Turkiga oo qaaday tallaabo culus oo ka dhan Israa’iil

[Deeq A.]

Ankara (Caasimada Online) – Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Turkiga, Hakan Fidan, ayaa Jimcihii ku dhawaaqay, xilli uu baarlamaanka khudbad uga jeedinayay xasaradda Gaza, in Ankara ay hawadeeda ka xiratay diyaaradaha rasmiga ah iyo kuwa militariga ee Israel.

“Gebi ahaanba waxaanjarnay xiriirkeennii ganacsiga ee aan la lahayn Israel. Waxaan dekedaheena ka xirnay maraakiibta Israel, mana u oggolin in maraakiibta Turkiga ay ku xirtaan dekedaha Israel. Ma jiro dal kale oo si buuxda xiriirka ganacsiga ugu jaray Israel sida aan annagu yeelnay,” ayuu yiri Fidan.

“Waxaan ka mamnuucaynaa maraakiibta konteenarrada ee u sida hubka iyo rasaasta Israel inay soo galaan dekedaheena, sidoo kalena uma oggolin diyaaradaha Israel inay isticmaalaan hawadeena sare.”

Ku dhawaaqista Fidan ee siyaasadda duulimaad-la’aanta ee ka dhanka ah diyaaradaha Israel ayaa la yaab ku noqotay dad badan oo ku sugan Ankara. Si kastaba ha ahaatee, saraakiil Turki ah oo la hadlay warbaahinta Middle East Eye, oo codsaday inaan magacooda la shaacin, ayaa caddeeyay in Turkigu uu horeyba hawadiisa uga xiray duullimaadyada rasmiga ah iyo kuwa militariga ee Israel dabayaaqadii sanadkii 2023-kii.

Illo wareed kale oo Turki ah oo arrintan la socday ayaa sheegay in diyaaradaha caalamiga ah ee ganacsiga ee ku wajahan Israel ay weli awoodi doonaan inay isticmaalaan hawada Turkiga, isagoo beeniyay warbixinno lagu daabacay warbaahinta Israel iyo Turkiga.

Sida uu sheegay il-wareedka, diyaaradaha rasmiga ah, kuwa militariga, iyo kuwa gaarka loo leeyahay ee Israel ayaa muddo dheer laga mamnuucay hawada Turkiga, balse aan la qaadin wax tallaabooyin cusub ah oo looga hor istaagayo duullimaadyada ganacsiga ee shisheeye inay isticmaalaan.

Sarkaal labaad oo Turki ah ayaa xusay in mas’uuliyiinta Turkigu ay bishii November hor istaageen duullimaadkii madaxweynaha Israel, Isaac Herzog, ee uu ku tegi lahaa Azerbaijan.

“Waxaan si joogto ah u diideynay codsiyada duullimaadyada rasmiga ah ee Israel muddo aad u dheer,” ayuu yiri sarkaalkaasi.

Fidan ayaa tallaabooyinkan ku sababeeyay inay jawaab u yihiin falalka Israel ee Gaza, daandaansiga ay ka waddo Masaajidka Al-Aqsa ee magaalada Qudus, iyo rabshadaha joogtada ah ee dadka deegaanka ee Yuhuudda ay ka wadaan Daanta Galbeed ee la haysto.

Horaantii toddobaadkan, Fidan wuxuu sidoo kale ugu baaqay dalalka Islaamka inay ku dadaalaan in Israel laga joojiyo ka qaybgalka shirarka iyo hawlaha Golaha Guud ee Qaramada Midoobay.

“Waa inaan mideynaa dadaalkeenna si aan u joogteyno una ballaarino dardarta lagu doonayo aqoonsiga Falastiin, iyadoo sidoo kalena aan hindise ka bilowno Qaramada Midoobay oo lagu doonayo xubinnimada buuxda ee Falastiin. Intaa waxaa dheer, waa inaan ka fikirnaa in Israel laga joojiyo hawlaha Golaha Guud,” ayuu yiri isagoo ka hadlayay shir madaxeedka Ururka Iskaashiga Islaamka.

Turkigu wuxuu dhowaan soo rogay xayiraado dheeri ah oo saaran maraakiibta ay leedahay Israel iyo kuwa xiriirka la leh, isagoo ka mamnuucay inay ku soo xirtaan dekedaha Turkiga.

Tallaabooyinkan dhinaca maraakiibta ah ayaa daba socda ku dhawaaqistii Ankara ee bishii hore ee lix cunaqabataynood oo ka dhan ah Israel, kuwaasoo waafaqsan bayaan wadajir ah oo ka soo baxay Kooxda The Hague (The Hague Group) ee ka dhashay Shirkii Degdegga ahaa ee Falastiin ee lagu qabtay Bogota.

Xiriirka Turkiga iyo Israel ayaa si weyn u xumaaday tan iyo sannadkii hore, markii uu Turkigu ku biiray dacwaddii South Africa ay ka gudbisay Maxkamadda Caalamiga ah ee Caddaaladda, taasoo Israel ku eedeysay xasuuq. Tan iyo xilligaas, Ankara waxay si isa soo taraysa u isticmaashay fagaarayaasha caalamiga ah si ay u dhisto isbahaysi ka dhan ah xasuuqa ay Israel ka waddo Gaza.