DF oo jawaab culus ka soo saartay baaqii Cruz ee ahaa in la aqoonsado Somaliland

[Deeq A.]

Washington (Caasimada Online) — Dowladda Soomaaliya ayaa si adag u diidday soo jeedin ka timid Senatarka Mareykanka ee Ted Cruz, kaasoo ugu baaqay Madaxweyne Donald Trump inuu si rasmi ah u aqoonsado Somaliland inay tahay dal madaxbannaan.

Soomaaliya waxay ka digtay in tallaabada noocan ah ay wiiqi doonto madaxbannaanideeda, dhiirri-gelin doonto kooxaha xagjirka ah, isla markaana ay khatar gelin doonto xasilloonida Geeska Afrika.

War-saxaafadeed ay Khamiistii soo saartay, ayay safaaradda Soomaaliya ee Washington ku adkaysatay mowqifka Muqdisho ee ah in Somaliland ay tahay qayb ka mid ah Jamhuuriyadda Soomaaliya oo aan marnaba laga goyn karin.

Safaaraddu waxay hoosta ka xarriiqday in dalku yahay “saaxiib amni oo Mareykanku ku kalsoon yahay,” waxayna tusaale u soo qaadatay iskaashiga militeri ee heerka sare gaaray sanadkan 2025, iyadoo la fuliyay in ka badan 20 duqeyn oo wadajir ah oo ciidamada Mareykanka iyo kuwa Soomaaliya ay la beegsadeen Daacish iyo Al-Shabaab. Safaaraddu waxay sheegtay in tiradani ay “aad uga badan tahay tii sanadihii hore.”

“Siyaasad kasta oo daciifisa madaxbannaanida Soomaaliya waxay uun dhiirrigelinaysaa xagjiriinta, waxayna halis gelinaysaa xasilloonida guud ahaan Geeska Afrika,” ayaa lagu yiri digniinta safaaradda. Waxay intaas ku dartay in kooxaha argagixisadu “ay ku kobcaan oo keliya marka la wiiqo midnimada iyo wadajirka dhuleed ee Soomaaliya.”

Baaqii Cruz

Baaqa Cruz ayaa ku jiray warqad uu Khamiistii u diray Trump, isagoo ku boorriyay in la aqoonsado Somaliland “iyadoo lagu salaynayo xuduudihii 1960-kii.”

Wuxuu ammaanay arrimo ay ka mid yihiin maamulkeeda dimoqraadiga ah, hay’adaheeda siyaasadeed ee adag, iyo goobta istiraatiijiga ah ee ay kaga taallo Gacanka Cadmeed — oo ah mid ka mid ah marinnada badaha ee adduunka ugu mashquulka badan — isagoo ku tilmaamay inay yihiin kuwo qiimo weyn u leh amniga iyo danaha dhaqaale ee Mareykanka.

Senatarku wuxuu ku dooday in aqoonsigu uu abaalmarin u noqon doono saaxiib “xasilloon oo iskiis isku maamula,” isla markaana uu gacan ka geysan doono sidii looga hortegi lahaa saamaynta sii kordhaysa ee Shiinaha ee gobolka.

Wuxuu ku eedeeyay Beijing inay adeegsanayso cadaadis dhaqaale iyo mid diblomaasiyadeed si ay ugu ciqaabto Hargeysa xiriirka ay la leedahay Taiwan. Wuxuu tusaale u soo qaatay taageerada ay Beijing u fidisay go’aankii Muqdisho ee ahaa in dadka sita baasaboorka Taiwan laga mamnuuco inay galaan Somaliland.

Sidoo kale, Cruz wuxuu xusay sida ay Somaliland diyaar ugu tahay inay martigeliso saldhig militeri oo Mareykanku leeyahay, sida ay ula saftay xulafada Mareykanka, sida Israel, iyo taageerada ay u muujisay Heshiisyadii Abraham (Abraham Accords).

Mowqifka Soomaaliya

Si kastaba, Soomaaliya waxay ku adkaysanaysaa in gooni-isu-taaggii Somaliland ee 1991 — oo ka dhashay burburkii dawladdii dhexe iyo dagaalkii sokeeye — uu yahay mid sharci-darro ah. Muqdisho waxay aaminsan tahay in khilaafaadka gudaha lagu xalliyo wada-hadal Soomaaliyeed, ee aysan xal u ahayn aqoonsi hal dhinac ah oo ka yimaada quwadaha shisheeye.

Mowqifkaas waxaa barbar taagan Midowga Afrika, oo si adag u difaaca midnimada dhuleed ee Soomaaliya, isla markaana ka digtoon in la sameeyo tusaale goosasho oo saameyn silsilad ah ku yeelan karta qaaradda oo idil.

In kasta oo Washington ay kala shaqeyso Somaliland arrimaha amniga iyo horumarka, haddana siyaasadda Mareykanka ee arrintan ku aaddan wax isbeddel ah kuma imaan: taasoo ah in Soomaaliya loo aqoonsan yahay hal waddan oo mid ah.

Dooddani waxay imaanaysaa xilli Mareykanku uu dib u eegis ku samaynayo istiraatiijiyaddiis ku wajahan Geeska Afrika — gobol ay isku fara-saaran yihiin la-dagaallanka argagixisada, loollanka quwadaha waaweyn, iyo amniga badaha.

Gacanka Cadmeed iyo Marinka Bab el-Mandeb waa marinno istiraatiiji ah oo halbowle u ah ganacsiga iyo tamarta adduunka, waxaana xasilooni-darrida Soomaaliya ay carqaladayn kartaa isku-socodkaas.

Somaliland, oo hore u ahayd maxmiyad Ingiriis, waxay heshay madaxbannaani muddo kooban ah 1960-kii, kahor intii aysan la midoobin dhiggeedii Talyaaniga ee Koonfurta si loo unko Jamhuuriyadda Soomaaliya. Inkastoo ay ku tallaabsatay nabadgelyo iyo doorashooyin xor ah soddonkii sano ee la soo dhaafay, waxay weli ka go’doonsan tahay fagaarayaasha diblomaasiyadda caalamka.

Ugu dambayn, war-saxaafadeedka safaaraddu wuxuu si cad u qeexayaa in aragtida Soomaaliya, midnimadu aysan ahayn oo keliya mabda’ dastuuri ah, balse ay tahay laf-dhabarta xasilloonida gobolka, iyo shardi aasaasi u ah ilaalinta guulaha amni ee lagu gaaray iskaashiga lala leeyahay Mareykanka.