Mareykanka oo shaaciyey qorshe cusub oo Soomaaliya ah kadib arrin walaac abuurtay

[Deeq A.]

Washington (Caasimada Online) – Taliyaha cusub ee Taliska Ciidamada Maraykanka ee Afrika (AFRICOM), Jeneraal Dagvin Anderson, ayaa ballanqaaday in Maraykanku uu sii wadi doono howlgallada Soomaaliya, balse waxa uu tilmaamay isbeddel istiraatiiji ah oo dhici kara. Isla mar ahaantaana, waxa uu digniin culus ka bixiyay iskaashi sii kordhaya oo u dhexeeya ururka Al-Shabaab iyo kooxda Xuutiyiinta ee Yemen.

Jeneraal Anderson, oo ah duuliye ka tirsan Ciidamada Hawlgallada Gaarka ah ee Cirka, ayaa toddobaadkii hore loo ansixiyay inuu hoggaamiyo AFRICOM. Waxa uu sharci-dejiyeyaasha Maraykanka u sheegay in joogitaanka ciidamada ee Soomaaliya ay weli muhiim u tahay danaha Maraykanka, inkastoo nooca taageeradaasi ay isbeddeli karto.

“Xaqiiqdii, waxaan aaminsanahay in deegaanku yahay mid aan degganayn. Al-Shabaab waxay muujiyeen rabitaan iyo damac ah inay weeraraan Maraykanka iyo danihiisa,” ayuu yiri Anderson xilligii uu socday kulanka ansixintiisa.

Waxa uu noqonayaa sarkaalkii ugu horreeyay ee ka tirsan Ciidanka Cirka ee hoggaamiya AFRICOM tan iyo markii la aasaasay sannadkii 2007, xilkaas oo ay horay u soo qabteen jeneraallo ka tirsan Ciidamada Dhulka iyo kuwa Badda. Magacaabistiisu waxay ku soo beegmaysaa xilli xasaasi u ah Soomaaliya, oo wajahaysa kacdoon Islaami ah oo joogto ah iyo ka bixitaanka la filayo ee ciidamada nabad ilaalinta ee Midowga Afrika.

Deegaan qasan iyo khatar cusub

Jeneraal Anderson waxa uu iftiimiyay horumar cusub oo si gaar ah looga walaacsan yahay: isbahaysi ka soo ifbaxaya dhinaca kale ee Badda Cas. Waxa uu walaac xooggan ka muujiyay warbixinno sirdoon oo sheegaya inuu jiro iskaashi u dhexeeya Al-Shabaab ee Soomaaliya, oo xiriir la leh Al-Qaacida, iyo Xuutiyiinta ay Iiraan taageerto ee Yemen.

“Walaaca ugu weyn waa iskaashiga ka imanaya dhanka kale ee Badda Cas ee lala yeelanayo Xuutiyiinta, oo ay Iiraan taageerto,” ayuu ku digay Anderson. “Tani waxay siin kartaa ma aha oo kaliya damac, balse sidoo kale awood ay si xooggan ugu weeraraan Maraykanka ama danihiisa.”

Xuutiyiintu waxay horayba carqalad weyn ugu keeneen ganacsigii caalamiga ahaa, iyagoo qaaday weerarro isdaba joog ah oo ka dhan ah marinnada maraakiibta ee Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed. Iskaashi lala yeesho Al-Shabaab, oo ka talisa dhul ballaaran oo ku yaal koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya, ayaa sii kordhin kara khatarta ku wajahan amniga badaha ee mid ka mid ah marinnada biyaha adduunka ugu muhiimsan.

Ciidamada Maraykanka ayaa sii wada inay fuliyaan hawlgallada la-dagaallanka argagixisada si ay u taageeraan dowladda Soomaaliya. Jimcihii, oo ahayd isla maalintii la ansixiyay Anderson, ayuu taliska AFRICOM ku dhawaaqay inuu duqeyn cirka ah ka fuliyay meel u dhow deegaanka Bariire ee gobolka Shabeellaha Hoose, taasoo lala beegsaday dagaalyahanno ka tirsan Al-Shabaab.

Mid ka mid ah hawlaha ugu muhiimsan ee horyaalla taliyaha cusub ayaa noqon doonta inuu qiimeeyo halka diiradda lagu saarayo ka-qaybgalka Maraykanka ee saaxada siyaasadeed ee cakiran ee Soomaaliya. Dalka waxaa hareeyay xiisado joogto ah oo u dhexeeya Dowladda Federaalka Soomaaliya (DFS) ee fadhigeedu yahay Muqdisho iyo Dowlad Goboleedyada xubnaha ka ah.

“Danteennu waxay ku jirtaa inaan yeelanno nooc ka mid ah ka-qaybgalka gobolkaas,” ayuu Anderson u sheegay Guddiga Adeegga Ciidamada ee Aqalka Sare. “In taasi ay noqonayso mid lala yeesho Dowladda Federaalka ama dowlad-goboleedyada waa arrin aan qiimeyn doono haddii la i ansixiyo.”

Go’aankani waxa uu saameyn weyn ku yeelan doonaa siyaasadda Maraykanka, oo taariikh ahaan isku dayday inay isku dheellitirto taageerada ay siiso dowladda dhexe iyo xiriirka ay la leedahay maamul-goboleedyada, kuwaas oo inta badan ku jira furimaha hore ee dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab.

Jeneraal Anderson kuma cusba qaaradda, isagoo horay u soo noqday madaxa Taliska Hawlgallada Gaarka ah ee Afrika (SOCAFRICA), oo ah qaybta AFRICOM u qaabilsan isku-dubbaridka hawlaha ciidamada gaarka ah ee Maraykanka ee guud ahaan Afrika.

Maal-gelinta oo weli la darsayo

Dib-u-eegistan istiraatiijiyadeed waxay ku soo beegmaysaa xilli ay Washington ka socdaan dadaallo sharci-dejin oo dib u habeyn ku samayn kara taageerada dhaqaale ee Maraykanka uu siiyo nabad-ilaalinta gobolka. Hawlgalka ku-meel-gaarka ah ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (ATMIS) ayaa la qorsheeyay inuu soo gebagebeeyo ka bixitaankiisa dhammaadka 2024, iyadoo la filayo in qaab-dhismeed amni oo cusub oo ay Soomaalidu hoggaamiso uu la wareego.

Waxaa la soo jeediyay hawlgal kale oo uu hoggaaminayo Midowga Afrika, kaas oo si ku-meel-gaar ah loogu magac daray Hawlgalka Taageerada iyo Xasilinta ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM). Si kastaba ha ahaatee, maalgelintiisu ma cadda.

Hindise-sharciyeed hadda horyaalla Guddiga Arrimaha Dibadda ee Aqalka Sare ee Maraykanka, oo loogu magac daray “Xeerka Xayiraadda Maalgelinta AUSSOM, 2025,” ayaa doonaya in la hor istaago isticmaalka lacagta Maraykanka ee uu ku bixiyo Qaramada Midoobay ee loogu talagalay hawlgalka cusub ee Soomaaliya.

Tallaabadan waxay caqabad ku tahay Qaraarkii taariikhiga ahaa ee Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ee tirsigiisu ahaa 2719 ee sannadkii 2023, kaas oo markii ugu horreysay oggolaaday in maalgelinta Qaramada Midoobay loo isticmaalo hawlgallada nabad-ilaalinta ee uu hoggaamiyo Midowga Afrika.

Hindise-sharciyeedka la soo jeediyay waxaa ku jira waxyaabo ka reeban, isagoo dhigaya in xayiraaddu aysan khusayn doonin lacagaha loogu talagalay hay’adda saadka ee Qaramada Midoobay ee Soomaaliya (UNSOS), tabarrucaadka iskaa-wax-u-qabso ah ee Maraykanka, ama lacag kasta oo si gaar ah uu Koongareesku ugu qoondeeyo taageerada AUSSOM.

Iyadoo ay taasi jirto, sharcigani wuxuu caqabad weyn ku yahay mustaqbalka gargaarka amniga caalamiga ah ee Soomaaliya, wuxuuna miisaan culus saarayaa waxtarka iyo jihada taageerada tooska ah ee Maraykanka ee hoos timaadda taliska cusub ee Jeneraal Anderson.