Senator Ted Cruz oo warqad uu u diray Trump ku booriyey in uu aqoonsado Somaliland

[Deeq A.]

Washington (Caasimada Online) — Senator-ka Mareykanka ee Ted Cruz ayaa ku baaqay madaxweyne Donald Trump uu si rasmi ah u aqoonsado Somaliland inay tahay dal madax-bannaan, isaga oo ku sababeeyay nidaamkeeda dimoqraadiyadeed, goobta istiraatiijiga ah ee ay ku taallo, iyo doorka sii kordhaya ee ay kaga jirto iskaashiga amniga ee Geeska Afrika.

Warqad uu diray Khamiistii, Cruz ayaa ku dalbaday in Somaliland lagu aqoonsado “xuduudaheeda 1960-kii,” isaga oo ku dooday in dhulku uu buuxiyo shuruudaha dowladnimo isla markaana uu dhistay nidaam dimoqraadi ah oo shaqaynaya.

“Tan iyo markii ay dib u sheegatay madax-bannaanideeda sanadkii 1991-kii, waxay u shaqaynaysay sidii dal xasiloon, is-maamula, dimoqraadi ah,” ayuu ku qoray warqadda, isaga oo xusay in Somaliland ay tan iyo 2003 qabatay doorashooyin nabdoon oo badan, kuwaas oo lagu gartay ka-qaybgal ballaaran oo codbixiye iyo kala wareeg awood oo si nabad ah u dhacay.

Somaliland, oo hore u ahaan jirtay dhul hoos taga boqortooyadii Ingiriiska, ayaa muddo gaaban heshay aqoonsi caalami ah bishii Juun 1960, ka hor inta aysan la midoobin Koonfurta Soomaaliya si loo dhiso Jamhuuriyadda Soomaaliya. Waxay ku dhawaaqday madax-bannaani sanadkii 1991 intii lagu jiray dagaalkii sokeeye ee Soomaaliya, balse weli si rasmi ah looma aqoonsan caalamka.

Doorka istiraatiijiga ah ee amniga

Cruz ayaa muujiyay muhiimadda ay leedahay goobta Somaliland ee ku teedsan Gacanka Cadmeed — oo ka mid ah marin-biyoodka ugu mashquulka badan caalamka — isaga oo ku tilmaamay inay tahay hanti istiraatiiji ah oo muhiim u ah danaha Mareykanka. Wuxuu xusay kaalmada ay Somaliland ka geysatay la-dagaallanka argagixisada iyo burcad-badeednimada gobolka, iyo diyaar u ahaanshaha ay u muujisay martigelinta joogitaan ciidan Mareykan ah oo u dhow Badda Cas, sida uu yiri.

“Somaliland waxay ku soo baxday lammaane muhiim ah oo amni iyo diblomaasiyadeed u ah Mareykanka,” ayuu yiri Cruz, isaga oo tilmaamay iskaashigeeda Taiwan, xiriirkeeda Israel iyo taageerada ay siisay Heshiisyada Abraham (Abraham Accords).

Gacanka Cadmeed waa marin muhiim u ah ganacsiga, kaas oo isku xira Badweynta Carabta iyo Badda Cas iyada oo loo sii marayo marin-biyoodka Bab el-Mandeb, halkaas oo carqalad ka timaadda ay saameyn ku yeelan karto qulqulka tamarta caalamka.

Cruz ayaa ka digay in Somaliland ay wajahayso cadaadis sii kordhaya oo uga imaanaya “cadowyo,” gaar ahaan Shiinaha iyo Soomaaliya. Wuxuu ku eedeeyay Beijing in ay adeegsanayso cadaadis dhaqaale iyo mid diblomaasiyadeed si ay uga aargudato Hargeysa sababta oo ah xiriirka ay la leedahay Taiwan.

Bishii Abriil 2025, Xisbiga Shuuciga Shiinaha (Chinese Communist Party) ayaa gacan ka geystay go’aanka Soomaaliya ay ku mamnuucday dadka wata baasaboorrada Taiwan inay galaan Somaliland. Taageerada Shiinaha ee Muqdisho, ayuu intaas ku daray Cruz, waxay caawinaysaa kooxaha doonaya inay wiiqaan madaxbannaanida Somaliland.

Somaliland ayaa iska hor-imaad u muujisay Beijing sanadkii 2020, markay caasimaddeeda Hargeysa ka furtay Xafiiska Wakiillada Taiwan — tallaabo kor u qaaday sumcadda caalamiga ah ee Somaliland, balse sidoo kale kicisay cadaadis xooggan oo uga yimid Shiinaha.

Mowqifka Mareykanka oo aan isbeddelin

Mareykanka, isagoo raacaya mowqifka Midowga Afrika, wuxuu si rasmi ah u aqoonsan yahay midnimada dhuleed ee Soomaaliya. Washington waxay kala macaamishaa Somaliland dhinaca amniga iyo horumarinta, balse ma siiso aqoonsi rasmi ah.

Baaqan uu soo jeediyay Cruz ayaa yimid iyadoo Washington ay ka socdaan dood ballaaran oo ku saabsan sidii loo xakameyn lahaa saameynta Shiinaha ee Afrika iyo sidii loo hubin lahaa marin u helka dekedaha istiraatiijiga ah iyo macdanta muhiimka ah. Wuxuu xusay in Somaliland ay diyaar u tahay heshiisyo xoojin kara adkeysiga silsiladda sahayda Mareykanka.

In kasta oo ay xasiloon tahay, Somaliland ayaa weli ku jirta go’doon dhaqaale oo ku tiirsan dhoofka xoolaha nool, gaar ahaan dalalka Khaliijka. Aqoonsiga caalamiga ah wuxuu furi karaa marinno dhaqaale oo ballaaran iyo ganacsi caalami ah — hase yeeshee, wuxuu sidoo kale kordhin karaa xiisadaha kala dhexeeya Muqdisho.

Cruz ayaa ku soo gabagabeeyay in aqoonsigu uu noqon doono abaal-marin la siinayo dal dimoqraadi ah isla markaana uu xoojin doono danaha Mareykanka ee gobol xasaasi ah. “Si arrintaas loogu gaaro oo ah natiijo weyn oo waxtar u leh amniga qaranka Mareykanka, waxay u baahan tahay heer dawladnimo,” ayuu ku yiri warqaddiisa.

Maamulka madaxweyne Trump ayaan weli si rasmi ah uga hadlin warqadda.