyay xabsiga qaybta baarista dambiyada Booliska ee CID, iyada oo haatan ay ku socoto baaris dheeraad ah. “Xafiiska Xeer Ilaaliyaha Guud ee Qaranka, ayaa baaris uu sameeyay waxa uu ku ogaaday Eedaysane Jamac Cabdi Maxamuud Ina Maryan Maxamed Cismaan oo baxsad ahaa uu ku suganyahay wadanka Ruwanda, kaas oo ku eedaysan Kufsi, Duubis iyo Baahin Muuqaalo Anshax xumo oo ku sameeyay Gabdho Soomaaliyeed kana gaystay Magaalada Qardho” ayaa lagu yiri qoraalka kasoo baxay xafiiska xeer-ilaaliyaha guud ee Qaranka. Sidoo kale, warsaxaafadeedka ayaa intaasi kusii daray “Xafiiska Xeer Ilaaliyaha Guud ee Qaranka oo kaashanaya Booliiska Caalamiga ah ee Interpol ayaa ku guulaystay in eedaysane Jamac Cabdi Maxamuud lagasoo dajiyo Garoonka Caalamiga ah ee Aadan Cade shalay galab oo taariikhdu ahay 18/10/2025, waxaana eedaysanaha lagu wareejiyay laguna xiray xabsiga Qaybta Baarista Dambiyada Booliiska ee CID”. Xeer-ilaalinta ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in agaasimihii hore isbitaalka guud ee Qardho uu wajihi doono Maxkamadeyn, lagana qaadi doono tallaabo sharciga waafaqsan. “Eedaysanaha ayaa sida ugu dhakhsaha badan loo gudbin doona Maxkamadda Awooda uleh, si uu uwajaho cadaaladda” ayaa ma kale lagu yiqi warqadda. Xafiiska xeer-ilaaliyaha guud ee Qaranka ayaa sidoo kale mahadceliyay hay’adaha dowladda Rwanda iyo Booliiska Soomaaliya, gaar ahaa qaybta Interpol oo qayb lixaadleh ka qaadatay in eedaysanaha lasoo galiyo gacanta hay’adaha dowladda Soomaaliya. Ugu dambeyn Xafiiska xeer-ilaaliyaha guud ee Qaranka, wuxuu sheegay inay ka go’an tahay inay la dagaalaan dambiyada tacaddiga Jinsiga iyo ilaalinta sharafta iyo sumcada dumarka Soomaaliyeed. Puntland ayaa dhankeeda horay u shaacisay in la qabtay eedeysanaha isaga oo baxsad ah, waxayna markaa sheegtay in dalka lagu soo celin doono, kadibna la Maxkamadeyn doono. Si kastaba, Kiiskan ayaa dhaliyay hadal heyn xoogan waxaana laga war dhowrayaa sida loo xakameeyo, maadaama lasoo qabtay eedeysanaha oo mudo ka dhuumanayay cadaaladda. The post Agaasimihii ‘kufsiga gaystay’ oo laga soo dajiyay Muqdisho appeared first on Caasimada Online.

Muqdisho (Caasimada Online) – Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida ayaa soo gabagabeysay kiis xasaasi oo loo haystay xubno ka tirsan kooxda Al-Shabaab, kuwaas oo ku eedeysan inay qarxin rabeen boqolaal shacab ah oo dhawaan isugu soo baxay isgoyska Taleex ee Muqdisho, si ay ugu dabaal dagaaan diiwaangelinta 1 milyan qof ee la sameeyay. Kiiskan ayaa waxaa eedeysane ka ah Aadan Nuur Muuse oo habeenkaas lagu qabtay bam-gacmed uu rabay inuu ky beesado shacabka isugu yimid halkaasi, balse nasiib wanaag waxaa gacant ku dhigay laba dhalinyaro ah oo ka shakiyay kahor inta aanu goobta qarxin, waxayna kadib waeejiyeen laamaha amniga ee dowladda Soomaaliya. Xeer ilaaliye Axmed Cabdalla oo ugu horreyn hadalka qaatay ayaa shaaca ka qaaday in eedeysanaha uu rabay in goobta uu ka gaysto xasuuq, balse laga hortegay dhagartiisa. “Eedeysanaha waxaa uu rabay in madax iyo shacab isaga kala yimid 20 degmo oo u dabaal dagaya diiwaan galinta 1 milyan oo isgoyska Taleex lagu qabtay inuu dhameeyo balse ma dhicin taas”. ayuu yii Xeer-ilaaliyexmed Cabdalla. Inta ay soo socotay dooda dhinacyada, ayaa waxaa sidoo kale goobta lagu soo bandhigay muuqaal ay doobtay Camiro CC TV, halkaas oo laga arki karo eedeysanaha oo toos u dhex-galaya shacabka kadibna markii laga shakiyay isku dayaya inuu baxsado, balse la qabtay. Guddoomiyaha Maxkamadda Darajada Koowaad Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida Xasan Cali Nuur (Shuute) oo soo xiray fadhiga Maxkamadda ayaa si weyn u boggaadiyay naf-hurnimada labada wiil ee dhalinyarada ah ee qabtay eedeysanaha, kuwaas oo magacyadooda lagu soo koobay Carab iyo Jaceelow, kana soo muuqday Maxkamadda. “Marka hore labada muwaadin ee shacabka ah ee qaybtay eedeysanaha koowaad Aadan Nuur Muuse way mahadsan yihiin Carab iyo Jaceelow waxaad gudateen waajib aanu guda karin qof walba in aad hub la’aan qabataan qof wata bam qarxi kara waaxaad ku muujiseen dhiiranaan iyo naf-hurnimo” ayuu yiri Guddoomiyaha Maxkamada Ciidamada Qalabka Sida. Shuute ayaa sidoo kale sheegay in Carab iyo Jaceelow loo aqoonsaday inay yihiin halyeeyo Qaran, laguna dari doono hay’adaha amniga, si ay u helaan xuquuq iyo abaal-marin. “Maxkamadda horteeda waxaan idin kagag jeedinayaa amaan aad mudateen badbaadinta shacabka, waxaana sameyn doonaan qoraal aan hay’adaha amniga kaga dalbeyno inay fursad idin siiyaan oo aad heshaan tababar iyo xuquuq aad uga mid noqoneysaan halyeeyada nool ee hay’adaha amnig, waxaa tihiin Daljireyaal guuleysta” ayuu raaciyay. The post Carab iyo Jaceelow oo halyeeyo loo aqoonsaday kadib markii… appeared first on Caasimada Online.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidamada ammaanka ee dowladda Soomaaliya, gaar ahaan kuwa Booliska ee ka howlgala degmada Garasbaaley oo xalay howlgal sameeyay ayaa gacanta kusoo dhigay nin ku eedeysan inuu si arxan darro ah u dilay xaaskiisa. Qoraal kasoo baxay Taliska Qaybta Guud ee Goobolka Banaadir ayaa waxaa lagu sheegay in eedeysanaha oo lagu magacaabo Abshir Sheekh Cabdisalaan Maxamed uu toorey ku dilay xaaskiisa, kaas oo ay isla markiiba soo qabteen Ciidamada Booliska ee Garasbaaley. “Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ee Saldhigga Garasbaaley ayaa gacanta ku soo dhigay eedeysane lagu magacaabo Abshir Sheekh Cabdisalaan Maxamed, kaas oo ku eedeeysan in uu xaaskiisa ku dilay toorey” ayaa lagu yiri qoraalka kasoo baxay Taliska Ciidanka Booliska. Sidoo kale warsaxaafadeedka ayaa lagu sheegay in eedeysanaha ay haatan ku socoto baaris, isla markaana si deg deg ah loo horgeyn doono Maxkamad, si looga qaado tallaabo adag. “Eedeysanaha ayaa ku jira gacanta Booliska, waxaana loo gudbin doonaa maxkamadda awoodda u leh si sharciga loogu waafajiyo”. ayaa mar kale lagu yiri qoraalka. Booliska Soomaaliya ayaa si weyn loogu boggaadiyay tallaabada uu qaaday, gaar ahaan soo qabashada eedeysanaha dilka arxan darrada ah u gaystay xaaskiisa oo uu mindi ku dilay. Arrintan ayaa dhalisay hadal heyn xoogan, waxaana sidoo kale walaac iyo murugo ay ku reebtay ehellada gabadha iyo dadka dariska la ah qoyskaasi. Dhacdooyinka argagaxa leh ee ka dhasha murannada qoyska ee u badan maseerka ayaa indhowaanahan kusoo badanayay Muqdisho iyo qaybo badan oo kamid ah dalka. The post Booliska oo soo qabtay nin si arxan darro ah xaaskiisa ugu dilay duleedka Muqdisho appeared first on Caasimada Online.

Baydhaba (Caasimada Online) — Xaalad caafimaad darro oo aad u daran ayaa ka soo ifbaxaysa koonfurta Soomaaliya, iyadoo carruur la keenayo xarumaha caafimaadka oo ka xanuunsan kana caato badan sidii hore, sida uu warinayo wargeyska The New York Times. Hay’adaha gargaarka ayaa Arbacadii sheegay in kororka ba’an ee nafaqo-darrada uu si toos ah uga dhashay dhimis weyn oo lagu sameeyay dhaqaalihii gargaarka bini’aadannimo ee Mareykanka uu siin jiray Soomaaliya. Tobannaan xarumo caafimaad oo bulshada ah iyo goobo quudin ayaa xirmay, taasoo daryeel la’aan kaga tagtay boqollaal kun oo qof. Hay’adda Save the Children ayaa bishii Maarso xirtay 47 ka mid ah 128-kii xarumo ee ay ku lahayd Soomaaliya, iyadoo adeegyadii ka joojisay in ka badan 300,000 oo qof, oo ay ku jiraan qoysas badan oo barakacayaal ah oo ku nool Baydhaba. Colaadda daba dheeraatay ee Soomaaliya iyo dagaalka Al Shabab ayaa daciifiyay bulshooyinka. Bishii Sebtembar, nidaamka qiimeynta cuntada ee ay Qaramada Midoobay taageerto (IPC) ayaa ka digay in 3.4 milyan oo Soomaali ah ay wajahayaan heerar “halis ah” oo sugnaan darro cunto ah. Saraakiisha Qaramada Midoobay waxay sheegeen in farqiga sii kordhaya ee maalgelinta gargaarka—oo ay ugu wacan tahay taageerada oo ka yaraatay deeq-bixiyeyaasha waaweyn oo uu horkacayo Mareykanka—ay sii murjinayso xaaladda degdegga ah. Magaalada Baydhaba gudaheeda, cawaaqibka arrintan ayaa si cad u muuqda. Dr. Cabdullaahi Yuusuf, oo ah agaasimaha caafimaadka ee Isbitaalka Gobolka Bay, ayaa sheegay in tirada dadka nafaqo-darrada loo seexiyo isbitaalka ay kordheen 40 boqolkiiba bishii Luulyo marka la barbardhigo Janaayo. “Markii hore waxaa naloo soo gudbin jiray kiisas heer hore ah… hadda waxay yimaadaan iyagoo daahay, xaaladuhuna aad ayay u daran yihiin, taasina waxay keentay in dhimashadu ay badato,” ayuu yiri. Isbitaalkan oo ay taageerto hay’adda Dhakhaatiirta aan Xuduudda Lahayn (MSF) ayaa sidoo kale diiwaan-gelinaya koror ku yimid cudurka gowracatada, qiyaastii 50 xaaladood seddexdii bilood ee la soo dhaafay, marka loo eego hal ama labo xaaladood sannadkii caadiga ahaa. Tobankii sano ee la soo dhaafay, Mareykanku wuxuu ahaa deeq-bixiyaha bini’aadannimo ee ugu weyn Soomaaliya, isagoo celcelis ahaan bixinayay $450 milyan sannadkii, oo ay ku jirto $481 milyan sannadkii 2020, sida ay muujineyso xog gudaha ah oo ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Mareykanka leedahay oo uu soo xigtay wargeyska The New York Times. Jawaabta Mareykanka Sannad-maaliyadeedka 2025, oo dhammaaday 30-kii Sebtembar, taageerada bini’aadannimo ee Mareykanka waxay gaartay qiyaastii $128 milyan. Bayaan soo baxay 9-kii Oktoobar, Wasaaradda Arrimaha Dibadda waxay sheegtay in maamulka Trump uu ansixiyay $14.9 milyan oo dhaqaale cusub ah, iyo in gargaarka milatari iyo kan bini’aadannimo labaduba ay “sii socdaan.” Bayaanka ayaa lagu sheegay in Mareykanka “ay weli ka go’an tahay” amniga Soomaaliya, uu bixiyay “wax ka badan intii ku habboonayd,” uuna ku cadaadin doono deeq-bixiyeyaasha kale inay “la yimaadaan xalal waara.” Hay’adaha gargaarka ayaa ka warramay kala doorashooyin adag oo ay wajahayaan. Dr. Binyam Gebru, agaasimaha hay’adda Save the Children ee Soomaaliya, ayaa sheegay inaan dib loo cusboonaysiin deeq ay siddeed sano bixin jirtay Hay’adda Horumarinta Caalamiga ah ee Mareykanka (USAID) ay ku qasabtay inay kala doortaan barnaamijyada quudinta bulshada iyo xarumaha gurmadka degdegga ah. “Dabcan, waxqabadka naf-badbaadinta waa in mudnaanta la siiyaa, taas ayaana samaynay,” ayuu yiri. “Laakiin waa arrin wax burburinaysa.” Wuxuu intaa ku daray, in bulshada dhexdeeda ilmaha goor hore lagula tacaalo nafaqo-darrada ay ku badbaadin karto “dhowr doollar oo keliya.” Qoysaska, dhimista dhaqaalaha waxay ula macno tahay rajo xumo. Xeryaha barakaca ee Baydhaba, Owliyo Cali ilmaheeda 18-ka bilood jira, oo markii hore cuntooyinka nafaqaysan ka heli jiray rug caafimaad oo u dhoweyd, ayaa hadda miisaankiisu aad u yar yahay. Markii uu cunugga ka soo baxay firiiric jadeeco ah isla markaana qandho sare ay qabatay, waxay soo deynsatey lacag $3 ah oo ay taksi ugu raacdo isbitaalka weyn, taasoo ah seddex jibaarka dakhliga maalinlaha ah ee caadiga ah ee ninkeeda. Ciriiriga dhaqaale wuxuu dhaafsiisan yahay Mareykanka. “Inta badan deeq-bixiyeyaasheenna muhiimka ah, sida Holland, Jarmalka, iyo Britain, dhammaantood way yaraanayaan,” ayuu yiri Crispen Rukasha oo ka tirsan Xafiiska Isuduwidda Arrimaha Bini’aadannimada ee Qaramada Midoobay (OCHA). Britain, oo ah deeq-bixiyaha labaad ee ugu weyn ee dhanka caafimaadka, ayaa joojin doonta maalgelinteeda caafimaad bisha Maarso. Sidoo kale, Barnaamijka Cunnada Adduunka (WFP) wuxuu sheegay in gargaarka cuntada ee degdegga ah uu hoos ugu dhici doono 350,000 oo qof bisha soo socota, halka uu ka ahaa 1.1 milyan bishii Ogoosto. Dowladda Soomaaliya, oo sannadkii hore soo xareysay dakhli dhan $350 milyan oo ay inta badan ku bixiso amniga, ma laha awood ay ku buuxiso farqigaasi; deeq-bixiyeyaasha ayaa bixiya 60 boqolkiiba kharashaadka caafimaadka. Agaasimaha guud ee Wasaaradda Caafimaadka, Dr. Ibraahim Aadan Soomow, ayaa dadaalka socda ku barbardhigay dib u dhis guri: “qof walba waa inuu leben keenaa.” Dr. Gebru ayaa ka digay in hal dhimis weyn oo gargaarka lagu sameeyo ay “dib u celin doonto wax kasta oo aan qabanaynay sannado badan.” The post Go’aankii maamulka Donald Trump oo xaalad halis ah ka horseeday Soomaaliya appeared first on Caasimada Online.

Muqdisho (Caasimada Online) – Khilaaf muddo si hoose u kar-soomayay oo u dhexeeya madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, iyo madaxweynaha Koonfur Galbeed, Cabdicasiis Lafta-gareen, ayaa toddobaadkii tegey soo ifbaxay. Arrintani waxay ka dhigan tahay in Villa Somalia uu haatan khilaaf kala dhexeeyo saddex ka mid ah madaxda dowlad-goboleedyada: laba ay si cad isu hayaan oo kala ah madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni, iyo madaxweynaha Jubaland, Axmed Maxamed Islaam (Madoobe), iyo khilaaf hoose oo Lafta-gareen la xiriira. Sida aan xogta ku helnay, in kasta khilaafka Xasan Sheekh iyo Lafta-gareen ay dibdda usoo saartay doorashadii Arbacadii ka dhacday xarunta baarlamaanka Soomaaliya, hadda waxaa jiray arrimo kale oo ka horreeyey oo xuddun u ah khilaafka. Doorashadan, oo lagu soo xulayay xildhibaannada Soomaaliya ku meteli doona Baarlamaanka Bulshada Bariga Afrika, ayaa waxaa ku soo baxay xubnihii ay wadatay Villa Somalia, halka laga adkaaday xubin uu watay Lafta-gareen, kaddib markii Xasan Sheekh uu ka hor yimid qorshaha hoggaamiyaha Koonfur Galbeed. Xubno ku dhow Villa Somalia ayaa Caasimada Online u sheegay in muranka kursigu uu ka dhashay kala shaki dheer oo muddo ka dhex taagnaa Lafta-gareen iyo Xasan Sheekh. Madaxtooyada federaalka ayaa rumaysan in madaxweynaha Koonfur Galbeed uu isbahaysi iyo heshiis sir ah la galay ra’iisul wasaarihii hore ee Soomaaliya, Cabdi Faarax Shirdoon (Saacid), oo u taagan xilka madaxweynaha Soomaaliya. Tani waxay imanaysaa iyadoo Lafta-gareen uu hore ugu ballanqaaday Xasan Sheekh inuu taageeri doono, balse kooxda Xasan ayaa hadda tuhmaysa in lagu wado khiyaano siyaasadeed. Lafra-gareen ayaa la aaminsan yahay inuu rumaysan yahay in Saacid uu leeyahay rajo sare, waxaana taas dheer in Saacid uu beel ahaan ka soo jeedo dhinaca abtiyaashiis, oo Lafta-gareen uu aad ugu dhow yahay. Sagaalkii xildhibaan ee loo xulay Baarlamaanka Bulshada Bariga Afrika intooda badan bannaanka ayaa lagaga heshiiyay, hase yeeshee xiisad siyaasadeed ayaa ka dhalatay mid ka mid ah labada kursi ee ka yimid Koonfur Galbeed. Madaxweynaha Koonfur Galbeed wuxuu kursiga u rabay siyaasi dhallinyaro ah oo lagu magacaabo Cali Cabdi Nuur, balse wuxuu tartan adag kala kulmay Abuukar Cabdi Cusmaan (Mardaadi), oo ah aqoonyahan iyo siyaasi ruugcaddaa ah, isla markaana si toos ah ugu xiran Madaxtooyada Soomaaliya. Labada nin waa isku deegaan, hase yeeshee waxaa kala watay Villa Somalia iyo Madaxtooyada Koonfur Galbeed. Shir arrintan ku saabsan oo Villa Somalia ka dhacay ka hor doorashada ayaan heshiis lagu gaarin. Soo-jeedintii Cabdicasiis Lafta-gareen waxaa diidmo kala horyimid Madaxweyne Xasan Sheekh, Guddoomiye Sheekh Aadan Madoobe, Ra’iisul Wasaare Xamse, iyo inta badan xildhibaannada iyo wasiirrada Koonfur Galbeed ku metela dowladda federaalka. Tartanka kursigan ayaa loo arkaa billowga khilaaf labada dhinac u dhexeeya oo sii xoogaysan kara. Xiisadda waxaa sii hurinaya in Madaxweyne Xasan Sheekh uu ku saf noqday siyaasiyiin mucaarad ku ah Lafta-gareen oo ku jira ururkiisa JSP, oo uu ka mid yahay Xuseen Sheekh Maxamuud. Xuseen oo hore u ahaa agaasimaha madaxtooyada ee Xasan Sheekh ayaa caddeystay inuu yahay musharrax u taagan xilka madaxweynaha Koonfur Galbeed. Iyada oo muddo-xileedka Xasan Sheekh ay ka harsan tahay kaliya 6 bilood, waxa la filan karo ayaa ah kaliya khilaafyo la dabooli jiray oo bannaanka yimaada, iyo isbahaysiyo sir ah oo is-muujiya. Warbixintan oo muuqaal ah hoos ka daawo. The post Xogta khilaafka Xasan Sheekh iyo Lafta-gareen iyo shakiga ka dhashay Saacid appeared first on Caasimada Online.

Muqdisho (Caasimada Online) – Maamulka Gobolka Banaadir iyo laamaha amniga ayaa ku guuleystay in ay kaamirooyinka ku baahiyaan meel walba oo magaalada Muqdisho ah, iyadoo loo adeegsanayo arrimaha amniga la xiriira. Kaamirooyinka CCTV-ga ayaa lagu xiray dhammaan waddooyinka magaalada, goobaha ganacsiga iyo xaafadaha, iyadoo dhowrkii guriba oo la deggan yahay ay mid ka mid ah ku xiran tahay kaamiradaas. Laamaha amniga ayaa kaamirooyinkan u adeegsada tixraaca ugu weyn marka ay wax dhacaan magaalada, si looga jawaabo falalka ka dhanka ah amniga ee ka dhaca magaalada, laakiin kaamirooyinka ayaan weli gaarsiisneyn heerka ka hortagga ee weerar dhici rabo, taasna waxay ku iman kartaa haddii hay’adaha ammaanka ay sare u qaadaan heerka feejignaantooda. Marka la eego dal sida Soomaaliya oo kale ah oo weerarrada argagixisada ay ku badan yihiin, waxaa la dhihi karaa waa horumar weyn oo laga gaaray in Muqdisho laga hirgeliyo hannaanka CCTV-ga. Kaamirooyinka ayaa gacan ka geysanaya in ciidamada amniga ay daba joogaan maleeshiyada Al-Shabaab oo dagaal kula jira Dowladda Federaalka, isla-markaana ku foogan in ay carqaladeeyaan amniga magaalada ugu weyn ee dalka. Shabaabku ayaa dhowr sano ka hor isku dayay in ay meesha ka saaraan hindisaha Maamulka Gobolka Banaadir oo Villa Somalia ay gadaal ka taagan tahay, ee ahaa in kaamiro laga heli karo meel walba oo Muqdisho ah, ka dib markii ay qarxiyeen meelo badan oo lagu xiray kaamirooyinka CCTV-ga, oo ay u arkayeen caqabad ka dhan ah hawlgaladooda magaalada. Shabaabku ayaa ku guuldarreystay in ay fashiliyaan hindisahaasi, ka dib markii laamaha amniga ay sharci ka dhigeen in dadku ay xirtaan kaamirooyinka, iyadoo aan loo joojinayn cabsigelinta shacabka uga imanaysa maleeshiyadaasi. Dadka reer Muqdisho ma ay dhageysan hanjabaadaha Al-Shabaab, waxayna ku dhiirradeen in, iyaga oo fulinaya amarka Dowladda Hoose ee Xamar, ay xirtaan kaamirooyinkaasi, taasoo guuldarro istaraatiiji ah ku noqotay Shabaabka hubeysan ee dalka ka dagaallama, waana farriin ay dadku ku muujiyeen in Shabaabku aanay la dagaalami karin shacabka oo dhan. Labadii sano ee la soo dhaafay, markii la ballaariyey qorshaha hirgelinta ee kaamirooyinka, ayaa si weyn hoos ugu dhaceen weerarradii ay Shabaabku ka geysanayeen magaalada. Maadaama ay maleeshiyada Shabaabku u badan yihiin kuwo isqariya, isla-markaana aan doonayn in wajiyada la aqoonsado, ayaa waxay taasi ku riixday in ay gaabsadaan, sababtoo ah waxay ka warqabaan inaysan magaalada isku dhex qarin karin, haddii ay joogteeyaan weerarrada ay ka geysanayaan, inkastoo marar dhif ah ay dilal iyo qaraxyo ka fuliyaan magaalada dhexdeeda. Inkasta oo isbeddelka amni ee ka jira Muqdisho ay door weyn ka qaadanayaan Ciidanka Dharcadka ee aad loo kordhiyey iyo ciidamada oo adkeeyay kantaroollada laga soo galayo magaalada, haddana kaamirooyinka ayaa noqday isha ugu muhiimsan ee laga la socdo dhaqdhaqaaqyada ka jira magaalada, gaar ahaan marka ay wax ka dhacaan. Kaamirooyinka loogama maarmi karo si laamaha amnigu u helaan xogaha dhacdooyinka ka dhaca meelaha aysan ciidamadu ku sugnayn, iyadoona muuqaallada ay kaamirooyinka duubaan laga helo macluumaad dheeraad ah, isla-markaana ay mararka qaarkood adag tahay in goobjoogayaasha ay laamaha amniga la wadaagaan faahfaahinta sida ay wax u dhaceen; laga yaabee in dadka qaar ay sidaasi u yeelayaan kalsooni aysan ku qabin ciidamada ama ba inay uga cabsanayaan amnigooda. Waxyaabaha ugu muhiimsan ee xilliyada qaarkood ay kaamirooyinku qabtaan ayaa noqda il laga tixraaco fal-dambiyeedyo ay ku lug leeyihiin Ciidamada Dowladda Federaalka, taasoo keenta in muddo yar ka dib loogu maxkamadeeyo, iyadoo la adeegsanayo caddeymaha muuqaalladii ay kaamirooyinku qabteen. Kaamirooyinka ayaa xitaa meesha ka saaray ama ba ay xakameeyey dhacii faraha badnaa ee ay kooxaha burcadda ka gaysanayeen dukaamada, kuwaas oo ka baxsanaya in la aqoonsado, bacdamaa ay ogyihiin in hadhow laga soo daba geli doono. Kaamirooyinka ayaa sahla ama fududeeya meelo ay laamaha amniga ka bilaabaan baaritaankooda, marka ay falal liddi ku ah amniga ka dhacaan magaalada. Saraakiisha ayaa marka ay dib u daawadaan muuqaalladii ay kaamirooyinka duubeen ka hela dhaqdhaqaaqyada, ka hor iyo ka dib-ba, ee meelihii ay wax ka dhaceen. Hay’adaha ammaanka iyo dadka reer Muqdisho ayaa kaamirooyinka u arka mid faa’iido u leh badbaadada naftooda iyo hantidoodaba. Dhammaan kaamirooyinkan ayaa laga maamulaa hal goob, taasoo ah Taliska Hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka (NISA) ee Muqdisho. The post Sababta ugu weyn ee is-beddelka amni ee Muqdisho ee cabsi gelisay Shabaabka appeared first on Caasimada Online.

Ankara (Caasimada Online) – Turkiye ayaa dib u soo muujisay doorkeeda diblomaasiyadeed ee gobolka kaddib xabbad-joojintii Gaza ee 9-kii Oktoobar, iyadoo door muuqda ka qaadatay wadahadalladii Sharm el-Sheikh oo ay dhinacyada kale ka ahaayeen Masar, Qatar, iyo Mareykanka. Ujeeddada Ankara kaliya ma ahan mid bini’aadannimo: waxay raadineysaa door nidaamsan oo ay ku yeelato Gaza dagaalka kaddib, kaasoo sii maraya isku-duwidda amniga, dib-u-dhiska, iyo dhexdhexaadinta siyaasadeed. Diblomaasiyad xaddidan Madaxweyne Recep Tayyip Erdogan wuxuu bilowgii dagaalka Turkiye u muujiyay inay tahay cod damiir leh, isagoo ku cambaareeyay tallaabooyinka Israel inay yihiin xasuuq, wuxuuna jaray marinkii hawada iyo ganacsiga—tallaabooyin u badnaa astaan laakiin waxtar u leh muujinta fogaanshaha mowqifka Reer Galbeedka ee taageersan Israel. Daaha gadaashiisa, Ankara waxay ka shaqeysay sidii ay qayb uga noqon lahayd qaab-dhismeedka xabbad-joojinta. Wasiirka Arrimaha Dibadda Hakan Fidan ayaa tilmaamay horumar dhow oo la gaarayo iyo isku-duwid dhow oo lala yeelanayo Masar, Qatar, iyo Mareykanka. Wakaaladda wararka ee Reuters ayaa ku warrantay in Turkiye ay gacan ka gaysatay dejinta hababka kormeerka xabbad-joojinta ayna ku biirtay “Guddiga Hawl-fulinta ee Gaza (Gaza Task Force)” oo kormeeraya is-dhaafsiga maxaabiista iyo soo saarista meydadka. Wargeyska Haaretz wuxuu sheegay in Xamas ay ka codsatay Turkiye inay u noqoto “dammaanad-qaade lagu aamini karo” sii-deynta iyo gargaarka, halka The Jerusalem Post uu ku dooday in Ankara ay rajeyneyso inay kaga faa’iideysato doorkeeda Gaza si ay u ballaariso saameynteeda Ciraaq iyo Suuriya. Warbaahinta Al-Monitor ayaa ku tilmaantay hab-dhaqan aan muuqan oo loogu talagalay in looga fogaado isku dhac lala galo Washington ama Cairo. Madaxa sirdoonka Turkiga Ibrahim Kalin ayaa si toos ah uga qaybgalay wadahadallo ay Masar martigelisay, isagoo fariimo u gudbinayay Xamas, lana kulmaya dhammaan dhinacyada marka laga reebo Israel. Soo jeedinta ah in la keeno ciidamo caalami ah—Carab iyo Reer Galbeed—waxay qorsheynayaan in Turkiye ay xubin ka noqoto, in kasta oo Ankara ay u muuqato inay doorbideyso door goobjooge ah si looga fogaado falcelin uga timaada Tel Aviv ama NATO. Gelitaanka gargaarka bini’aadannimo ayaa weli ah meesha ugu weyn ee ay Turkiye ka soo gasho: sahaydii gargaarka ayaa dib uga billaabatay marinka Rafah, waxaana jira qorshayaal dib loogu dhisayo Isbitaalka Saaxiibtinimada ee Turkish-Palestinian. “Diblomaasiyaddan bini’aadannimo” waxay Ankara siinaysaa joogitaan goobta ah iyadoo aan la geyn ciidamo. Caqabado badan ayaa jira. Xiriirka Israel wuu xumaaday, taasoo la mid ah dhacdadii Mavi Marmara ee 2010, in kasta oo iska-hor-imaadyada oo laga fogaanayo ay weli ka socdaan Suuriya. Tartanka kala dhexeeya Masar ee ku aaddan hoggaaminta Falastiiniyiinta ayaa ah mid xooggan: Cairo waxay leedahay dhul-juquraafi, taariikh, iyo xiriiro ay la leedahay kooxaha oo aysan Ankara haysan. Caasimadaha Reer Galbeedka ayaa taageersan dhexdhexaadinta Turkiye laakiin waxay ka soo horjeedaan joogitaan muuqda oo NATO ay ku yeelato Gaza, gaar ahaan marka la eego khilaafaadka ka taagan Suuriya, Iran, iyo Bariga Badda Mediterraneanka. Khatarta Erdogan haysata waa farqi u dhexeeya hadalka iyo natiijada; haddii aan la helin guulo la taaban karo, sida guryeyn, adeegyo, iyo xadgudubyo yar, Ankara waxaa lagu eedeyn karaa ka faa’iideysiga dhibaatada. Dib-u-dhiska oo saameyn lagu raadinayo Si kastaba ha ahaatee, dib-u-dhiska, oo lagu qiyaasay $70 bilyan, wuxuu fursado waaweyn u fidinayaa shirkadaha Turkiga ee khibradda u leh Suuriya iyo Ciraaq. Turkiye waxay tababari kartaa booliiska, oo ay bixin kartaa taageero maamul iyadoo hoos imaneysa dallad Qaramada Midoobay ama Carabta ah, taasoo u dhisaysa joogitaan hay’adeed oo mustaqbalka fog ah. Istaraatiijiyaddeeda Gaza waxay ku dhisan tahay saddex waddo: dhexdhexaadin siyaasadeed (isku xirka Xamas iyo Reer Galbeedka), isku-duwid amni (kormeer iyadoo aan ‘ciidamo dhulka la dhigin’), iyo howlaha bini’aadannimo (gargaar iyo dib-u-dhis si loo sii qotodheereeyo saameynta). Washington waxay si xaqiiqo-raac ah u eegaysaa ka-qaybgalka Turkiye: waa dhexdhexaadiye NATO ah oo aqlabiyad Muslim ah kaasoo ka hortaggi kara Iran, isla markaana dheellitiri kara Masar, saameynna ku dhex yeelan kara kooxaha Falastiiniyiinta. Donald Trump wuxuu ammaanay doorka “cajiibka ah” ee Erdogan ee uu ku lahaa sugidda xabbad-joojinta, laakiin hab-raacyada Mareykanka ayaa weli xaddidaya madaxbannaanida Ankara. Sida aagagga colaad-dajinta ee Suuriya, Mareykanku wuxuu raadinayaa in culeyska lala qaybsado iyadoo aan laga tanaasulin gacan ku haynta. Sidaas darteed Gaza waxay noqonaysaa goob tijaabo ah oo lagu qiimeeyo himilada Turkiye: muuqasho aan lahayn awood go’aan leh. Ankara waxay u dhaq-dhaqaaqeysaa sidii ay muuqashadan ugu beddeli lahayd cudud siyaasadeed, laakiin hadda waxay ku shaqeysaa xariiqmo ay u jeexeen jilayaal istiraatiiji ah oo ka waaweyn. The post Qorshaha sirta ah ee Turkey ee Gaza iyo saddexda xeelad ee uu ka kooban yahay appeared first on Caasimada Online.

Dhuusamareeb (Caasimada Online) – Faah-faahinno kala duwan ayaa kasoo baxaya khasaaraha ka dhashay dagaal saacadihii lasoo dhaafay ka dhacay deegaanno ka tirsan gobolka Galgaduud, kaas oo u dhexeeyay laba maleeshiyo beeleed oo wada daga deegaanka Dagaalka ayaa si gaar ah uga qarxay inta u dhexeysa deegaanada Maraayo iyo Baalaldheer waxaana ka dhashay khasaare kala duwan, inkastoo aan la caddeyn karin inta uu la’egyahay. Wararka ayaa sheegaya in dagaalka oo xaganaa uu yimid, kadib markii markii mid kamid ah maleeshiyaadka is haya ay weerar qaadeen, kadibna uu sidaas ku bilowday dagaal toos ah oo saacado qaatay, kaas oo saameyntiisa laga dareemay qaybo kamid ah gobolka. Sida ay ogaatay Caasimada Online, labada beel ayaa isku haysta dhul daaqsimeed iyo dilal la xiriira aanooyin qabiil oo horay uga dhacay deegaannadaasi. Xaaladda aya ayaa maanta kacsan, waxaana weli dhaq-dhaqaaqyo iska soo horjeedo laga dareemayaa goobihii lagu dagaalamay oo ay isku horfadhiyaan labada dhinac. Dhanka kale, ma jiro illaa iyo hadda wax war ah oo kasoo baxay Galmudug oo ku aadan dagaalkaasi dib uga qarxay qaybo kamid ah gobolka Galgaduud ee bartamaha Soomaaliya. Galgaduud ayaa waxaa marar badan kusoo laa laabtay dagaal beeleedyada iyo dilalka salka ku haya aanooyin qabiil, waxaana ugu dambeysay dhacdadii argagaxa lahayd ee dhowaan ka dhacday agagaarka deegaanka Raxan-reeble, kadib markii halkaasi maleeshiyaad hubeysan ay ku dileen hooyo iyo saddex gabdhood oo ay dhashay. Eedeysanayaashii ka dambeeyay falkaasi argagaxa leh ayaa waxaa gacanta kusoo dhigay ciidamada Galmudug, waxaana haatan maxkamadeyntooda ay ka socotaa Dhuuamareeb. Si kastaba, Gobollada dhexe oo ay ka socdaan howlgallo xorey ah ayaa waxaa haddana ka ka dhaca dagaal beeleedyo wajiyo kala duwan leh oo saameyn ku yeeshay gobolladaasi. The post Faah-faahinta dagaal culus oo ka dhacay Galgaduud appeared first on Caasimada Online.