Shirqoolka ka dhanka ah Soomaaliya ee Imaaraadka uu ka wado Washington DC

[Deeq A.]

Washington (Caasimada Online) – Imaaraadka Carabta ayaa door hoggaamineed ka qaadanaya dadaallada lagu horumarinayo qadiyadda Somaliland ee ka socda Washington iyo caasimadaha Yurub, iyagoo maalgelin ballaaran ku samaynaya mid ka mid ah shirkadaha ololeynta (lobby) ee ugu awoodda badan caalamka, si loo dhiso taageero siyaasadeed loona saameeyo warbaahinta caalamiga ah, sida ay muujinayaan diiwaannada rasmiga ah iyo ilo-wareedyo siyaasadeed.

Somaliland, oo iskeed ugu dhawaaqday madaxbannaani sanadkii 1991, ayaa muddo dheer raadineysay aqoonsi rasmi ah oo ka yimaada Maraykanka iyo dalal kale. Maadaama aanay lahayn xiriir diblomaasiyadeed, waxay si weyn ugu tiirsan tahay shirkado gaar loo leeyahay oo ololeyn ah si ay u gaarto go’aan-sameeyayaasha iyo warbaahinta.

Ololaha FGS Global

Xudunta ololahan waa FGS Global, oo ah shirkad caalami ah oo ka shaqeysa isgaarsiinta istaraatiijiga ah iyo lobbiga, kuwaas oo macaamiishooda caalamiga ah ay ka mid yihiin Imaaraadka Carabta.

Diiwaannada lagu gudbiyey Xeerka Maraykanka ee Diiwaangelinta Wakiillada Ajaanibta (FARA) ayaa muujinaya in Abu Dhabi ay siisay FGS Global ku dhowaad $2.6 milyan muddo lix bilood ah oo ku eg July 2024, si ay u fuliso adeegyo isgaarsiineed oo istaraatiiji ah iyo xiriir dibadeed. Falanqeeyayaal iyo dhaliilayaal ayaa sheegaya in kharashka sannadlaha ah ee Imaaraadku ku bixiyo shirkaddan uu gaari karo $5 milyan.

Khubaradu waxay rumeysan yihiin in Imaaraadku u adeegsado xiriirkaas inuu horumariyo ajandihiisa goboleed ee ballaaran — oo ay ku jirto xoojinta xiriirka Somaliland, halkaas oo shirkado Imaaraad ah ay maalgelin xoog leh ku sameeyeen dekedda iyo kaabeyaasha Berbera, oo ah goob istaraatiiji ah oo ku taalla Gacanka Cadmeed. Sidoo kale, Imaaraadku wuxuu tababaray ciidamada ammaanka deegaanka, wuxuuna ballaariyay joogitaankiisa Badda Cas.

Diiwaannada FARA ee ay dib u eegtay Caasimada Online ayaa muujinaya in FGS Global, oo ku hadlaysa magaca Somaliland, ay kulammo la qaadatay wariyeyaal iyo tifaftirayaal sare oo ka kala socday Wall Street Journal, New York Times, Washington Post, Bloomberg, NBC, NPR, iyo Axios.

Xiriirradan warbaahineed ayaa qayb ka ah dadaal joogto ah oo lagu dhisayo sawir wanaagsan oo ku saabsan hannaanka maamulka Somaliland, xasilloonideeda marka loo eego Soomaaliya, iyo doorka ay ka qaadan karto iskaashiga dhinaca amniga ee Geeska Afrika.

In kasta oo kulammadan loo arko dhaqan caadi ah oo ka mid ah howlaha xiriirka dadweynaha, haddana dhaliilayaasha ayaa ku doodaya in awoodda dhaqaale ee Imaaraadku siiso saaxiibbadiisa la doorbido — oo ay ku jirto Somaliland — ay ujeedadiisu tahay muuqaal wanaagsan oo ay ka helaan warbaahinta saameynta leh.

Machadyada siyaasadda

Laba machad oo siyaasadeed oo ka mid ah kuwa ugu saameynta badan Washington ayaa si muuqata uga dhex muuqday ololahan bilooyinkii la soo dhaafay. Janaayo 2025, Hudson Institute ayaa daabacday maqaal ra’yi cinwaankiisu yahay “Seven Inaccuracies About US Support for Somaliland”, oo difaacaya xiriir lala yeesho maamulkaas.

Diseembar 2024, Atlantic Council ayaa Somaliland ku tilmaantay “fursad naadir ah” oo Maraykanku ku xoojin karo xiriirka gobolka, inkasta oo ay xustay caqabadaha ka imaanaya diidmada Soomaaliya iyo weliba ka leexashada Maraykanka ee mowqifka Midowga Afrika.

Xogta qaar ayaa sheegeysa in deeqo ka iman kara Somaliland ama si dadban uga imaanaya taageerayaal Khaliiji ah lagu siiyay machadyadan si ay u muujiyaan mowqif taageero leh.

Warar kale ayaa sheegaya in Somaliland ay sannad walba FGS Global ku bixiso in ka badan $1.5 milyan oo aan la shaacin, isla markaana dhammaan hawlaha lobbiga ay isku dubbarido xaaska Israa’iili-Maraykanka ah ee wakiilka Somaliland ee Washington, Bashir Goth.

Istaraatiijiyadda Imaaraadka ee Geeska Afrika

Ka qaybgalka sii kordhaya ee Imaaraadka ee Somaliland wuxuu qayb ka yahay istaraatiijiyad ballaaran oo uu kaga howlgalayo Geeska Afrika. Abu Dhabi waxay ballaarisay raadkeeda dhaqaale iyo amni ee marin-biyoodka muhiimka ah, laga bilaabo jasiiradda Soqotra ee Yemen ilaa dekedda Berbera.

Gudaha Somaliland, DP World — oo ah shirkad dekedaha maamusha oo laga leeyahay Dubai — ayaa maalgashi ku samaysay casriyeynta dekedda Berbera iyo dhismaha aag ganacsi xorta ah. Maamulka kaabeyaashan ayaa siinaya Imaaraadka awood istaraatiiji ah oo uu ku yeesho mid ka mid ah marin-biyoodka ganacsi ee ugu mashquulka badan caalamka.

Iyada oo maalgelin lobbiga heer sare ah ka wado Washington, falanqeeyayaashu waxay sheegeen in Imaaraadku uusan kaliya horumarin doonista aqoonsi ee Somaliland, balse uu sidoo kale doonayo inuu adkeeyo saamayntiisa siyaasadda amniga Badda Cas.

Ololaha lobbiga — oo ay taageerayaan maalgelin Khaliiji ah oo lagu maamulo FGS Global — wuxuu imaanayaa iyadoo dood cusub ka taagan tahay go’aannada siyaasadda Maraykanka ee ku saabsan in xiriir dhow lala yeesho Somaliland uu u adeegayo danaha istaraatiijiga ah ee Maraykanka, gaar ahaan la dagaallanka saameynta Shiinaha iyo Iran ee gobolka.

Haatan, taageerada dhaqaale iyo midda siyaasadeed ee Imaaraadku waxay Somaliland ka caawisay inay ka soo muuqato ajandaha Washington. Laakiin ilaa ay isbeddel ku yimaado siyaasadda Maraykanka, khubaradu waxay aaminsan yihiin in dadaalka aqoonsi raadinta uu weli ahaan doono mid adag — iyadoon loo eegin awoodda lobbiga ee gadaashiisa taagan.