DONALD TRUMP oo warqad lama filaan ah u diray Afwerki

[Deeq A.]

Asmara (Caasimada Online) – Dowladda Eritrea ayaa Jimcihii shaacisay in Madaxweynaha Mareykanka, Donald Trump, uu warqad u soo diray dhiggiisa Eritrea, Isaias Afwerki. Warqaddan ayuu Trump ku ballanqaaday inuu dib u habeyn ku samayn doono xiriirka labada dal, isla markaana uu meesha ka saari doono “waxyeelladii ba’neyd” ee uu geystay maamulkii isaga ka horreeyay, kaasoo cunaqabateyn ugu soo rogay Asmara kaalintii ay ku lahayd dagaalkii Tigray.

Warqaddan oo uu shaaciyay Wasiirka Warfaafinta Eritrea, Yemane G. Meskel, waxay muujineysaa isbeddel weyn oo suurtagal ah oo ku yimaada siyaasadda arrimaha dibadda ee Mareykanka ee ku aaddan gobolka Geeska Afrika ee muhiimadda istiraatiijiyadeed leh. Ma jirin wax xaqiijin ah oo degdeg ah oo warqaddan ku saabsan oo ka soo baxay maamulka Trump ee Washington.

Sida uu sheegay Meskel, warqadda Trump oo ku taariikheysneyd 30-ka Luulyo, wuxuu ku sheegay inuu “meesha ka saarayo saameyntii tabnayd ee waxyeellada lahayd ee Maamulka Biden uu adduunka oo dhan ka geystay.”

Sidoo kale, madaxweynaha Mareykanka ayaa la sheegay inuu muujiyay sida uu diyaar ugu yahay “in dib loo yagleelo xiriir qaran oo wax-soo-saar leh oo ku dhisan daacadnimo, is-ixtiraam, iyo fursado lagu horumarinayo nabadda iyo barwaaqada guud ahaan Geeska Afrika iyo Badda Cas.”

Sida la sheegay, warqaddan ayaa jawaab u ahayd farriin hambalyo ah oo uu Afwerki u diray Trump bishii Nofeembar 2024, kaddib guushii uu ka gaaray doorashada. Farriintaas, hoggaamiyaha Eritrea wuxuu ku muujiyay rajo ah in “soo laabashada taariikhiga ah” ee Trump ay “bog cusub u furi doonto xiriir iskaashi oo mira-dhal ah oo wax-ku-ool ah oo dhexmara Eritrea iyo Mareykanka.”

Isbeddel siyaasadeed oo weyn

Tallaabo dib loogu habeynayo xiriirka ayaa noqon doonta mid si weyn uga duwan siyaasaddii maamulka Madaxweyne Joe Biden, kaasoo qaatay mowqif adag oo ka dhan ah xukuumadda Afwerki.

Bishii Nofeembar 2021, maamulka Biden wuxuu cunaqabateyn ballaaran kusoo rogay militariga Eritrea, xisbiga talada haya, iyo hay’ado kale oo muhiim ah. Cunaqabateyntan ayaa jawaab u ahayd faragelintii militari ee Eritrea ay ku samaysay dalka deriska la ah ee Ethiopia, gaar ahaan gobolka Tigray, halkaas oo ciidamada Eritrea ay ku garab siiyeen ciidamada federaalka Ethiopia dagaalkii ay kula jireen Jabhadda Xoreynta Dadka Tigrayga (TPLF).

Dagaalkan, oo billowday dabayaaqadii 2020, waxaa hareeyay xadgudubyo baahsan oo ay ka mid ahaayeen dilal wadareedyo iyo tacaddiyo galmo, iyadoo ciidamada Eritrea ay Mareykanka iyo hay’adaha xuquuqda aadanaha ku eedeeyeen inay geysteen tacaddiyo culus. Xukuumadda Eritrea ayaa si joogto ah u beenisay eedeymahan.

Cunaqabateyntii xilligii Biden waxay beegsatay awoodda Eritrea ee ay ku maalgeliso militarigeeda iyo inay gobolka xasilooni darro ka abuurto, taasoo si dhab ah u sii qoto-dheereysay go’doominta caalamiga ah ee dalkaasi saarneyd.

Xiriir qalalaase badan soo maray

Isaias Afwerki, oo 79 jir ah, ayaa Eritrea ku xukumayay gacan bir ah tan iyo markii uu dalku xorriyadda ka qaatay Ethiopia sannadkii 1993-kii. Wuxuu hoggaamiyaa dowlad ku dhisan nidaamka xisbi-keliya, oo aan lahayn baarlamaan, garsoor madax-bannaan, iyo saxaafad xor ah, arrintaas oo keentay in si isdaba-joog ah loola barbardhigo Waqooyi Kuuriya, looguna tilmaamo Eritrea inay ka mid tahay waddamada ugu caburinta badan adduunka.

Xiriirka Mareykanka iyo Eritrea ayaa ahaa mid cakiran tobannaan sano, waxaase jiray xilli kooban oo uu xiriirku soo hagaagay intii lagu jiray xilli-xileedkii koowaad ee maamulka Trump. Muddadaas waxaa la arkay heshiis nabadeed oo taariikhi ah oo sannadkii 2018 dhexmaray Eritrea iyo Ethiopia, kaasoo uu dhex-dhexaadiyay Ra’iisul Wasaaraha Ethiopia, Abiy Ahmed, wuxuuna si rasmi ah u soo afjaray is-mari-waa militari oo socday muddo labaatan sano ah kaddib dagaalkii xuduudda ee dhexmaray 1998-2000.

Isu-soo-dhowaanshahaas, oo uu Abiy ku muteystay Abaalmarinta Nabadda ee Nobel, ayaa waxaa xilligaas soo dhoweysay Washington. Si kastaba ha ahaatee, ololihii militari ee wadajirka ahaa ee xigay ee ay Abiy iyo Afwerki ka fuliyeen Tigray ayaa mar kale xumeeyey xiriirkii ay la lahaayeen quwadaha Reer Galbeedka.

Suurta-galnimada in Eritrea ay dib ugu soo laabato qadarinta Washington ayaa ah mid muhiimad weyn leh, sababtuna waa halka istiraatiijiga ah ee ay ku taallo. Dalku wuxuu leeyahay xeeb dheer oo saxare ah oo ku teedsan Badda Cas, oo ah mid ka mid ah marinnada maraakiibta ee adduunka ugu mashquulka badan.

Xeebaheedu waxay ku dhow yihiin marinka Baab al-Mandab, oo ah goob ciriiri ah oo istiraatiiji ah, halkaasoo ay maraan qayb weyn oo ka mid ah ganacsiga iyo tamarta adduunka. Xakameynta iyo xasiloonida gobolka Badda Cas ayaa ah mudnaan weyn oo ay leeyihiin quwadaha caalamka, oo uu ku jiro Mareykanka, oo saldhiggiisa militari ee joogtada ah ee ugu weyn Afrika ku leh dalka deriska la ah ee Jabuuti.