Muqdisho (Caasimadda Online) – Dowladda Mareykanka ayaa ku dhawaaqday in ay isbadel Ballaaran ku sameysay Ciidamada dowladda Mareykanka ee ka howlgalla qaaradda Afrika, gaar ahaan dalalka ku yaalla Bariga iyo Waliba Galbeed Afrika. Waxa ay sheegtay dowladda Mareykanka in ay kordhisay Ciidamada dhulka ee ka joogga Afrika,islamarkaana ay ka qeyb gali doonaan howlgallada ay waddaan Ciidamada dalalka Afrika oo ay Soomaaliya qeyb ka tahay. Dowladda Mareykanka ayaa sidoo kale tilmaamtay Ciidamadeeda ay siiyay qalab casri ah si aanay khasaare uga soo gaarin weerarrada iyaga ka dhanka ah. Taliyaha Ciidanka Mareykanka ee Afrika Thomas D. Waldhauser ayaa War uu soo saaray waxaa uu sheegay in Ciidamada Mareykanka ay bedalleen qaabka ay uga shaqeyn jireen qaaradda Afrika , Maadaama Ciidamada Mareykanka dhowr jeer ay waxyaalo kasoo gaartay Weeraro hubeysan. Taliyaha ayaa xusay in Kooxaha Hubeysan ee ay ka midka yihiin Al-Shabaab, Daacish iyo Bokoxaram ay adeegsanayaan Xeelado Khatar ku ah Ciidamada Mareykanka. Taliyaha ayaa ugu dambentii xusay in ay xoojin doonaan Weeraradda diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ka fuliyaan Liibiya iyo Soomaaliya , sidoo kalena ay sare u qaadi doonaan taageeradda Ciidamada Labada dal. Sanadkaan Gudihiisa Dowladda Mareykanka waxaa looga dilay Askari Weerar Al-Shabaab ay ka geysteen duleedka Magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbadda Hoose. Sidoo kale Sanadkii hore Mareykanka hal Askari ayaa looga dilay Soomaaliya, kaasoo ay beegsadeen Al-Shabaab xilli howlgal qorsheysan ay ka fulinaayeen gobolka Shabeellaha Hoose. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimadda Online) – Wararka laga helayo magaalada Muqdisho ayaa sheegaya in ciidamo boolis ah oo ay leeyihiin maamul Goboleedyada dalka laga howlgeliyay magaalada Muqdisho iyagoo xalay ka bilaabay isgoysyada caasimadda inay amniga sugaan. Ciidamadan oo ah Boolis tababar socday muddo saddex bilood ah ugu soo dhammaaday dalka Jabuuti ayaa markii ku soo laabteen magaalada Muqdisho waxaa la dejiyey xarunta Gaadiidka Booliska Muqdisho ee degmada C/casiis, waxayna bilaabeen howlgallo lagu sugayo amniga caasimadda. Wararka ayaa sheegay in ciidamadan ka yimid dalka Jabuuti ay qaar ka mida deganadooda ku laabteen, laakiin intooda badan ay Muqdisho ka howlgelayaan xilligan, iyadoo arrintan lagu tilmaamay midlagu tijaabinayo. Amniga Muqdisho oo hadda lagu wareejiyay ciidamada Booliska ayaa u muuqda mid marna lagu tijaabinayo ciidamo gaara, iyadoo xukuumadda ay u caalweysan tahay sugidda caasimadda. Ciidankaan qaar kood ayaa la dhigay Isgooysyada muhiimka ah ee gobalka Banaadir halkaas oo ay ka bilaabi doonaan waajibaadkooda ku aadan sugidda Amaanka magaalada . Dowladda Soomaaliya ayaa ciidamadii Xasilinta waxa ay ka daad guraysay magaalada Muqdisho iyada oo dib logu celiyay xeryahoodii halka maalmihii la soo dhaafayna magaalada lagu arkayay ciidamo aan badnayn oo sugaya amaanka. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

The African Union Mission in Somalia (AMISOM), has intensified plans to enhance twenty of its Forward Operating Bases (FOBs), over the next six months, to bolster military operations. Source: Hiiraan Online

The closure of the Kenya-Somalia border in Mandera at the height of insecurity five years ago could be costing the country at least Ksh2 billion ($20 million) annually, as smugglers have a field day sneaking substandard goods in and out the country. Source: Hiiraan Online

A group of deaf football players in Somalia's capital, Mogadishu, have set up their own league after being blocked from joining existing teams. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisal Wasaaraha xukuumadda Soomaaliya Xasan Cali Kheyre oo booqasho ku jooga degaanada Puntland ayaa ka baaqdsaday qorshe uu ku dhagax dhigi lahaa dekadda degmada Garacad ee Gobolka Mudug. Maamulka Puntland ayaa qorsheeyay in goobaha uu booqan doono Ra’iisal wasaare Kheyre ay ka mid noqoto degaanka xeebta Garacad oo Puntland ay in muddo ah raadineysay inay ka dhisto dekadda, laakiin maamulka iyo dadka Galmudug ay u arkaan mid looga soo horjeedo dadaalka ay ugu jiraan dhismaha dekadda Hobyo. Warar laga helayo magaalada Garowe ayaa sheegaya in Ra’iisal Wasaare Kheyre iyo madaxweynaha Puntland ay ka wadahadleen arrinta dhagax dhigga Dekadda Garacad oo ka mid ahayd goobaha loo qorsheeyay inu booqdo Ra’iisal wasaaraha, laakiin la isku afgartay in laga reebo socdaalka, kadib culeysyo siyaasadeed oo la sheegay inay ka yimaadeen siyaasiyiinta iyo xildhibaannada ka soo jeeda Galmudug. Diyaargarow soo dhoweynta Ra’iisul Wasaare Kheyre iyo dhagax dhigga Dekeda Garacad ayaa la sheegay inay ka socotay degaanka Garacad, basle waxaa hadda tegi doona madaxweynaha Puntalnd iyo wasiiro ka tirsan xukuumadda Soomaaliya. Maamulka Puntland ayaa muddo soo waday qorshaha dhismaha dekadda Garacad oo loo heysto in looga soo horjeedo dekadda Hobyo ee Galmudug ololaha ugu jirto dhismaheeda, waxaana sida dekadda Hobyo dhowr jeer halkaasi la geeyay ganacsato ajnabi ah oo sheegay inay dib u dhisayaan. Sababaha baaqashada Ra’iisul Wasaaraha ee Garacad ayaa lagu tilmaamay culeys siyaasadeed iyo saameyn ka dhalan karta haddii uu dhagax dhigo, maadaama uu horay ugu baaqday dhagax dhigga Dekeda Hobyo ee Gobolka Mudug ee Maamulka Galmudug, halkaasoo bilo ka hor ay tageen wafdi ka socday Wasiiro ah oo ka socday Xukuumadda, kuwaasoo dhagax dhigay Dekeda Hobyo. Siyaasiyiin iyo Xildhibaano ka tirsan Baarlamaanka Federaalka ayaa la sheegay in Ra’iisul Wasaaraha kula taliyeen inuu ka baaqdo safarka Garacad iyo dhagax dhigga Dekeda laga hirgelinayo halkaas. Hase ahaatee Ra’iisul Wasaaraha ayaa maanta safar dhinaca dhulka ah ku tagaya degmada Qardho, halkaasoo uu ku booqanayo Boqorka Beelaha Daarood Boqor Burhaan. Ra’iisul Wasaaraha ayaa dib ugu soo laaban doona magaalada Garowe oo la qorsheynayo in Khamiista uu ka dhaco shirka Golaha Wasiirada Soomaaliya. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Garoowe (Caasimadda Online) – Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xassan Cali Kheyre oo maalmahan ba ku sugnaa magaalada Garoowe ayaa wareysi gaar ah oo uu siiyayay BBC-da waxaa uu uga hadlay dib u dhiska ciidammada, xilliga ciidammada Amisom ay ka baxayaan dalka iyo xiriirka kala dhexeeya maamul goboleedyada. Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa markii uu xafiiska la wareegay waxa uu ballan-qaaday in muddo 2 sano ah ay kaga adkaan doonaan Al Shabaab, balse waxaa weli socda weerarrada uu ururkaasi ka fuliyo gudaha caasimadda Muqdisho. BBC-da ayaa wareysigaan ku waydiisay Kheyre inuu marti ku yahay Magaalada Garoowe ee Caasimadda Maamulka Puntland. Ra’isulwasaaraha oo ka xanaaqay Su’aasha la waydiiyey ayaa bixiyey jawaab ah inuusan marti ku aheyn Garoowe balse ay tahay Magaalo ka tirsan dalka Soomaliya. Kheyre ayaa dhawr jeer lagu celceliyey su’aal ah inuu xiriir aan fiicneyn dowladda kala dhaxeeyo Maamul Goboleedyada, waxaana muuqatay inuu su’aashaas dhawr jeer ka leex leexday. Haddaba hallkaan hoose ka daawo Wareysiga uu Kheyre bixiyey https://www.caasimada.net/wp-content/uploads/2018/07/38056441_334698500423056_1844981301682110464_n.mp4 Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa lagu wadaa in Magaalada Asmara ee caasimadda dalka Eritrea ay booqasho ku tagaan Madaxweynayaasha dalalka Jabuuti iyo Kenya, Ismaaciil Cumar Geelle iyo Uhuru Kenyatta. Madaxweynayayaasha dalalka Jabuuti iyo Kenya ayaa caasuumad ka helay dhigooda dalka Eriterea Afwerki oo kaalin weyn ka qaadanaaya isbedelka Gobolka. Booqashada magaalada Asmara ayaa waxaa ku hormari doona Madaxweynaha dalka Jabuuti, waxaana xigi doona Madaxweynaha Kenya Uhurro Kenyatta. Madaxweynaha Jabuuti iyo dhigiisa Eritrea Afwerki ayaa kawada hadli doona arrimaha Gobolka iyo sida xal looga gaari lahaa khilaafka ka dhexeeya labada dal oo meel xun gaarsiisan. Madaxweyne Afwerki oo heysta dhul baaxad weyn oo ay leedahay Jabuuti ayaa doonaya inuu dib ugu celsho dalka Jabuuti waxa uuna socdaalka Madaxweyne Ismaaciil Geele yahay mid ku qotoma arrimahaasi. Madaxweynaha dalka Kenya ayaa isna arrimo gaara kala hadli doona dhigiisa Eriterea Afwerki waxaana socda dadaal lagu xoojinaayo xiriirka Eriterea iyo Kenya. Dalka Eriterea waxaa dhawaan booqasho ku tagay Ra’isul wasaaraha Ethiopia Aby Ahmed Ali oo heshiis taariikhi ah la soo galay madaxda dalkaasi Afwerki. Sidoo kale, Madaxweynaha Soomaliya Maxamed Cabdullahi Farmaajo oo shalay soo gaba gabeeyay booqasho uu ku joogay dalkaasi ayaa Afwerki lasoo galay heshiis ka kooban afar qodob kaa oo meesha ka saaray khilaafka labada dal. Si kastaba ha ahaatee, dowladda Eritrea oo xiligan miisaan ku dhex leh Qaarada Africa ayaa ku dadaaleysa sidii ay xiriirka diblomaasiyadeed ula sameyn laheed dalalka deriska ah. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Madaxweynaha Jamhuuriyada Federaalka Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo Ayaa ku Wajahan Goordhow Degmada Afgooye ee Gobolka Sh/Hoose. Qaban qaabo lagu soo dhoweeynayo Madaxweyne Farmaajo ayaa ka socoto Degmada Afgooye ee Gobolka Sh/Hoos ee Maamulka Koonfur Galbeed. Amaanka Degmada Afgooye ayaa si aad ah loo adkeeyay waxaana halkaasi tagay ciidamada Madaxtooyada Soomaaliya oo sugaya Amaanka Madaxweynaha. Madaxweyne Farmaajo ayaa kulamo la qaadan doono Maamulka Degmada Afgooye iyo Saraakiisha ciidamada Dowlada. Madaxweynaha Koonfur Galbeed Shariif Xasan Sheekh Aadan ayaa soo gaaraya Magaalada Afgooye si uu kulamo u la qaato Madaxweyne Farmaajo. Degmada Afgooye ayaa waxaa ka dhaca weeraro ay soo qaadaan Dagaalamayaasha Al-Shabaab waxaana Al-Shabaab ay mararka qaar ay la wareegaan Qeeyb kamid ah gacan ku heeynta Degmada Afgooye oo 30-KMG u jirta Muqdisho. Xasan Maxamed Samatar Cowke Puntland Post Muqdisho The post Madaxweyne Farmaajo oo ku Wajahan Gobolka Sh/Hoose. appeared first on Puntland Post.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka Wasaarada Amniga Gudaha Soomaaliya Maxamed Abuukar Isloow (Ducaale), ayaa sheegay in isbedelka lagu sameeyay Hay’adaha amniga dowlada Somalia ay waxbadan ka bedeli doonto amniga dalka. Waxa uu Wasiir Ducaale, sheegay inay muhiim tahay in dib u sixid lagu sameeyo hanaanka shaqo ee Hay’adaha waxa uuna carab ***** in ciidamada Xasilnta si toosa loo hoos geeyay Taliska Booliska Soomaaliyeed. Waxa uu sheegay in dowlada Somalia ay ku khasban tahay inay hagaajiso hanaan waliba oo la xiriira dhanka amniga waxa uuna aad usoo dhaweeyay go’aanka Madaxweyne Farmaajo ee ku aadan isbedelka. “Ciidamada NISA qeybta xasilinta waxa ay si toosa uga amarqaadan doonaan taliska Booliska si amniga Muqdisho lagula xisaabtamo Booliska” “Nabadsugida dharcada ayaa ku filan wixii macluumaad ah ee ku saabsan Gobolka shaqada sidaa ayay ku socon doontaa waa inaanu la imaanaa isbedel dhab ah” Waxa uu carab ***** in Nabad Suggida lagu soo koobay kaliya qaybta Sirdoonka ee dharcadka ah kuwaasi oo la kordhin doono cadadkooda. Sidoo kale, Wasiir Ducaale waxa uu sheegay in isbedel waliba oo dhaca uusan yeelan Karin saameyn waa haddii aan la helin wada shaqeynta Hay’adaha amaanka iyo shacabka. Ducaale ayaa ballanqaaday inay xooga saari doonaan amniga magaalada Muqdisho oo uu sheegay inay tahay mid muhiim ah. Arrintaani ayaa imaaneysa kadib markii Taliyihii Nabad Suggida Gobolka Saadaq Cumar Xasan laga dhigay Taliyaha qaybta Booliska Gobolka Banaadir ciidankii Nabad Suggidana, halka Taliyihii qaybta Booliska Gobolka Banaadir Jeneraal Axmed Xasan Maalin laga dhigay Taliyaha qaybta taraafikada Gobolka Banaadir. Caasaimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Madaxweynaha dowladda Puntland,Cabdiweli Maxamed Cali(Gaas) ayaa maanta lagu wadaa in uu safar cirka ah ku tego degaanka Garacad ee xeebta gobolka Mudug,halkaasoo ay ka socoto diyaarinta munaasabad la sheegay in deked cusub looga dhagax-dhigayo degaankaasi. Socdaalka madaxweyne Gaas ee Garacad ayaa ujeedkiisa lagu sheegay in uu dhagax-dhigayo dekedda cusub oo degaankaasi laga hirgelinayo,taasoo horay loo qorsheeyay in ra’iisul wasaare Kheyre dhagax-dhigo,haye yeeshee uu ka baaqsaday. Wararka waxay intaas ku darayaan,in sababta ra’iisul wasaare Xassan Cali Kheyre uga baaqsaday dhagax-dhiga dekedda Garacad ay la xiriirto,cadaadis ka dhashay cabasho ka timid maamulka Galmudug oo sheegay in deked kale oo gobolka Mudug laga dhagax-dhigaa ay caqabad ku noqonayso dhismaha dekedda Hobyo oo uu horay u dhagax-dhigay madaxweyne Farmaajo Madaxweyne Gaas iyo wefdiga ku wehelinaya safarka Garacad ayaa haatan ku sugan garoonka diyaaradaha Garoowe ee Gen. Maxamed Abshir Hamaan,halkaas oo ay goor dhow ka duulayan. PUNTLAND POST The post Madaxweyne Gaas oo saaka u safraya degaanka Garacad appeared first on Puntland Post.

Ra’iisul wasaaraha xukuumadda Federaalka Soomaaliya,Xassan Cali Kheyre iyo wefdiga uu hoggaaminayo ee maalmahan ku sugnaa magaalada Garoowe ee caasimadda Puntland ayaa maanta lagu wadaa in safar dhulka ah ku tego magaalada Qardho ee xarunta gobolka Karkaar. Wefdiga ra’iisul wasaraaha oo weli ku sugan magaalada Garoowe ayaa goor dhow la filayaa in uu socdaalo dhinaca degmada Qardho,halkaasoo uu kula kulmi doono,boqor Burhaan boqor Muuse iyo xubno kale oo kamid ah isimada gobolka Karkaar,sida ay xaqiijiyeen saraakiil ka tirsan xafiiska ra’iisul wasaare Kheyre. Ra’iisul wasaare Khayre iyo wefdigiisa ayaa horay loo qorsheeyay in ay u safraan degaanka Garacad ee xeebta gobolka Mudug halkaasoo maalmahan ay ka socotay qaban-qaabada soo dhoweynta ra’iisul wasaaraha,waxase hadda la xaqiijiyay in wefdiga Khayre ay u baxayan magaalada Qardho ee gobolka Karkaar. Wararka aan ka helayno saraakiil la safraya ra’iisul wasaaraha ayaa sheegaya in markii hore qorshuhu ahaa in ra’iisul wasaaruhu dhagax-dhigo, deked cusub oo laga hirgelinayp degaanka Garacad ee gobolka Mudug,balse haatan ay wax iska beddeleen qorshahaasi,inakstoo aysan faahfaahin laga bixin,sida wax isu beddeleen. Laakiin ilo-xog-ogaal ah ayaa dhinaca kale xaqiijiyay in uu jiro cadaadis ka yimid maamulka Galmudug oo cabasho ka muujiyay in ra’iisul wasaruhu dhagax-dhigo dekedda Garacad,taasoo ay u arkaan sida la sheegay mid lagu curyaaminayo dekedda kale ee Hobyo oo horay madaxweyne Farmaajo u dhagax-dhigay,islamarkaan halkaasi ku dhow. PUNTLAND POST The post Wefdiga ra’iisul wasaaraha oo maanta booqanaya magaalada Qardho appeared first on Puntland Post.

Garoowe (Caasimada Online)-Iyadoo dhawaan lagu wado in Somalia laga saaro ciidamada AMISOM ayaa waxaa arrintaasi ka hadlay Ra’isul wasaaraha Xukuumada Federaalka ah ee Somalia Xasan Cali Khayre oo ku sugan magaalada Garoowe. Ra’isul wasaare Xasan Kheyre, ayaa sheegay inay muhiim tahay in amniga Somalia si rasmi ah loogu wareejiyo dowlada, waxa uuna tilmaamay in meel wanaagsan uu marayo qorshaha ka bixitaanka ciidanka AMISOM ee Somalia. Ra’isul wasaare Xasan Kheyre, waxa uu sheegay in Xukuumada Somalia ay dadaal ugu jirto sida Somalia looga saari lahaa ciidamada AMISOM isla markaana amniga loogu wareejin lahaa ciidamada Qaranka oo iminkaba uu sheegay inay yihiin kuwo diyaarsan. Kheyre oo hadalkiisa sii wata ayaa tilmaamay inay diyaarinayaan qorshayaal dhameystiran oo AMISOM loogala wareegayo amniga dalka, isaga oo arrin muhiima ku sheegay in ciidamada Qaranka ay hantaan mas’uuliyada amniga. Waxa uu xusay Ra’isul wasaaraha iney diyaariyeen goobaha ugu horeeya oo AMISOM ay ka baxayaan iyo ciidankii la wareegi lahaa. Sidoo kale, qorshaha la jideeyay ayaa waxa uu yahay in ciidanka AMISOM ay Soomaaliya ka baxaan marka la gaaro sanadka 2019, waxaana dowladda federaalka Soomaaliya ay hada wadaa dadaaladii ugu dambeeyay ee lagu diyaarinayo ciidamo Soomaali ah oo AMISOM kala wareega guud ahaan amniga dalka. Si kastaba ha ahaatee, haddalka Ra’isul wasaare Xasan Cali Kheyre ayaa imaanaya iyadoo Ciidamada Midowga Afrika ee AMISOM ay intooda badan hada ku sugan yihiin meelo badan oo Soomaaliya ka mid ah. Caasimada Online Xafiiska Garoowe Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimada Online)-War goordhow nasoo gaaray ayaa sheegaya in Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed C/llaahi Farmaajo uu maanta kusii jeedo degmada Afgooye ee Gobolka Shabeellaha Hoose. Dadka deegaan ayaa soo sheegaya in saaka aroortii ay kusoo tooseen Ciidamo isugu jira Milateri, Boolis iyo Nabadsugid aad u hubeysan oo la dhigay dhammaan xaafadaha iyo waddooyinka waaweyn ee Degmada. Ciidamada ugu badan ayaa waxaa waddooyinka lasii dhigay xalay saqdii dhexe si ay ugu gogol xaaraan Madaxweynaha. Ciidamo ka tirsan Madaxtooyada Soomaaliya iyo Ciidamo kale oo wata eeyo taba baran ay howgalo Saakay ka wada Xaafadaha magaalada Afgooye gaar ahaan dhanka galbeed ee magaalada. Qorshaha ayaa ah in Madaxweynaha uu la kulmo maamulka deegaanka iyo qeybaha kala duwan ee bulshada, waxaana lasoo sheegayaa inuu jiro khilaaf maamulka dhexdiisa ah. Madaxweyne Farmaajo ayaa shalay ka soo laabtay Booqasho seddax Cisho qaadatay oo u tagay dalka Eretariya. Bishii May ee Sanadkii hore ayay aheyd markii Madaxweynuhu uu safar dhulka ah ku tagay degmada Afgooye. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Neymar’s decision to use a sponsored advert to admit he sometimes over-reacted to fouls at the World Cup has backfired, with Brazilian marketing experts saying it had made the Paris Saint-Germain striker’s image even worse. Source: Hiiraan Online

Garissa senator Yusuf Haji got a major win on Friday after the Court of the Appeal struck out a petition to challenge his victory in last year's election. Source: Hiiraan Online

He pledged peace and asked for help from his nation's scattered people. Source: Hiiraan Online

The Security Council voted Monday to delay the reduction of troops in the joint U.N.-African Union peacekeeping force in Somalia from October to February and its target date for Somali forces to take the lead in the country's security to December 2021. Source: Hiiraan Online

The headquarters of the EU’s anti-piracy missions off the coast of Somalia will be moved from the UK to France and Spain next year as EU leaders revealed the latest consequence of Brexit. Source: Hiiraan Online

Abu Dhabi (Caasimada Online) – Waddamo badan oo ka mid ah golaha iskaashiga khaliijka, ayaa isku dayaya in ay xoojiyaan joogiddooda Geeska Africa sababo dhawr ah awgood; sida laga soo xiganayo qoraayaal iyo fallanqeeyeyaal caalami ah. Dhacdooyinkii ugu dambeeyey waa natiijo ka dhalatay wadamada gacanka oo loo yaqaan GCC, oo doonaya in ay ka muuqashadooda mandiqadda ballaariyaan. Iyaga oo isku hadaf ah, wadamada GCC waxa ay raadinayaan suuq iyo kheyraad. Sida laga soo xiganayo Leulseged Girma, oo ah cilmi baare ku foogan siyaasadaha is diidan ee (Geopolitics), kaas oo ka tirsan ha’yadda daraasaadka xiriirka caalamiga ah iyo istiraatijiyadda ee Itoobibiya (Ethiopian Foreign Relations Strategic Studies Institute (EFRSSI), dhacdooyinkii ugu dambeeyey ee ku wajahnaa xiriirka u dhexeeya Itoobiya iyo dalalka GCC waxay salka ku haysaa saddex ujeeddo oo waa weyn. Wadamadaas waxaa aad uga go’an in ay hoos u dhigaan ku tiirsanaantooda shidaalka, waxa ayna isku dayayaan in ay dhaqaalahooda uu noqdo mid qeybo badan ka kooban. Ma helayaan meel uga wanaagsan oo uga dhaw Geeska Africa. Wadamada Geeska waxa ay bilaabeen in ay fur furaan dhaqaalahooda oo laga fahmi karo sida ay Itoobiya dhawaan u bedeshay qaabkii ay u maamuli jirtay ganacsigeeda oo ay ka mid yihiin shirkadaha isgaarsiinta, diyaaradaha iyo Hotel-lada. Wadamada GGC iyaguna wax ay aad maalgalin ugu sameeyeen sidii ay Geeska Afrika cunto ku filan u heli lahayd, waxaana aad uga faa’iideystay Itoobiya iyo Sudan, sidaas uu sheegay Leulseged, oo markaa qiimeyn ku sameenaya waxa ka dambeeya is bedeladda dhawaan dhacay. Waxa uu intaas ku daray Leulseged: “Khilaafka dalalka khaliijka waxa ay sidoo kale saameyneysaa Geeska Africa iyo danaha ay ka leeyihiin mandiqadda marka ay go’doomiyaan Qadar iyo Iran, kana horitaagaan adeegsiga Badda Cas ee muhiimka ah. Taas waa sababta ah ay dalalka heshiisyada maamulidda dekedaa ku yaal Badda Cas iyo Geeska si ay baahidoodda ugu daboolaan. Khilaafka UAE iyo Qadar waxa ay saameysay Soomaaliya oo ay M/Gobolleedyadeedu si cad u muujiyeen xiriirka ay la leyihiin xulufada uu Sucuudiga horboodayo kuwaas oo xiriirka u jaray Qadar.” Wadamada GCC sidoo kale waxa ay doonayaan in ay xaqiijiyeen ka muuqashadooda Geeska sababo la xiriira maalgalinta ballaaran ee ay China ka waddo, kuwaas oo la xiriira waddooyin iyo mashruuca Belt kuwaas oo inta badan ku fooggan isku xrika ganacsiga ee Bariga Africa oo dhan iyo Aasiyada fog.. Geeska Africa waxa uu ku yaal aagga Gacanka Cadmeed, waxaana mara Bab al Mandab iyo Badda Cas, waana mid ka mid ah marin biyoodyada ugu muhiimsan ee gacansiga aduunka. Bab al Mandab gaar ahaa waxa uu muhiim u yahay ganacsiga Aasiya sida China, Japan iyo India kuwaas oo halkaas Yurub iyo Africa wax badan uga dhoofiya iyaga oo marinkaas isticmaalaya. Waxaa intaas dheer, shidaalka ugu badan iyo saliidda dabiicga ah ee wadamada Gacanka ee ay Yurub u suuq geeyaan waxaa la mariyaa Gacanka Cadmeed, Bab al Mandab iyo marinka Badda Cas. Caasimada Online Xafiiska Qaahira Caasimada@live.com

Kaddib markii uu madaxweyne Maxamed Cabdullahi Farmaajo la kulmay madaxda ONLF oo tabasho weyn ka tirsanayey dowladdiisa waxa ay taasi dhalisay dareenno kala duwan. Bulshada Soomaaliyeed kulankaas qaabab kala duwan ayey uga falceliyeen, kuwa ka soo qaaday kulan ‘Bilaa saameyn ah’, iyo kuwo soo dhaweeyey. Dadkaas waxaa ka mid ah wasiirkii hore ee arrimaha dibedda Yuusuf Garaad Cumar oo bartiisa Facebook tiigsaday. Yuusuf Garaad oo ka mid ahaa xubnihii ugu saameynta badnaa ee uu Xassan Cali Kheyre u xushay golihiisa waxa uu qeyb ka ahaa golihii wasiirada ee ONLF ku tilmaamay aragagixiso. Taas oo ay jirto, Yuusuf Garaad waxaa la eryey isaga oo aan fileyn kana mid ahaa golaha wasiiradda muddo sanad ku dhaw. Hadaba hadal qoraal ah oo uu soo dhigay bartiisa Facebook, Yusuf oo inta badan soo jiita falcelinno badan oo qoraaladiisa ah ayaa sidan u dhigay: Si la isu waafajiyo mawaaqifta Golayaasha dalka (Fulin iyo Sharci-dejin) iyo weliba habdhaqanka Madaxda Qaranka, ama aan si kale u dhigee si loogu hoggaansanaado go’aanka Baarlamaanka, Golaha Wasiirrada waxaa la gudboon in uu ka noqdo go’aankiisa ahaa in ONLF uu yahay urur arga-gixiso ah. Qoraalka Yusuf marka aad si qotodheer u dhuuxdo waxaa kaaga soo baxaya sadarkan : “si loogu hoggaansanaado go’aanka Baarlamaanka, Golaha Wasiirrada waxaa la gudboon in uu ka noqdo go’aankiisa ahaa in ONLF uu yahay urur arga-gixiso ah’, in wasiirkii hore uu caddeynayo in golaha xukumadda ee uu Xassan Cali Kheyre hoggaamiyo ka awood badan yihiin golaha shacabka! Yeelkeede, qoraalka Yusuf Garaad kahor, tuhunka arinkaas laga qabo waxa uu ahaa mid aad u weyn oo soo xoogeystay markii la riday Maxamed Shikh Cismaan Jawaari, gudoomiyihii hore ee Golaha Shacabka. Siyaasiyiinta mucaaradka, indheer garadka siyaasadda iyo waliba qaar ka mida bushada waxa ay isla dhexmaraan in xukumadda maroorsatay awooddii baarlamaanka iyo waliba tii cadaaladda. Waxaa xusid mudan in madaxweynaha uu hadda kahor isaga oo bbc-da u warramaya uu sheegay in uu raacsan yahay go’aankii baarlamaanka Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Garoowe (Caasimada Online) – Ra’isul wasaaraha xukuumada Faderalka ah ee Soomaaliya Xasan Cli Kheyre ayaa sheegay in Puntland aysan ka maarmi doonin Hoggaamiyaha hadda haya xilka ee C/weli Gaas. Kheyre waxa uu tilmaamay in Puntland ay ka dhismo qurxoon tahay dhammaan Gobolada kale ee ka jira dalka, waxa uuna carab ***** inay ku gaartay iskaashi iyo wada shaqeyn. Waxa uu sheegay inay muhiim tahay in Xildhibaanada iyo shacabka Puntland ay garab ka qaatan sida uu kusoo laaban lahaa Gaas oo uu sheegay inuu qabtay wax la taabkara. Waxa uu Kheyre dhankiisa ka sheegay in Xukuumada Somalia iyo Guud ahaan dowlada Federaalka ay ka qeybqaadan doonto sida uu mar kale kusoo laaban lahaa maamulka uu wakhtiga kasii dhamaanayo ee Kheyre. “Dowladu waxa ay ku khasban tahay inay taageero u noqoto cid waliba oo dhiseysa dalkeeda cidii fiican waxaanu ka garankarnaa dadkiisa iyo sida ay u taalo halka uu ka arimiyo” Sidoo kale, Kheyre ayaa C/weli Gaas uga farxiyay inay ku garabsiinayaan sida uu mar kale kusoo laaban lahaa waxa uuna ballanqaaday in dowlada ay kaalin weyn ka qaadan doonto doorashada dhawaan ka dhici doonto Puntland. C/weli Gaas ayaa horay u shaaciyay inuu yahay musharax mar kale u taagan qabashada xilka Hogaamiyenimo ee maamulka. Ma cadda in dowlada Somalia ay ka dhabeyn doonto taageerida C/weli Gaas waxaana xusid mudan in Gaas bilahaani uu caqabad ku yahay Siyaasada dowlada. Caasimada Online Xafiiska Garoowe Caasimada@live.com

Kismaayo (Caasimada Online) – Warar lagu kalsoon yahay ayaa sheegaya in Hogaamiyaha maamulka Jubbaland Axmed Madoobe uu khilaaf adag kala dhexeeyo dhigiisa dowlad deegaanka Soomaalida Ethiopia Cabdi Maxamuud Cumar (Cabdi Iley). Khilaafka Axmed Madoobe iyo Cabdi Maxamuud Cumar (Cabdi Iley) oo waayadan ahaa mid taagan ayaa waxa uu sii xoogeystay tan iyo mudadii uu xirnaa Sarkaalka ONLF Cabdikariin Qalbi-Dhagax oo dhawaan lasii daayay. Axmed Madoobe ayaa horay uga careysnaa kadib markii Cabdi Maxamuud Cumar (Cabdi Iley) uu sabab u noqday fashil ku yimid dadaalo lagu wada hadalsiinaayay Dowlada Ethiopia iyo Jabhada ONLF oo dagaal uu ka dhexeeyo. Khilaafka labada mas’uul ayaa iminka gaaray heerkii ugu xumaa sida laga soo xigtay mas’uuliyiin kasoo jeeda Dhulka Soomaalida kaa oo iminka gaaray heer aad u xun. Xogta aan heleyno ayaa tibaaxeysa in Hoggaamiye Axmed Madoobe uu iminka ka shaqeynaayo sida Dowlada Ethiopia ay kursiga uga laali laheyd Cabdi Maxamuud Cumar (Cabdi Iley) oo muddo ku fadhiyay kursiga. Axmed Madoobe ayaa laalida Cabdi Maxamuud Cumar (Cabdi Iley) u kaashanaaya mas’uuliyiin ka tirsan ONLF gaar ahaan garabka iminka ku sugan magaalada Asmara ee dhawaan kulanka saacadaha qaatay la yeeshay Ra’isul wasaaraha Ethiopia Abiy Axmed. Dowlada Ethiopia ayaa aaminsan Hogaamiyaha Jubbaland Axmed Madoobe, waxaana xusid mudan in Madoobe uu yahay Hogaamiyaha keliya ee maamulada ka jira Somalia ee la kulmay Ra’isul wasaare Abiy Axmed. Dhawaanahaani waxaa soo baxaayay hadal heyn muujineysa in Ra’isul wasaare Abiy Axmed uu isbedel dhanka maamulka ku sameynaayo maamulka Soomaalida taa oo xoojineysa khilaafka Axmed Madoobe iyo Cabdi Maxamuud Cumar (Cabdi Iley). Caasimada Online Xafiiska Kismaayo Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimada Online) – Sida aan wararkeena hore ku sheegnay Dowladaha Somalia iyo Eriterea ayaa ku heshiiyay inay is dhaafsanayaan Safaarado si mar kale looga feejignaado xiriir xumo dhexmarta labada dal oo muddo calaaqadkooda uu ahaa mid uu mugdi hareereeyay. Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullahi Farmaajo iyo Madaxweynaha Eritrea Isaias ayaa si wada jir ah ugu dhawaaqay in sida ugu dhaqsiyaha badan ay ku furi doonaan Safaaradaha, iyadoo dal waliba uu magacaabi doono Danjire matala. Xogo hoose oo aan ka heleyno illo Diplumaasiyiin ka tirsan dowlada Somalia ayaa sheegaya in dowlada Somalia ay qorsheyneyso in Eriterea dhul KMG ah laga siiyo Madaxtooyada Somalia gaar ahaan meel ku dhow halka ay iminka ku taal Safaarada Ethiopia. Waxa ay xogtu intaa kusii dareysaa in Safaarada Eriterea ay kusii shaqeyn doonto Madaxtooyada inta ay ka dhisaneyso dhul baaxad weyn oo laga siin doono Garoonka Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho oo iminka ay degan yihiin inta badan Safaaradaha shisheeye. Dowlada Erirerea ayaa Danjiraheeda usoo magacaabi doonta inta lagu guda jiro bisha fooda nagu soo heysa, halka Somalia ay Danjiraha ka magacaabi doonto gudaha bisha dhalan doonta sida uu qorshuhu yahay. Dowladaha Somalia iyo Eriterea oo xiriir aan sidaa usii weyneen uu ka dhex jiray ayaa iminka isku raacay in si wada jira looga hortago wax waliba oo keeni kara tashwiish Siyaasadeed. Lama oga halka ay dowlada Eriteria ka yagleeli doonto Safaarada Somalia waxaana suuragal ah in Somalia dib loo siiyo dhul cusub. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

“Dalka waxbaan ku leenahay, mana oggolaanayno in aan aayihiisa u sii deyno caada-qaatayaal bilaa xakame ah.” Cabdi Faarax, Guddoomiyihii hore ee Jaamacadda Ummadda Soomaaliyeed Dhibaato baahsan oo ay dowladda Kenya u geysanayso shacabka, xoolaha, hantida iyo geyiga Soomaaliyeed ayaa beryahan dambe laga soo tebinayaa gobollada Jubbaland oo dhan, gaar ahaan gobolka Gedo. Duqeymo sharci darro ah oo shacab lagu laayay, weerar toos ah oo lagu burburiyay qalabkii isgaarsiinta shirkadda Hormuud isla markaasna lagu dilay dad goobta ka shaqaynayay, gabdho Soomaaliyeed oo dhibaato loo geystay, dad xoolahoodii la dhaafiyay, iyo tacaddiyo kale ayaa ka soo yeeraya gobolka Gedo. Waxaa intaas dheer, Kenya waxay derbi sharci darro ah ka dhisaysaa dhul Soomaaliyeed iyada oo gawaarida gaashaaman u adeegsanaysa shacab aan hub sidan. Dhanka kale, waxaa socota dacwo ay Kenya ku doonayso in ay inooga dhaxal wareejiso qayb ka mid ah xad badeedka Soomaaliya. Dhibaatooyinkaas waxaa si isku mid ah uga aammusay dowladda Soomaaliya oo mas’uul ka ah ilaalinta nafta, sharafta iyo hantida shacabka Soomaaliyeed. Waxaa kaloo ka aammusay tacaddiyadaas mucaaradka oo looga bartay in ay qayliyaan markii dowladdu gaabiso si ay shacabka iyo dowladda isaga hor keenaan. Haddaba, waa maxay sababta ay dowladda iyo mucaaradku uga wada aammuseen tacaddiga ay dowladda Kenya ku hayso shacab Soomaaliyeed oo aan waxba galabsan? Sababaha mideeyay dowladda iyo mucaardka waa: Madaxda dowladda iyo mucaaradka labaduba waxay hanti iyo hoy ku leeyihiin dalka Kenya. Sida la ogsoon yahay, mucaaradka waxaa rug u ah Kenya. Sidoo kale, madaxda dowladda ugu sarreysa ayaa Kenya u daabbula lacagtii lagu geli lahaa doorashada 2020. Danta dadka waxaa labada dhinacba kala weyn danta gaarka ah. Halka mucaaradku ay Kenya u saxiixeen badda Soomaaliya, dowladdu waxay Kenya u saxiixday sharafkii ummadda Soomaaliyeed. Tusaale ahaan, madaxda dowladda Soomaaliya waxay dhowaan ballan qaadeen in ay Kenya ka taageeri doonaan in ay ka mid noqoto Golaha Ammaanka ee Qarammada Midoobay sannadka 2020. Maxaa arrintaas ku jaban? Kenya waxay tartan kula jirtaa dowladda aan walaalaha nahay ee Jabuuti. Maxaa keenay in Kenya loo ballan qaado taageero iyada oo Jabuuti joogto? Arrintaas waxaa sababay in madaxda dowladdu is leeyihiin kasbada taageerada Kenya oo mucaaradka uga dhowaada. Dhaqanka Kenya ee ah in la baabi’iyo dadka iyo xoolaha, gaar ahaan geela oo ah laf-dhabarta dhaqaalaha dalka, in la burburiyo hantida gaarka loo leeyahay sida qalabka is gaarsiinta, in la bah dilo haweenka Soomaaliyeed ee sharafta leh lana laayo shacabka waa dhaqan gumeysi oo soo jireen ah. Waa dhaqan laga dhaxlay gumeystihii Ingiriiska laguna naafeeyay dadka Soomaaliyeed ee deggan gobolka Waqooyi Bari. Maxaa talo ah haddii Xukuumadda hadda joogta oo uu madaxda ka yahay Ra’iisal Wasaare Xasan Cali Khayre iyo tii ka horreysay ee Cumar Cabdirashiid ay labaduba heshiis ku yihiin in aan Kenya laga hor imaan? Shacabka Soomaaliyeed waa in ay muujiyaan dareenkooda ku aaddan tacaddiga dowladaha shisheeye u geystaan dadka iyo hantida Soomaaliyeed. Qofkii qoraal ku muujin kara, kii hay’adaha xuquuq insaanka gaarsiin kara, kii telefoon ku hadli kara, kii saxaafadda adeegsan kara, kii madaxda fursad u hela oo weydiin kara, kii bannaanbax samayn kara, iyo kii si kale u muujin kara sida aan uga xunnahay dhibaatada lagu hayo dadka Soomaaliyeedba waa waajib in codkeenna la maqlo. Xildhibaannada Soomaaliyeed waa in ay dowladda kula xisaabtamaan dhibaatada loo geysanayo shacabka Soomaaliyeed. Inta golaha shacabku xiran yahay, waa in ay xildhibaannadu mid mid ula xiriiraan madaxda ay khusayso arrintaan kuna khasbaan in ay dhibaatadaas ka sal gaaraan. Markii la furo baarlamaanka, xildhibaannadu waa in ay madaxda dowladda su’aalo ka weydiiyaan arrimahan. Qurbajoogta Soomaaliyeed waxaa saaran waajib gaar ah. Waa in madaxda dowladda, oo qaarkood qurbaha ka tagay, mar walba la xusuusiyo in la maxkamadayn karo markii ay dalalkay ka tageen ku soo noqdaan haddii ay dayacaan mas’uuliyaddii ay u dhaarteen ama ay si xun u adeegsadaan magaca ummadda. Inta ay xilka hayaan lafteeda, waa in ay ku talagalaan in lagu kicin doono bannaan baxyo laguna eedeyn doono dhibaatada shacabka la gaarsiinayo in ay raalli ka yihiin. Haddii aynaan indhaha furin lana xisaabtamin dadka xilalka ku magacaaban, waxaynu soo baraarugi doonnaa xilli layna dhaxal wareejiyay oo shakhsiyaad dan leh ay tooda ka hor mariyeen teenna. Haddii aysan madaxda dowladdu dhegeysan talada shacabka iyo xildhibaannada Soomaaliyeed, waxay dhegeysan doontaa talada shisheeyaha iyo dad dano gaar ah dowladnimada ku fushanaya waxaana soo noqnoqon doona khaladaad masiiri ah sida baddeennii loogu saxiixay Kenya ama Qalbi-Dhagax loogu dhiibay cadowga. Haddii aan lala xisaabtamin xukuumadda, waxaa dhacaysa in Khayre ku kaco gefaf taariikhi ah sidii Cumar Cabdirashiid, ka dibna Madaxweyne Farmaajo yiraahdo lama ogeyn sidii Sheekh Shariifba u yiri ma ogeyn badda la bixiyay. W/Q: Maxamed Cali somalirightsinc@gmail.com