Aqriso: Sidee ayuu u qoran yahay heshiiska Kenya ay ku dheggan tahay ay ku sheeganeyso baddeena?

[Deeq A.]

Nairobi (Caasimada Online) – Dowladda Kenya ayaa kasii dartay xiisadda siyaasadeed ee kala dhaxeysa Soomaaliya, markii ay shalay ku hanjabtay cunaqabateyn, sababo la xiriira dhul-badeedka Soomaaliya ee Kenya ay sheeganeyso.

Waxyaabaha Kenya ku dheggan tahay ayaa waxaa ka mid ah heshiiskii ay 2009 ay la gashay dowladdii KMG ahayd, kaasi oo ay diideen baarlamankii KMG ahaa iyo QM, labadaba. Haddaba sida uu u qornaa heshiiskan, haddaadan horey u aqrin, hoos ka aqriso.

QORAAL RASMI AH OO IS-FAHAM AH
OO DHEXMARAY

DAWLADDA FEDERAALKA KUMEELGAARKA EE JAMHUURIYADDA SOOMAALIYA

IYO

DAWLADDA JAMHUURIYADDA KENYA

OO MIDKASTA UU QIRAYO DIIDMO LA’AAN KU SAABSAN IN AY GUDDIGA XADAYNTA QALFOOFKA QAARADDA U GUDBISAN KARAAN (MACLUUMAADKA) KU SAABSAN XADKA DHANKA BADWEYNTA KA XIGA QALFOOFKA QAARADDA FOGAAN KA DURUGSAN 200 MAYL BADEED

Qoraalka rasmiga ah ee is-afgaradka dhex maray Dawladda Federaalka Kumeelgaarka ee Jamhuuriyadda Soomaaliya iyo Dawladda Jamhuuriyadda Kenya waxa uu midkasta (Dalkasta) u ogolaanayaa si diidmo la’aan ah in ay ku gudbistaan xadaynta cabbirka Qalfoofka Qaaradda ee badwaynta ka xiga fogaan ka durugsan  200 oo mayl badeed, oo u gudbiyaan Guddiga Xadaynta Qalfoofka Qaaradda.

Dawladda Federaalka Kumeelgaarka ee Jamhuuriyadda Soomaaliya iyo Dawladda Jamhuuriyadda Kenya, iyagoo ka duulaya wada shaqaynta iyo isfahamka labada dhinac waxay isku raaceen in ay dhamaystiraan Qoraalkan Rasmiga ah ee Is-fahamka.

Weli lama xallin calaamadinta qalfoofka qaaradda (badda) u dhaxaysa Jamhuuriyadda Kenya iyo Jamhuuriyadda Soomaaliya (oo wixii qoraalkan halkan ka dambeeya aan dhehi doono “Labada Dal ee Xeebta”). Arrinta calaamadintaas (Xadka Badda) ee aan la xallin ee u dhaxaysa labada dal ee xeebta waxaa loo tixgalinayaa “MURAN BADEED“. Sheegashada labada dal ee Xeebta (Kenya/Somalia) waxay muujinaysaa aag isdul saaran (yacni isku meel ayaa u cabiran labda dal) oo ah qalfoofka qaaradda taas oo ah “Aagga lagu mursan yahay.”

Labada Dal ee Xeebta (Kenya/Somalia) waxay ku baraarugsan yihiin in  samaynta xadayta cabbirka Qalfoofka Qaaradda ee badwaynta ka xiga fogaan ka durugsan 200 oo mayl badeed, waa mid aan  caqabad ku ahayn (ama ka hor imanayn) su’aasha ku saabsan xadaynta qalfoofka qaaradda ee u dhaxaysa dalalka leh xeebaha iska soo horjeeda ama isku dhinac yaal. Inkasta oo Labada dal ee Xeebta (Kenya & Soomaaliya) ay dano kala duwan leeyihiin oo ku saabsan xadaynta qalfoofka Qaaradda ee hoos imanaya aagga muranka ku jira, haddana waxay si xoog leh uga dhaxeeya dano la xiriira sidii loo samayn lahaa xadaynta qalfoofka qaarada ee ka durugsan 200 oo mayl badeed, iyadoo aan mustaqbalka caqabad ku ahayn xadaynta qalfoofka qaaradda ee u dhaxaysa iyaga (Soomaaliya & Kenya). Iyagoo halkaas ka duulaya labada dal ee xeebta waxaa ka go’an in ay wada shaqeeyaan si ay u ilaaliyaan oo u horumariyaan danaha ka dhexeeya ee ku saabsan samaynta xaadaynta  cabbirka Qalfoofka Qaaradda ee badwaynta ka xiga fogaan ka durugsan 200 oo mayl badeed

Ka hor 13^ka May 2009 Dawladda Federaalka Kumeelgaarka ee Jamhuuriyadda Soomaaliya waxay ku talo jirtaa in ay Xoghaynta-Guud ee Qarammada Midoobay (QM) u gudbiso akhbaar hordhac ah oo muujinaysa xadka ka baxsan qalfoofka qaaradda meel ka durugsan 200 mayl badeed. Macluumaadkaas ay gudbinayaan waxaa dhici karta inay ka mid tahay aagga lagu muran san yahay. Taas (macluumaad gudbinta) waxa KELIYA ee loola jeedo waa in ay tahay in ay ka gaaraan waqtiga lagu xusay qodobka Article (4) ee Annex II ee Xeerka Qarammada Midoobay ee Badaha (UNCLOS). Waxaa shardi ah in taasi (gudbinta macluumaadka Soomaalidu u gudbiyaan UN-ta) aysan caqabad ku noqon halka ay labada dal (Kenya/Somalia) ka taagan yihiin arrinta la xiriirta MURAN BADEEDKA XUDUUDAHA ee u dhaxeeya labadooda, islamarkaasna waa in aysan caqabad ku ahaan xadaynta mustaqbalka ee xuduudaha badaha ee aagga lagu muransan yahay, oo uu ku jiro xadaynta qalfoofka qaaradda wixii ka fog 200 mayl badeed. Is-fahamkaan waxaa ku cad in Jamhuuriyadda Kenya aysan diidanayn in aagga lagu muran san yahay ay Jamahuuriyadda Soomaaliya ku dari karto akhbaarteeda hordhaca ah ee muujinaysa xuduuda  xadaynta cabbirka Qalfoofka Qaaradda ee badwaynta ka xiga fogaan ka durugsan  200 oo mayl badeed.

Labada dal ee Xeebta (Soomaaliya & Kenya) waxay isku raaceen in waqtigii ku haboon in mid kasta si goonidiisa ah (Xogta badda) ugu gudbiyo Guddiga Xadaynta Qalfoofka Qaaradda (oo wixii halkan ka dambeeya aan dhehi doono “Guddiga”),  marka  Jamhuuriyadda Kenya laga hadlayo waxay gudbinaysaa kahor 13ka May 2009,waxaana dhici karta in (xogta  la gudbinayo) ay ku jiri karaan aagga lagu muransan yahay, iyagoo Guddiga (QM) weydiisanaya talooyin la xiriira xadka xadaynta cabbirka Qalfoofka Qaaradda ee badwaynta ka xiga fogaan ka durugsan  200 oo mayl badeed, iyadoo aan la eegayn calaamaddinta xuduudaha badda ee labada dal u dhaxeeya. Labada dal ee xeebta (Somalia-Kenya) waxay halkan ku caddaynayaan in ay ogolaanshahooda ku bixiyeen in Guddiga (QM) tixgaliyo macluumaadka loo gudbiyey ee la xiriira aagga muranka ku jira. Macluumaadka loo gudbiyay Guddiga (QM) iyo soojeedinta ay ansixiyaan Guddiga (QM) waa in aysan caqabad ku ahaan halka ay arrinta ka taagan yihiin labada dal ee Xeebta (Somalia-Kenya) marka laga hadlayo badda lagu muran san yahay ee u dhaxaysa iyaga (Kenya-Somalia), waana in aysan caqabad ku noqon xadaynta mustaqbalka ee xuduudaha badda ee aagga lagu muran san yahay, oo uu ku jiro qalfoofka qaaradda wixii ka durugsan 200 mayl badeed.

Calaamadinta xuduudaha Badda ee aagga lagu muran san yahay, oo uu ku jiro qalfoofka qaaradda wixii ka durugsan 200 mayl badeed, waxaa isku raaci doona ladaba dal ee xeebta (Somalia-Kenya) iyadoo la raacayo qaanuunka caalamiga ah kaddib marka Guddiga (QM) ay dhamaystiraan eegista (ka baaraan degidda) macluumaadka sida kala goonida ah ay ugu gudbiyeen labada dal ee xeebta (Kenya iyo Soomaaliya) oo Guddiga (QM) ay talooyinkooda u soo jeediyaan labada dal ee xeebta (Somalia/Kenya) ee ku saabsan samaynta cabbirka Qalfoofka Qaaradda ee badwaynta ka xiga fogaan ka durugsan  200 oo mayl badeed

Qoraalkan Rasmiga ah ee is-fahamku waxa uu dhaqan galiyaa marka la saxiixo

WAXAA GOOB JOOG AHAA, saxiixayaasha hoose ee ay u xilsaareen dawladahoodu in ay u saxiixaan Qoraalkaan Is-afgaradka.

OO KA DHACAY Nairobi, 7dii April, Laba kun iyo sagaal (April 7, 2009), waa laba nuqul oo ku qoran Af-Ingiriisi, oo labada nuqulba isku si loo saxiixay.

Waxaa Matalayey Dawladda Federaalka Kumeelgaarka ah ee Jamhuuriyadda Soomaaliya
Mudane. Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame
Wasiirka Qorshaynta Qaranka iyo Wadashaqaynta Caalamiga ah

Waxaa matalayey Dawladda Jamhuuriyadda Kenya
Mudane. Moses Wetang’ula , EGH, MP
Wasiirka Arrimaha Didabadda

Qoraalka oo English ah