Nidaamka E-Visa ee Soomaaliya oo Alshabaab, Jabsatay. Khatar ta Dijitaal ka iyo Al-Shabaab

[Deeq A.]

Nidaamka E-Visa ee Soomaaliya oo Alshabaab, Jabsatay. Khatar ta Dijitaal ka iyo Al-Shabaab

Warbixin cusub oo ku saabsan Cilad ku timi E-Visa ha somalia ayaa daaha ka rogtay xaaladda amni ee halista ah ee ku jirta nidaamyada dijitaalka ah ee meelaha aan xaaladooda amni deganayn, . Nidaamka E-Visa ee Soomaaliya ayaa lagu ogaaday cilad amni oo aad u halis ah, taas oo fursad u siisay kooxaha argagixisada Al-Shabaab in ay si Fudud ku heshay xogtii keydka ee Ajahanibka Somalia gala iyo koo ka baxa,
Alshabaab waxay si fudud ku helaan xogta shakhsiyeed ee muwaadiniinta iyo shisheeye ee dalbaday fiisaha Soomaaliya.

Warka Cilladan, oo uu helay koox amni oo uu hogaaminayo Abdi Daud, khabiir dhanka dhismaha nidaamyada tignoolajiyadda ah, waxay ku jirtaa qaybta xaqiijinta ee nidaamka E-Visa oo aan lahayn wax ilaalin ah: ma jiro aqoonsi, oggolaansho, ama xaddidid tirada la gelayo (rate limit). Taas macnaheedu waa in qof kasta oo leh isku xidh internet ah uu gali karo xogta fiisayaasha shisheeyaha — xaalad ka dhigaysa nidaam dowladeed mid halis ugu jira inuu noqdo il xogeed oo argagixiso.

Somaliland Chronicle ayaa si madax-bannaan u xaqiijisay jiritaanka iyo halista cilladan. Mr. Daud ayaa sheegay in tani aysan ahayn jabsasho farsamo adag, balse ay tahay dayacaad aasaasi ah oo ku jirta dhismaha nidaamka. “Cilladdu waa mid aad u fudud, waxayna qof walba yaab gelinaysa,” ayuu yidhi Daud. “Tani ma aha jabsasho; ee waa habka tiring xogta, Nidaamka E-Visa ee Soomaaliya wuxuu la mid yahay in qof walba fiisihiisa lagu tiriyo bog internet ah oo furan. Qof kasta wuu beddeli karaa lambarka fiisaha si uu u arko xogta qofka xiga, oo ay ku jiraan sawirkiisa iyo faahfaahinta baasaboorkiisa. 30 daqiiqo gudahood waxaan helay diiwaanno badan anigoo adeegsanaya barnaamij aan qoray 10 daqiiqo gudaheed.”

Cawaaqib xumada ka dhalatay arrintan waa kuwo horseedi kara Beegsasho toos ah oo ay samayso Al-Shabaab, oo caan ku ah awoodda sirdoon ee ay leedahay iyo weerarrada ay ku qaaddo ajaanibta, hadda waxay si fudud uga faa’iidaysan kartaa xogtan si ay u beegsato shaqaalaha safaaradaha, ururrada caalamiga ah, iyo shaqaalaha Qaramada Midoobay. Taasi waxay u dhigantaa in nidaam dowladeed lagu dhiibay koox argagixiso ah liiska dhammaan ajaanibta booqanaya Soomaaliya — oo leh sawirradooda iyo xogtooda baasaboorka.

Dayacaadani waxay muujinaysaa in aan la raacin xeerarka aasaasiga ah ee amniga dijitaalka. Nidaamkan ayaa gebi ahaanba ka madhan tixgelin amni, inkasta oo uu maamulo xog aad u xasaasi ah oo khuseysa socdaalka caalamiga ah ee meel colaado ka jiraan.

Halistu kuma koobna argagixisada oo keliya; waxay gaadhaysaa xatooyada aqoonsiga, basaaska, iyo beegsiga kooxo nugul sida carruurta iyo mucaaradka siyaasadeed. Arrintani waxay sidoo kale jebinaysaa heshiisyo caalami ah oo dhowr ah, sida Xeerka Xuquuqda Aadamiga ee Caalamiga ah iyo Axdiga Afrikaanka ah ee Xuquuqda Aadamaha iyo Shacabka. Muwaadiniinta Midowga Yurub, arrintan waxay si cad uga hor imanayso xeerka GDPR, halka ay sidoo kale ka hor imanayso siyaasadda amniga qaranka ee Maraykanka (Executive Order 14117).

Ugu dambayn, fashilkan dijitaalka ahi wuxuu astaan u yahay fashilka joogtada ah ee dowladnimada Soomaaliya. Qoraal hore oo Aqalka Cad ee Maraykanka ah ayaa si cad u sheegay in Soomaaliya “aanay lahayn awood ay ku maamusho dhulkeeda.” Nidaamka E-Visa ee fashilmay ayaa noqday muuqaal dijitaal ah oo ka tarjumaya isla xaaladdaas, isagoo muujinaya dayacaad amni oo halis ku ah qof kasta oo safar ku tagaya halkaas.

Mr. Daud wuxuu baaq toos ah u diray dawladaha: “Dal kasta oo muwaadiniintiisu xogtoodu furan tahay waa inuu ku qasbaa Soomaaliya inay isla markiiba joojiso nidaamkan. Shirkadaha martigelinta iyo bixiya adeegyada lacag bixinta waa in ay isla markiiba ka baxaan nidaamkan khatarta ah. Ma jiro qandaraas ama faa’iido dhaqaale oo u qalma halisdan.”

Waxaa lagu boorinayaa dalxiisayaasha iyo hay’adaha caalamiga ah in aanay gabi ahaanba isticmaalin nidaamkan E-Visa ilaa xaaladda si buuxda loo saxo. Arrintani waa fashil dowladeed oo leh natiijooyin naf-go’an.

Qaran News